واکاوی تاثیر ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری بر سازمان کالبدی محله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

3 استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

محلات جدید به عنوان یکی از روشهای توسعه شهری در حوزه تامین نیازهای مسکونی در ایران همواره در حال شکل گیری و احداث هستند. برنامه ریزی و طراحی اینگونه محلات می توانند در صورت ارایه و رعایت ضوابط و مقررات موثر بر سازمان کالبدی محله، تاثیر خویش را در ساکنان آن داشته باشند. مسئله اصلی تحقیق حاضر اینست که محلات جدید به عنوان یکی از روشهای توسعه شهری در حوزه تامین نیازهای مسکونی در ایران همواره در حال شکل گیری و احداث هستند، از این رو هدف تحقیق اینست که تاثیر ضوابط و مقررات بر سازمان کالبدی محلات شهری سنجیده و ارزیابی شود. روش تحقیق حاضر بر مبنای تلفیقی یعتی کمی- کیفی می باشد، این بدان معناست که در مطالعه کمی از روش پرسشنامه استفاده گردیده و در روش کیفی از روش مشاهدات میدانی استفاده شده است. جهتبررسیسوالات، گردآوریاطلاعاتبه کمکپرسشنامهمشتملبر 15 شاخص و 79گویهدرطیف لیکرت صورتپذیرفت. حجم نمونه آماریبرایمحدودهآماری مورد نظرمعادل 760 نفر میباشد. ارزیابیصحتودقتفرضیههاییادشدهبهکمک مدل معادلاتساختاری (SEM) درنرمافزار  SPSSارزیابیشدهاند. از نتایج تحقیق اینگونه برمی‎آید که متخصصان مطلوب ترین شاخص را ضوابط و مقررات نماسازی با میانگین (9.45) انتخاب کرده و پس از آن ضوابط و مقررات سایه اندازی، استقرار بنا و مشرفیت (8.65) و ضوابط و مقررات سطح زیربنا (7.71) قرار دارد. نامطلوب ترین شاخص از نظر ایشان نیز ضوابط و مقررات مجموعه سازی با (2.98) می باشد. این بدان معناست که ضوابط و مقررات شهر جدید سهند به صورت معنایی و عملکردی تنظیم گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Impact of the Urbanism and Architecture Rules and Regulations on the Physical Structure of Neighborhoods

نویسندگان [English]

  • Mahdi Aliloo 1
  • Motaza Mirgolami 2
  • Parisa Hashempoor 3
1 PhD Candidate , Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Irān
2 Associate professor,, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Irān
3 Assistant professor,, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Irān
چکیده [English]

New neighborhoods as one of the ways of urban development to supply the housing needs in Irān are constantly being formed and built. Planning and designing such neighborhoods could influence their residents, provided that the rules and regulations, influential on their physical structure, are presented and observed. The main problem of this research was that the new neighborhoods as a way of urban development to supply the housing needs in Irān, are always formed and built. So, the aim of this paper was evaluating the effects of the rules and regulations on the physical structure of the urban neighborhoods. It was a mixed methods study. In the quantitative section of the study, the survey method (using questionnaire) and in the qualitative section of the study, the field observation was used. Data were gathered using a questionnaire which consisted of 15 indicators and 79 items on Likert scale. The research sample consisted of 760 persons and the accuracy of the hypotheses was tested by SEM model, using the SPSS software. The results showed that experts selected the rules and regulations of Building Façade as the most favorable indicator (mean = 9.45), followed by the shading, building establishment and high performance (mean =8.65) and the infrastructure's rules and regulations (mean =7.71). Also, they considered the collectivization's rules and regulations as the most unfavorable indicator (mean =2.98), meaning that the rules and regulations of Sahand new town's neighborhoods are set in a meaningful and functional form.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Neighborhood
  • Physical Structure
  • Rules
  • Regulations
  • Sahand New Town

مراجع

 احمد، بهمن. (1390). بررسی شهر پایدار در مفاهیم شهر اسلامی، همایش معماری و شهرسازی اسلامی.
 احمدی، حسن و افرادی، کاظم. (1391). سیر تفکرات پیرامون مدینة فاضله در جهان اسلام. آموزه های فلسفه اسلامی 11، 3-30.
 اخوت، هانیه، الماسی فر، نینا و بمانیان، محمدرضا. (1389). معماری و شهرسازی سنتی در کشورهای اسلامی. تهران: انتشارات طحان.
 اسدی محل چالی، مسعود. (1396). مجموعه قوانین و مقررات کاربردی در شهرسازی و معماری ایران. جلد اول: قوانین فراکالبدی، تهران: انتشارات شهیدی.
 اصیل، حجت الله. (1381). آرمانشهر در اندیشة ایرانی، تهران: انتشارات نی.
 ایازی، سید علی نقی. (1387). تبیین اندیشه اسلامی پیرامون شهر و شهرنشینی با تأکید بر متون دینی. نخستین همایش آرمان شهر اسلامی.
 برقی، حمید و تقدیسی، احمد. (1387). بررسی چگونگی شکل‌گیری شهرهای اسلامی و ویژگی‌های آن.  نخستین همایش آرمان شهر اسلامی.
 برک پور، ناصر. (1380). پایداری هویت در محله های مسکونی – گفتگو با کامران ذکاوت – مجله شهرداری ها، ۲۵.
 بلیکی، نورمن. (1392). استراتژی های پژوهش اجتماعی. مترجم: هاشم آقا بیگ پوری، تهران: نشر جامعه شناسان.
بهرام پور، ابولفضل. (1397).  نهج البلاغه، تهران: انتشارات نشر.
پاک، محمدرضا. (1387). پاردایم شهرسازی اسلامی، وقف و حفظ محیط زیست. نخستین همایش آرمان شهر اسلامی.
 پوراحمد، احمد و موسوی، سیروس. (1389). ماهیت اجتماعی شهر اسلامی. شهر ایرانی اسلامی، 2، 1-11.
 جوکار، قاسم. (1387). اندیشه ‏های اجتماعی فارابی. معرفت، 127، 129-146.
 حبیبی، سید محسن. (1384). از شار تا شهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 دانش، جابر. (1389). مبانی شکل‌گیری و اصول سازمان یابی کالبدی شهر اسلامی. فصلنامه شهر ایرانی- اسلامی، 1،  15-31.
 رفیق دوست، رضا و شهابیان، پویان. (1387). درآمدی بر شناخت وجوه زیبایی در قرآن با تأکید بر تجلّی جمال توحیدی در صفات شهر اسلامی. پژوهش دینی، 16،  139-160.
سجادی، سیدجعفر. (1358). سیاست مدنیه. نوشته: فارابی، ابونصر. تهران: انجمن فلسفه ایران.
 سلطانی، علی و دشتی، علی. (1390). از شهر اسلامی تا شهر پایدار؛ تبیین ویژگی های مشترک. همایش معماری و شهرسازی اسلامی.
 سلیمانی امیری، عسگری. (1381). انسان شناسی اخلاقی و سیاسی نزد فارابی، نشریه معرفت، 54، 71-64.
 شجاری، مرتضی. (1388).  انسان شناسی در عرفان و حکمت متعالیه. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز
 صارمی، حمیدرضا و صارمی، مسعود. (1390). تحلیل جایگاه شهر و زیبایی در هنر اسلامی. شهر ایرانی- اسلامی، 4،  101-111.
 فرجام، رسول، سلیمانی مقدم، هادی و چاوشی، اسماعیل. (1390). مفهوم اجتماعی شهر از منظر متون و تعالیم اسلامی. برنامه ریزی منطقه ای، 2، 27-40.
 فلاحت، سمیه. (1390). بر ساخت مفهوم شهر اسلامی، فصلنامه شهر ایرانی- اسلامی، 3، 35-45.
 نسر، جک ال. (1393). تصویرذهنی ارزیابانه از شهر. با مقدمه ای از دکتر جهانشاه پاکزاد، تهران: انتشارات آرمانشهر.
نقره کار، عبدالحمید. (1392). حکمت هنر اسلامی. جزوه درسی، انتشارات دانشگاه علم و صنعت
 نقی زاده، محمد. (1370). صفات شهر اسلامی از نگاه قرآن کریم. صحیفه میبن، 2(5)، 4-40.
 نقی زاده، محمد. (1377). صفات شهر اسلامی در متون اسلامی. هنرهای زیبا، شماره 4 و 5، 47-61.
 نقی زاده، محمد. (1389). تاملی در چیستی شهر اسلامی. فصلنامه شهر ایرانی-اسلامی، 1، 1-14.
 وارثی، حمیدرضا. (1387). ویژگی‌های شهر اسلامی. نخستین همایش آرمان شهر اسلامی
 Asghari, S. M.  (2009). Justice as Rule, With Other Rules. Tehran: Ettelaat.
Batty, M. (1989). Changing the way we think about planning and design. Environment and Planning B: Planning and Design, 16(2), 119-126.
Bazrgan, A. (2006). Consideration of the Legal and Privacy Rights of Property. MS Thesis, Islamic Azad University of Tehran.
Bernan A., (2000). The EU compendium of spatial planning systems and policies, France.
Boverket, N. (1997). Land-use Planning Guidelines with Respect to Environmental Aspects, Karlskrona.sweden.
Dehghanmongabadi, A. (2104). Introduction to Achieve Sustainable Neighborhoods.   Eastern Mediterranean University
Elshater, A. (2012). New Urbanism Principles versus Urban Design Dimensions towards Behavior Performance Efficiency in Egyptian Neighbourhood Unit. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 68, 826-843.
Fainstein Susan S. and Campbell, S. (1996). Readings in Planning Theory (Studies in Urban and Social Change). Oxford, UK: Blackwell.
Gall, M.A. (1998). Spatial Reconnaissances. National Physical Planning Agency, the Hauge. Netherlands.
Katoozian, N. (1997). Introduction of Law. Tehran: Enteshar Corporation.
Sadeghi, S., Ghaleh Noei, M. and Mokhtarzadeh, S. (2012). The Analysis of the Effects of Contemporary Urban Development Plans on the Spatial Structure of the North of Isfahan’s Historical Core. Journal of Urban Studies, 2(5), 3-12.
Whitehand, J.W.R. (1992). The Making of the Landscape. Oxford: Basil Blackwell.
Yunmi, P. (2015). Neighborhood Planning Theory, Guidelines, and Research. Ewha Womans University.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1348
  • تاریخ پذیرش: 11 دی 1348

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار