سنجش ارزشهای ایرانی اسلامی و انسانی در ادوار دگردیسی شهر از بافت سنتی به مدرن و شیوه حفظ آن در شهرهای آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری ، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 استادیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری پایدار و طراحی منظر، دانشگاه پلی تکنیک میلان، میلان، ایتالیا

چکیده

بیان مسأله: شهرها در حال تحول هستند. تغییرات در شهرها متناسب زمان و تکنولوژی می­تواند نقش ارزش های انسانی را در آن تقویت یا تضعیف نمایند، لذا شناختن دگردیسی و ارزش های اسلامی و انسانی در آن، اهمیت می­یابد. تا کنون تلاش­هایی برای گونه­شناسی سیر تحولات انجام شده که در این مطالعات توجهی به سنجش هویت اسلامی و ارزش های انسانی در این ادوار نشده است.
هدف: پژوهش پیش­رو میزان تحقق ارزش های انسانی و اصول شهر اسلامی را در سیر دگردیسی شهرها از بافت سنتی به مدرن را بررسی می­کند. هدف این است تا سیر نامبرده شده را در ایران و غرب مقایسه نماید و با بررسی اصول و شاخص های شهر اسلامی و ارزش های انسانی نهفته در آن، اهمیت هریک از شاخص­ها را در این سیر دنبال نماید. در نهایت نیز برای حفظ آن در شهرهای آینده، راهکارهای کلی ذکر نماید.
روش:ضمن استفاده از روش استدلالی، پس از بررسی ویژگی ادوار دگردیسی شهرها و شاخص های ارزش انسانی در تعاریف شهری، با استفاده از روش دلفی در دو راند، نظر صاحب­نظران (10 نفر متخصص (با توجه به نظریه هوگراث، کلایتون و بسیاری از دیگر نظریه­پردازان که به تعداد 5 تا 12 متخصص اشاره می­کنند)) در ارتباط با میزان تحقق هر یک از اصول ارزش­های انسانی و شهر اسلامی در ادوار دگردیسی، مورد سنجش قرار گرفته است.
یافته‌ها و نتیجه : یافته­ها و تحلیل موارد مستخرج از تکنیک دلفی نشان می­دهد که مفاهیمی نظیر طبیعت­محوری، خدا­محوری، جامعه­محوری (اجتماع پذیری) و همچنین اقتصاد، در سیر دگردیسی بیان­شده حبیبی و در شهرهای متاخر فراموش شده و تنها برخی مفاهیم مانند جامعه­محوری (ارتباطات جهانی) پررنگ تر شده است. لذا در بخش انتهایی مقاله با توجه به فرصت­ها و تهدیدها در سیر دگردیسی، به ارائه راهکارهایی کلی جهت ارتقا ارزش های انسانی و حفظ هویت ایرانی اسلامی، در شهرهای آتی پرداخته شده است.

تازه های تحقیق

بررسی ادوار تاریخی شهر و زمان و ویژگی مشابه این دوره در ایران و غرب  به صورت مصداقی.

استفاده از هم آمیزی ادوار دگردیسی شهری با اصول شهر اسلامی به روش دلفی و در نهایت بررسی اصول  و شاخصه­های ارزش های انسانی و شهر اسلامی در هر یک از دوره ها و پیشنهاداتی برای حفظ این اصول در شهرهای آتی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of Iranian Islamic and Human Values in the Periods of Transformation of the City from Traditional To Modern Fabric and the Method of Preserving It in the Future Cities

نویسندگان [English]

  • Shadi Shokri Yazdan Abad 1
  • Mehdi Hamzenejad 2
  • Fatemeh hosseinimoghaddam 3
1 Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
2 Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
3 MA Student Of Sustainable Architecture and Landscape Design , Politecnico Di Milano,Italy
چکیده [English]

Background: Cities are evolving. Changes in the cities in a way appropriate to time and technology could reinforce or weaken the role of human values in it, so it is important to recognize the transformation and its Islamic and human values. To date, there have been some attempt to typify the developmental trend. However, no attention has been paid to measuring the Islamic identity and the human values in this period.
Objectives: The current research examined whether or not the human values and principles of the Islamic city are fulfilled in the transformation of the cities from the traditional to the modern fabric. The aim was to compare the mentioned trend in Iran and the west. Through studying the principles and indicators of the Islamic city and the human values hidden in it, the importance of each of the indicators in this trend would be followed. Finally, the general strategies for preserving it in the future cities would be mentioned.
Method: Using the reasoning method, and after examining the characteristics of the periods of transformation of the cities and human value indicators in the urban definitions, the Delphi method was used at two rounds. Using Delphi method, the opinion of 10 experts (According to Hogarth's theory, Clayton and many other theorists that offer 5 – 12 experts)) has been taken in relation to the extent to which each of the principles of the human values and the Islamic city has been fulfilled during the transformation periods.
Result and Conclusion: Findings and analysis of the cases derived from the Delphi technique showed that the concepts such as nature-centered, God-centered, community-centered (core community) as well as economical, have been forgotten in Habibi's mentioned transformation trend and in the forgotten later cities, and only some concepts such as the community-centered (global communication) has become bolder. Therefore, in the final part of the paper, considering the opportunities and threats in the process of transformation, we have presented general strategies for promoting the human values and preserving the Islamic Iranian identity in the future cities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Identity
  • Historical City Periods
  • Transformation
  • Islamic City
  • Human Values

مراجع

ادیبی، حسین. (1370). تعریف شهر. نامه علوم اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،2 (2)،  22-33
آریان پور کاشانی، منوچهر. (1377). فرهنگ پیشرو آریان­پور (شش جلدی) ، نشر الکترونیکی و اطلاع رسانی جهان رایانه
انجمن مفاخر معماری ایران،اخبار و مقالات، مقالات معماری و شهرسازی، بازیابی شده در دی ماه 1397
پاکزاد، جهانشاه. (1395). تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران ( دوران قاجار و پهلوی). تهران: انتشارات آرمانشهر
پورسید آقایی، سید مسعود، محمدی منفرد، بهروز. (1391). نقدی بر معیارهای ارزش مداری آرمان شهر تامس مور در کرامت انسانی (با تاکید بر اندیشه مهدویت). مشرق موعود، 23، 43-70         
جورجو آگامبن، ترجمه جهانزاد، نریمان. (1396) متروپلیس، فضا و برنامه ریزی، فضا و دموکراسی، 5، 1-7
جهانبخش، حیدر، لطفی پور سیاهکلرودی، مرتضی، زکی پور، نجمه. (1396). بررسی دگردیسی ماهیّت قلمرو کُنش­گری، همگانی از شهر ایرانی- اسلامی تا شهر معاصر ایرانی. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 30، 31-41
حبیبی، محسن. (1393). نخستین همایش ملی جامعه معماری و شهر، پژوهشکده معماری و شهرسازی شبستان، تهران
حبیبی، محسن. (1394). نشست طرح دگردیسی و پایایی مفهوم شهر، دانشگاه علم وصنعت، تهران
حبیبی، سید محسن. (1394). دگریسی و پایایی شهر و مفهوم آن، صفه، 25(1)، 35-46
حبیبی، سید محسن. (1391). از شار تا شهر. تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تاثر، دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای زیبا، انتشارات دانشگاه تهران
خدامی پور، اکرم، دولت آباد، امین، دامیده، رضا. (1392). جستاری بر دگردیسی، پایایی و حضور مرمت شهری در دگرگونی سیمای شهرها،  مقاله منتشر شده در کنفرانس معماری و شهرسازی و توسعه پایدار (با محوریت از معماری بومی تا شهر پایدار)، موسسه آموزش عالی خاوران مشهد
دهخدا، علی اکبر. (1373). لغت نامه دهخدا. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
ریاضی، ابوالحسن. (1392). شهر پدیده ای میان رشته ای. مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی، 6 (1)، 101-115
رستم وندی، تقی. (1388). اندیشه ایرانشهری در عصر اسلامی. تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر.
ستاری سار بانقلی، حسن. ( 1390). سطح بندی شهر در کلام پیامبر اسلام (ص). مطالعات شهر ایرانی اسلامی، (3)، 47-55
صارمی، علی اکبر. (1378 ). جایگاه معماری ایران در جهان امروز. مجلهآبادی. (27 و 28)
فکوهی، ناصر.(1383). انسان شناسی شهری. تهران: نشر نی
کلانتری خلیل آباد، حسین، وحقی، مهدی، دادخواه، محسن. (1392). مؤلفه های اجتماعی الگوی شهرسازی ایرانی و اسلامی. نقش جهان، 4(1)، 17-26
کاویانی پویا، حمید. (1396)، بررسی عوامل تاریخی بنیاد شهرها با رویکرد به شهرهای ایران و میانرودان، پژوهش های تاریخی، 9(4)، 73-90
کیم یونگ هون و جان رنه شورت، ترجمه : اسدی ، ایرج (1388). شهر و اقتصاد، بخش ویژه مفهوم و ابعاد اقتصاد شهری. اقتصاد شهر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (1)، 16-23
نصر، طاهره، ماجدی، حمید. (1392). نگاهی به مقوله هویت در شهرسازی. معماری و شهرسازی آرمانشهر، 11، 269-277
نقی زاده، محمد. (1389). تأملی در چیستی شهر اسلامی. مطالعات شهر ایرانی-اسلامی، 1، 1-14
نقره کار، عبدالحمید، حمزه نژاد، مهدی، رنجبرکرمانی، علی محمد. (1388). در آمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی. شرکت طرح و نشر پیام سیما
 
نقره کار، عبدالحمید، حمزه نژاد، مهدی، رنجبرکرمانی، علی محمد. (1397). تبیین معماری و شهرسازی مبتنی بر هویت اسلامی-ایرانی. قزوین: انتشارات جهاد دانشگاهی قزوین.
Adibi, H. (1991). City Definition. Social science letter, Humanities and Cultural Studies Institute, 2(2) 22-33, (in Persian)
Ascher, F. (2007), Multi Mobility, Multi Speed Cities, in Places, 19(1), 35-41, Retrieved 2019, from http://escholarship.org/uc/item/80j6x3gt
Aryanpour Kashani, M. (1998).Aryanpour's Leading Culture. Six Volumes, Electronic Publishing & Information World Computer, (in Persian)
Iranian Architectural Society, News and Articles, Architecture and Urbanism Articles, Retrieved December 2018. (in Persian)
Dehkhoda, A. (1994). Dictionary of Dehkhoda. Tehran, University of Tehran Press & Publishing Institute, First Edition of New Course, (in Persian)
Fakuhi, N. (2004). Urban Anthropology. Tehran: Ney Publishing, (in Persian)
Giorgio Agamben, translation Jahannadz, N. (2017) Metropolis. Space and Planning, Space and Democracy, (5), 1-7, (in Persian)
Jahanbakhsh, H., Lotfipour Siahkollaroodi, M., Zakipour, N. (2017) A Survey of the Transformation of the e Nature of the acting Realm of the Universe from the Iranian-Islamic City to the Contemporary Iranian City, Iranian Islamic Studies Journal, (30) , 31-41, (in Persian)
Khodamipour, A., Dolatabad, A., Damideh, R. (2013). A Survey on Metamorphosis, Reliability and Presence of Urban Restoration in Urban Landscape Transformation, Architecture and Urban Development and Sustainable Development (Focusing on Native to Sustainable Architecture), Khavaran Higher Education Institute of Mashhad, (in Persian)
Kalantari Khalil Abad, H., Vahghi, M., and Dadkhah, M. (2013). Social components of Iranian and Islamic urban, Journal of the Naghshe Jahan, 4(1), 17-26, (in Persian)
Kaviani, P., H. (2017). Investigating Historical Factors of Cities Foundation with an Approach to Iranian and Miyanroodan Cities, Journal of Historical Research, 9 (4), 90-73, (in Persian)
Kim, yong-Hyun and Short, R. John, Translated by: Asadi, Iraj (2009), City and Economics, Special Section on the Concept and Dimensions of Urban Economics. Humanities and Cultural Studies Institute, (1), 16-23
Habibi, S.M. (2012). From Shar to City, A Historical Analysis of the Concept of the City and its Physical Dimension of Thought and Effect, University of Tehran, Faculty of Fine Arts, Tehran University Press, (in Persian)
Habibi, M. (2014). First National Conference on Architecture and Urban Society. Shabestan School of Architecture and Urban Studies. Tehran, (in Persian)
Habibi, M. (2015). Meeting of the metamorphosis plan and the reliability of the city concept. University of Science and Technology.Tehran, (in Persian)
Habibi, S. M. (2015). Transformation and Reliability of the City and Its Concept, Safeh, 25 (1), 35-46. (in Persian)
Lefebvre, H., (2011) Dissolving city, planetary metamorphosis, Environment and Planning D: Society and Space 2014, 32, 203 – 205
Nasr, T., and Majedi, H. (2013). Regard on the issue of identity in urbanization.  Arman Shahr Architecture and Urbanism,11, 269-277, (in Persian)
Naghizadeh, M. (2010). A Reflection on the Islamic City. An Iranian-Islamic Studies. 1, 1-14, (in Persian)
Noghrekar, A., Hamzinejad, M., Ranjbar Kermani, A. (2009). An Introduction to Islamic Identity in Architecture and Urban Planning. Payam Sima Publishing Company, (in Persian)
Noghrekar, A., Hamzinejad, M., Ranjbar Kermani, A. (2018). Explaining Architecture and Urban Design Based on Islamic-Iranian Identity. Qazvin: Qazvin University Jahad Publications, (in Persian)
new-york location Retrieved 2016 from www.parliamenttutors.com/locations/NY/New-York
Pakzad, J. (2016). History of Urban and Urbanization in Iran (Qajar and Pahlavi Periods). Tehran: Armanshahr Publications, (in Persian)
Poursid Aghaei, S. M., Mohammadi Monfared, B. (2012). A Critique on the Orbital Value Criteria of the Ideal City of Thames Moore in Human Dignity (with Emphasis on Mahdism Thought),  Mashregh mood Journal, 6 (23), 43 -70 , (in Persian)
Riyazi, A. (2013). City of Interdisciplinary Phenomenon. Journal of Interdisciplinary Studies in Humanities, 6(1), 101-115, (in Persian)
Rostam Vandi, T. (2009). Iranshahri Thought in the Islamic Era. Tehran: Amir Kabir Publications Institute. (in Persian)
Saremi, A.A. (1999). The place of Iranian architecture in today's world. Abadi Magazine. (27, 28) , (in Persian)
Andre le notre: The great gardener of Versailles Retrieved 16/1/2020  From https://jeanmarcfray.com/2019/06/11/andre-le-notre-the-great-gardener-of-versailles/
 Palmanova image Retrieved 2016 from www.memolition.com/2014/06/03/palmanova-worlds-most-perfect-shaped-city
Old map paris 1900 (5 Nov 2017) Retrieved 2016 from http://www.oldmapsofparis.com/map/1900
dictionary.abadis Retrieved  16/1/2020 from https://dictionary.abadis.ir/fatofa/%D9%85%DA%AF%D8%A7/
Longman Retrieved 16/1/2020 from https://www.ldoceonline.com/dictionary
Webster Retrieved 16/1/2020  from https://www.merriam webster.com/dictionary

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری: 04 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 09 بهمن 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار