آینده‌پژوهی متغیرهای رشد هوشمند شهری و سناریو سازی محتمل و مطلوب با روش تحلیل ساختاری و شبکه ای(مورد پژوهی:دارالمرحمه،سمنان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد و عضو هیات علمی برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران،دانشکده جغرافیا

2 دانشجوی دکتری تخصصی PHD برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران و مدرس گروه مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه سمنان

چکیده

هدف: پژوهش با هدف تلاش برای شناسایی متغیرها و سناریو های پیش‌روی آینده رشد هوشمند شهری در شهر سمنان می باشد.
روش:دراین تحقیق با سامان‌دهی و جمع‌بندی نظرات شهروندان شهر دارالمرحمه(سمنان) و بیست و دو تن از خبرگان آینده پژوهی، شهرسازی،برنامه ریزی شهری،مدیریت شهری و اقتصاد و مستندات موجود و با تحلیل و دخیل نمودن نظرات نگارندگان تحقیق طی مدل مفهومی کاتالیزوری داده و ستانده و طی مراحل چهارگانه انجام شده و سپس سناریوهای تحلیلگر آینده‌های ممکن، محتمل و مطلوب(سناریو سازی بهترین گزینه ممکن و مطلوب رشد هوشمند سمنان) ایجاد و خلق شده است.
یافته ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد«تشویق پیاده محوری با تاکید بر شیوه های حمل ونقل چندگانه با ضریب نهایی وزنی 0/698 و ضریب تاثیر گذاری سناریویی 18، همانند پیاده راه خیابان امام ره (بازار سنتی)و بازآفرینی(تجدید حیات زندگی در بخش های مرکزی،بافت های فرسوده و تاریخی مانند؛عمارت کلانتر،کهنه دژ، خانه تدین)»با اهمیت‌ترین متغیر پیش‌روی آینده رشد هوشمند شهر سمنان است که باعث پایداری سیستم شهر می شود. همچنین مهم‌ترین متغیرهایی که هم‌زمان بیشترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را بر سایر متغیرهای رشد هوشمند در سمنان دارند، عبارتند از: هدایت توسعه به سمت محله های موجود(توسعه میان افزا) با ضریب نهایی وزنی 0/636 و ضریب تاثیر گذاری سناریویی 16، و کاربری ترکیبی و حفظ ساختار سنتی محله های شهر .
نتیجه گیری:در نهایت سناریو های آینده نگاری رشد هوشند این شهر تعیین شدند که شاخص شهر آهسته با زیر شاخص اصلی«پیاده راه و پیاده محور»و به طور ویژه «باغراه سازی» در سمنان مانند باغراه های کندنه،نی کیژه، و انجیلا ، در جهت توسعه پایدار و تقویت و رونق گردشگری و برندینگ خلاقانه سمنان، به عنوان قوی ترین سناریو و با عنوان سناریوی منتظره و مطلوب و مرجح انتخاب شد.
کلیدواژه‌ها:
تحلیل ساختاری رشد هوشمند شهری، سناریو سازی،دارالمرحمه ، آینده محتمل و آینده مرجح مطلوب(منتظره و غیر منتظره)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Future research of urban smart growth and probable and desirable scenario making with structural and network analysis method (Case study: Dar ol-marhame, Semnan)

نویسندگان [English]

  • Keramatollah Ziari 1
  • aliasghar ehsanifard 2
1 Professor and faculty member of Urban Planning, University of Tehran, Faculty of Geography
2 PhD Student in Urban Planning, University of Tehran, and Lecturer, Department of Urban Engineering, Faculty of Art and Architecture, Semnan University
چکیده [English]

Objective: The aim of this study is to try to identify the variables and scenarios for the future of smart urban growth in Semnan.
Method: In this research, by organizing and summarizing the opinions of the citizens of Dar ol-marhame( Semnan) and twenty-two experts in futures studies, urban planning, urban planning, urban management and economics, and the available documents And by analyzing and involving the opinions of research authors through a catalytic conceptual model of data and output And it has been done in four stages and then the analytical scenarios of possible, probable and desirable futures (scenario making the best possible and desirable option for Semnan smart growth) have been created.
Findings: The findings of this study show that "pedestrian-centric encouragement with emphasis on multiple modes of transport with a final weight factor of 0.698 and a scenario impact factor of 18, such as the sidewalk of Imam Rah Street (traditional market) and reconstruction (reconstruction) Life in the central parts, worn-out and historical textures such as; Sheriff's hose, Old Fortress, Tadyon House) is the most important variable for the future progress of Semnan intelligent growth, which makes the city system stable. Also, the most important variables that have the greatest impact on other variables of intelligent growth in Semnan are: directing development to existing neighborhoods (Infill development) with a final weight coefficient of 0.636 and a scenario impact factor of 16, and Combined use and preservation of the traditional structure of the city's neighborhoods.
Conclusion: Finally, futuristic scenarios of smart growth of this city were determined That Slow City Indicator with the main sub-index of "sidewalks and pedestrian axis" and especially "garden construction" in Semnan, such as Kandeneh, Ney Kijeh, and Anjila roadways, in order to develop sustainable and strengthen tourism and creative branding of Semnan, as the strongest The scenario was selected as the expected, desirable and preferred scenario.
Keyword: Structural analysis of urban smart growth, scenario building, Dar ol-marhame, Possible future and preferred future (expected and unexpected)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keyword: Structural analysis of urban smart growth
  • scenario building
  • Dar ol-marhame
  • Possible future and preferred future (expected and unexpected)
بل، وندل. )2003(. مبانی آینده پژوهی. ترجمه مصطفی تقوی و محسن محقق. )1392(. تهران: مرکزآینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم. )1392(. توسعه پایدار شهری و برخی عوامل مؤثر بر آن )مورد مطالعه: شهر کرمانشاه(. مطالعات جامعه
شناختی شهری، 3) 6(، .22-1
حیدری، اکبر. ) 1391(. تحلیل فضایی-کالبدی توسعه آتی شهر سقز با تأکید بر شاخصهای رشد هوشمند شهری با استفاده از مدل آنتروپی
شانون. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 0)2(، .94-67
رحیمی، محمد؛ صباحی گراغانی، یاسر و حسن زاده، مرتضی. ) 1394(. رتبه بندی فضایی شاخصهای ر شد هوشمند شهری با استفاده از مدل
VIKOR(مطالعه موردی: مناطق شهری کرمان(. دومین کنفرانس علمی پژوهشی افق های نوین در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و
شهرسازی ایران، تهران.
زالی، نادر. )1392(. آینده نگاری راهبردی در برنامه ریزی و توسعه منطقه ای. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
زالی, دکتر نادر, زمانی‌پور, & مسعود. (2016). ارائه و پیاده‌سازی یک مدل جدید برای سناریوسازی در برنامه‌ریزی‌ منطقه‌ای مورد شناسی: استان مازندران. 
جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای6(18), 1-24.
زنگنه شهرکی، سعید. )1398(. مدیریت گسترش کالبدی شهر با رویکر رشد هوشمند شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
زیاری، کرامت اله. )1394(. برنامه ریزی شهرهای جدید. تهران: انتشارات سمت.
زیاری، کرامت اله؛ ربانی، طاها و ساعدموچشی، رامین. )1397(. آینده پژوهی: پارادایمی نوین در برنامه ریزی با تأکید بر برنامه ریزی شهری و
منطقهای ) مبانی، مفاهیم، رویکردها و روش ها(. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شکرگزار، اصغر و جمشیدی، زهرا و جمش یدی، پروانه. )1394(. ارزیابی اصول و راهکارهای رشد هوشمند شهری در توسعه ی آتی شهر رشت بر
اساس مدل تراکم جمعیّتی هلدرن. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 13)41(، .64-45
صادقی، محمد و رنجکش، ربابه. ) 1392(. تحلیل الگوی گسترش کالبدی- فضایی شهر یزد و انطباق آن با الگوی رشد هوشمند شهری. اولین
همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار، همدان.
صرافی، مظفر؛ محمدیان مصمم، حسن؛ مسجدجامعی، احمد و توکلی نیا، جمیله. )1393(. اندیشه های نو در برنامه ریزی شهری. تهران: قدیانی.
عبداللهی، علی اصغر و فتاحی، مژگان. ) 1396(. سنجش شاخص های رشد هوشمند شهری با استفاده از تکنیک ELEKTRE( مطالعه موردی:
مناطق شهر کرمان(. برنامه ریزی و آمایش فضا، 21)2(، .171-147
عبداللهی، علی اصغر و قاسمی، مسلم. )1397(. تحلیل فضایی رشد هوشمند مناطق شهری )مطالعه موردی: شهر کرمان(. مطالعات برنامه ریزی
سکونتگاه های انسانی، 13)4(، .1019-1003
فرجی، امین؛ پوسفی، زهرا و علیان، مهدی. )1397(. تحلیل الگوهای رشد شهری با تأکید بر نظریه رشد هوشمند، مطالعه موردی منطقه 22
کالن شهر تهران. معماری و شهرسازی پایدار، 6) 1(، .38-23
فردوسی، سجاد و شکری فیروزجاه، پری. )1394(. تحلیل فضایی- کالبدی نواحی شهری بر اساس شاخص های رشد هوشمند. پژوهش و برنامه
ریزی شهری، 6)22(، .32-15
لیندگرن، ماتس و بندهولد، هانس. )2009(. طراحی سناریو پیوند آینده با راهبردها. ترجمه فریده فاریابی. )1392(. ارومیه: جهاد دانشگاهی
ارومیه.
موسوی، میر نجف؛ جاللیان، اسحاق و کهکی، فاطمه سادات. )1396(. تدو ین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسع ۀ گردشگری استان آذربایجان
غربی با استفاده از سناریو و یزارد. گردشگری شهری، 4)3(، .62-49 
نظمفر، حسین؛ عشقی چهاربرج، علی و اسمعیلی، احمد. )1397(. تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری در مناطق شهر ارومیه. پژوهش های
بوم شناسی شهری، 9)17(، .48-35
 
Abdollahi, A. A., & Fattahi, M. (2017). Evaluation of smart urban growth indicators using ELEKTRE
technique (Case study: regions of Kerman city). The Journal of Spatial Planning, 21(2), 147-171.
(in persian)
Abdollahi, A., & Ghasemi, M. (2019). Smart Growth Urban Areas (Case Study: Kerman City). Journal
Amin Nayeri, B., Zali, N., & Motavaf, S. H. (2019). Identification of regional development drivers by scenario Planning. International Journal of Urban Management and Energy Sustainability1(2), 67-80.
of Studies of Human Settlements Planning, 13(4), 1003-1019. (in persian)
Banzhaf, H. S., & Lavery, N. (2010). Can the land tax help curb urban sprawl? Evidence from growth
patterns in Pennsylvania. Journal of Urban Economics, 67(2), 169-179.
Bell, W. (2003). Foundations of futures studies (M. Taghavi & M. Mohaghegh, trans.). Tehran:
Defense Science and Technology Futures Research Center. (in persian)
Cooke, P., & De Propris, L. (2011). A policy agenda for EU smart growth: the role of creative and
cultural industries. Policy Studies, 32(4), 365-375.
Edwards, M. M., & Haines, A. (2007). Evaluating smart growth: Implications for small communities.
Journal of planning education and research, 27(1), 49-64.
EPA (Environmental Protection Agency). (2011). Smart growth, a guide to developing and
implementing greenhouse gas reduction programs. Local government climate and energy strategy.
Ewing, R., Meakins, G., Hamidi, S., & Nelson, A. C. (2014). Relationship between urban sprawl and
physical activity, obesity, and morbidity–Update and refinement. Health & place, 26, 118-126.
Faraji, A., Yousefi, Z., & Alian, M. (2018). Urban Sprawl, Compact City, Urban Form, Sustainable
Development, Smart Growth, Tehran. Journal of Sustainable Architecture and Urban Design, 6(1),
23-38. (in persian)
Ferdowsi, S., & Shokri Firouzjah, P. (2015). Spatial-physical analysis of urban areas based on smart
growth indicators. Journal of Research and Urban Planning, 6(22), 15-32. (in persian)
Heydari, A. (2013). Spatial- Physical Analysis of Future development of Saqqez city with point on
Smart Urban Growth Indicators by Entropy Shannon Model. Geography and Urban Space
Development, 0(2), 67-94. (in persian)
Lagreca, P., Barbarossa, L., Ignaccolo, M., Inturri, G., & Martinico, F. (2011). The Density Dilemma, A
Proposal forIntroducing Smart Growth Principles in a Sprawling Settlement with in Catania
Metropolitan Area. Cities, 28(6), 527-535.
Lindgren, M., & Band Hold, H. (2009). Scenario planning: the link between future and strategy (F.
Faryabi, Trans.). Urmia: Urmia University Press. (in persian)
Mousavi, M., Jalalian, I., & kahaki, F. (2017). Developing Scenarios of the Factors Affecting the
Development of Tourism in West Azerbaijan Province Using the Scenario Wizard. urban tourism,
4(3), 49-62. (in persian)
Nazmfar, H., eshgheichaharborj, A., & Esmaeili, A. (2018). Analysis of Urban Growth Indicators in
Urmia. Journal of Urban Ecology Researches, 9(17), 35-48. (in persian)
Rahimi, M., Sabahi, Y., & Hasanzade, M. (2015). Spatial ranking of urban smart growth indicators
using the VIKOR model (case study: urban areas of Kerman). The 2nd conference of new horizons in
the sciences of geography and planning, architecture and urban planning of Iran, Tehran. (in
persian)
Sadeghi, M., & Ranjkesh, R. (2013). Analysis of the physical-spatial expansion pattern of Yazd city and
its adaptation to the urban smart growth pattern. The 1st national conference on architecture,
restoration, urban planning and sustainable environment, Hamedan. (in persian)
Sarrafi, M., Mohammadian Mosammam, H., Masjed Jamei, A., & Tavakkolinia, J. (2014). New ideas in
urban planning. Tehran: Ghadyani. (in persian)
Shokrgozar, A., Jamshidi, Z., & Jamshidi, P. (2015). Evaluating the Principles and Guidelines of Urban
Intelligence Growth in Future Development of Rasht City Based on Heldern Population Density
Model. Geography and Development, 13(41), 45-64. (in persian)
Taghvaei, M., & Safarabadi, A. (2012). Urban Sustainable development and some factors affecting it
(case study: Kermanshah city). Urban Sociological Studies, 3(6), 1-22. (in persian)
UN-Habitat. (2016). Urbanization and development: emerging futures (World cities report).
United Nations. (2014). World urbanization prospects.
Yang, F. (2009). If ‘Smart’ is ‘Sustainable’? An Analysis of Smart Growth Policies and Its Successful
Practices [Master's thesis, Iowa State University Ames].
Zali, N. (2013). Strategic Foresight in Regional Planning and Development. Tehran: Research
Institute for Strategic Studies. (in persian)
ZALI, N., & ZAMANIPOUR, M. (2016). Presenting And Implementing A New Model For Scenario Building In Regional Plannings Case Study: Mazandaran Province.
Zali, N., Ghal'ejough, F. H., & Esmailzadeh, Y. (2016). Analyzing Urban Sprawl of Tehran Metropolis in Iran (During 1956-2011). Anuario do Instituto de Geociencias39(3).
Zangeneh Shahri, S. (2019). Manage of urban physical expansion with approach of urban smart
growth. Tehran: University of Tehran Press. (in persian)
Ziari, k. (2015). New towns planning. Tehran: SAMT Publications. (in persian)
Ziari, K., Rabani, T., & Saed Moucheshy, R. (2016). Futurology: A New Paradigm in Planning with
Emphasis on Urban and Regional Planning (Principles, Concepts, Approaches and Methods). Tehran:
University of Tehran Press. (in persian)