تحلیل کاربست رویکرد انتقال حق توسعه (TDR) جهت حفاظت از بافت‌های تاریخی (مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر ارومیه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری، شهرسازی و هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

بیان مسئله: بافت‌های تاریخی از اجزاء و بخش‌های اصلی و مهم شهرها هستند که دارای ارزش‌های منحصربه‌فرد تاریخی و فرهنگی می‌باشند. امروزه شهرها شاهد از بین رفتن این میراث ارزشمند از طریق ساخت‌وسازهای بی‌رویه و بدون ملاحظه ارزش‌های فرهنگی و تاریخی هستند. به‌منظور جلوگیری از بین رفتن این بافت‌ها به‌کارگیری یک روش مؤثر و کاربردی ضروری است.
هدف: هدف اصلی تحقیق حاضر تحلیل و بررسی سازوکار رویکرد انتقال حق توسعه (TDR) به‌عنوان یک روش حفاظتی و امکان‌سنجی کاربست آن جهت حفاظت از بافت تاریخی شهر ارومیه است.
روش: پژوهش ازنظر هدف، پژوهشی کاربردی و ازنظر ماهیت و روش نیز پژوهشی توصیفی– تحلیلی است. مبانی نظری تحقیق از طریق مطالعات اسنادی-کتابخانه‌ای به‌دست‌آمده و جهت بررسی محدوده موردمطالعه، ابتدا معیارهای تعیین پهنه‌های ارسال (حفاظت) و دریافت (توسعه) استخراج و با استفاده از روش دلفی و AHP، اهمیت معیارها مشخص‌شده سپس با استفاده از نرم‌افزار GIS، پهنه‌های ارسال و دریافت تعیین و اولویت‌بندی شده‌اند. پس‌ازآن با تدوین و طراحی مدل برنامه انتقال حق توسعه به برنامه‌ریزی در پهنه‌های تعیین‌شده پرداخته‌شده است.
یافته‌ها و نتیجه ­گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که رویکرد انتقال حق توسعه با شناسایی پهنه‌های مستعد توسعه در سرتاسر شهر ارومیه و انتقال حق توسعه مالکان بافت تاریخی به این مناطق و در صورت رعایت تراکم ساختمانی پایه 120 درصد و نسبت حق توسعه 20 به 80 درصد، قابلیت اجرایی و محافظت از بافت تاریخی شهر ارومیه را خواهد داشت و یک روش مطمئن جهت حفاظت از این بافت است.

تازه های تحقیق

اگرچه رویکرد انتقال حق توسعه (TDR) در کشورهای توسعه‌یافته مانند آمریکا که سرآغاز شکل‌گیری این رویکرد ازآنجا بوده است، رویکردی جدید نیست اما این روش در کشورهای درحال‌توسعه همانند ایران رویکردی جدید است که می‌توان با استفاده از سازوکارهای آن از مناطق بااهمیت و ارزشمند قرارگرفته در معرض آسیب ناشی از تخریب به‌خصوص بافت‌های تاریخی در شهرها حفاظت کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application Analysis of Transfer Development Right (TDR) Approach for Conservation Historical Textures (Case Study: Urmia Historical Texture)

نویسندگان [English]

  • mohammadhosein pourhasanzadeh 1
  • Ghader Ahmadi 2
1 Master of Urban Planning, Faculty of Architecture, Urbanism and Art, Urmia University, Urmia, Iran
2 Assistant Professor in Department of Urban Planning, Faculty of Architecture, Urbanism and Art, Urmia University, Iran
چکیده [English]

Background: Historical textures are the main and important components of cities that have unique historical and cultural values. Today, cities are witnessing the loss of this precious heritage through unconventional construction without regard for cultural and historical values. In order to prevent the destruction of these texture, it is necessary to use an effective and practical method.
Objectives: The main purpose of the present research is to analyze the mechanism of TDR approach as a protection method and feasibility study of its use to protect the historical context of Urmia.
Methodology: The research is applied research in terms of purpose and descriptive-analytical research in terms of nature. Theoretical foundations of research were obtained through documentary-library studies and to investigate the study area, the criteria for determining the areas of sending (protection) and receiving (development) were extracted and using Delphi and AHP methods, the importance of the criteria was determined and then using GIS software, the zones of sending and receiving were determined and prioritized. After that, by compilation and design a program for transfer development right, planning has been done in the designated areas.
 Results and Conclusion: The results indicate that the TDR approach by identifying areas susceptible to development throughout the city of Urmia and the transfer of development rights of historical texture owners to these areas and if the basic building density is 120 percent and the development right ratio is 20% to 80%, it will be able to execute and protect the historical texture of Urmia and is a reliable way to protect this texture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Transfer Development Right
  • sending areas
  • receiving areas
  • Historical texture
  • Urmia
ایزدی، پگاه؛ هادیانی، زهره؛ حاجی‌نژاد، علی و قادری، جعفر. (1395). واکاوی زمینه‌های تحقق‌پذیری رویکرد بازآفرینی شهری فرهنگ محور (بافت تاریخی-فرهنگی شهر شیراز). جغرافیا (فصلنامه علمی-پژوهشی و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، 14(51)، 461-482.
پورجعفر، محمدرضا و رضایی‌راد، هادی. (1392). مدیریت بافت‌های تاریخی- فرهنگی با تعیین عرصه‌های بحرانی به کمک منطق فازی با استفاده از GIS. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 5(15)، 1-12.
حسینی‌خواه، حسین و وارثی، حمیدرضا. (1398). رشد هوشمند شهری با تأکید بر روش TDR در جهت تأمین زمین خدمات شهری (مورد شناسی: شهر یاسوج). فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، 9(32)، 99-124.
داداش‌پور، هاشم و محسن زاده، سینا. (1391). امکان سنجی استفاده از الگوی انتقال حقوق توسعه برای حفاظت از اراضی کشاورزی بابلسر. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 12(25)، 7-29.
رفیعیان، مجتبی؛ سعیدی رضوانی، نوید و محصیان، زهره. (آذر1390). امکان‌سنجی حفاظت از ارزش‌های محیطی باغات سنتی شهر قزوین با استفاده از رویکرد انتقال حق توسعه (TDR). در اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران. شهرداری مشهد، مشهد.
زارعی حاجی آبادی، فاطمه؛ پشمکیان، نیلا و شهابی، صفورا. (1392). سنجش میزان رضایتمندی ساکنان بافت‌های تاریخی؛ نمونه موردی بافت تاریخی محله حاجی همدان. فصلنامه آمایش محیط، 6(22)، 101-119.
عزیزی، محمد مهدی و آراسته، مجتبی. (1389). ارزیابی موفقیت‌های تجمیع در بافت تاریخی شهر یزد نمونه موردی مجموعه‌های مسکونی نفت‌وخاتم. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 2(5)، 1-28.
عزیزی، محمدمهدی و شهاب، سینا. (1392). کاربرد انتقال حقوق توسعه (TDR) به عنوان سازوکار تحقق پذیری طرح‌های توسعه شهری (نمونه موردی: شهر کاشان). فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، 1(4)، 41-54.
فارسی فراشبندی، حمیدرضا؛ آزاده، سیدرضا و ملکیان بهابادی، مجتبی. (1396). امکان‌سنجی اجرای روش انتقال حق توسعه برای تأمین زمین خدمات شهری در شهر شیراز. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، 6(22)، 3-14.
کلانتری خلیل آباد، حسین؛ صادقی، ساناز و حقی، مهدی. (1395). راهبردهای مرمت در بافت‌های تاریخی شهرها با تاکید بر مدیریت بحران زلزله (مطالعه موردی: محله سیروس تهران). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 6(23)، 61-74.
گودرزی، علیرضا. (1397). توان‌سنجی بافت تاریخی- فرهنگی شهر بروجرد با رویکرد حفاظت و ایجاد درآمد شهری. پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا.
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن شهر ارومیه. تهران: مرکز آمار ایران.
ملکی، سعید؛ شجاعیان، علی و فرهمند، قاسم. (1396). ارزیابی تغییرپذیری فضایی-زمانی جزایر حرارتی در ارتباط با کاربری‌های شهری مطالعه موردی: شهر ارومیه. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، 27(105)، 183-197.
ملکی، قاسم. (1385). طراحی نظام انتقال حقوق مالکیت، راه تحقق طرح های توسعه شهری در ایران. مهندسین مشاور سراوند.
منصوری رضی، میثم. (1396). برنامه ریزی فضایی شهر آمل به منظور حفظ اراضی کشاورزی و باغی با استفاده از مفهوم انتقال حق توسعه (TDR). پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران، دانشکده هنر و معماری.
مهجور، فیروز و خالدیان، ستار. (1393). بافت تاریخی تهران، تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 46(1)، 103-124.
Azizi, M. M., & Arasteh, M. (2010).  Evaluation of the Success of Land Readjustment Projects in Historical Zone of Yazd City Case of Study Naft and Khatam residential complexes. Urban regional studies and research, 2(5), 1-28. (in Persian)
Azizi, M.  M., & Shahab, S. (2013). The use of development rights transfer (TDR) as a mechanism for the realization of urban development plans (case study: Kashan). Journal of Urban Studies, 1(4), 41-54. (in Persian)
Chen, M., & Zhou, B. (2005). Thoughts on the Chinese cultivated land protection. Economic Review, 12, 142–144.
Chiodelli, F., & Moroni, S. (2016). Zoning-integrative and zoning-alternative transferable development rights: Compensation, equity, efficiency. Land Use Policy, 52, 422–429.
Dadashpour, H., & Mohsenzadeh, S. (2012). Feasibility study of using the development rights transfer model for the protection of agricultural lands in Babolsar. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 12(25), 7-29. (in Persian)
Edwin, H., & Jun Hou, Ch. (2015). Developing a framework to appraise the critical success factors of transfer development rights (TDRs) for built heritage conservation. Habitat International, 46, 35-43.
Falco, E., & Chiodelli, F. (2018). The transfer of development rights in the midst of the economic crisis: Potential, innovation and limits in Italy. Land Use Policy, 72, 381–388.
Farsi Farashbandi, H., Azadeh, S. R. & Malekian Bahabadi, M. (2017). A Feasibility Study of Transfer of Development Right Approach to Provide Land for Urban Services in Shiraz. Quarterly Journal of Urban Studies, 6(22), 3-14. (in Persian)
Feng, K., Shunai, C., Shichuan, W., & Zhangwei, L. (2008). Application of Transferable Development Rights in Cultivated Land Protection in China. Chn Popu Res Envi, 18(2), 8–12.
Goodarzi, A. (2018). Empowerment of the historical-cultural context of Boroujerd with the approach of conservation and urban income. (Unpublished Master's thesis). Islamic Azad University, Tehran Markaz Branch: Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography. (in Persian)
Hoseini khah, H., & Varesi. H. R. (2019). Urban Smart Growth With emphasis On the TDR method to provide the land urban services(Case study: Yasuj City). Geography and Territorial Spatial Arrangement, 9(32), 99-124. (in Persian)
Izadi, P., Hadiani, Z., Hajinejad, A., & Ghaderi, J. (2016). Analysis of the feasibility of the culture-based urban regeneration approach (historical-cultural context of Shiraz). Geography (Iranian Journal of the Geographical Association), 14(51), 461-482. (in Persian)
Kalantari Khalilabad, H., Sadeghi, S., & Haghi, M. (2016). Restoration Strategies in the Historical Textures of Cities with Emphasis on Earthquake Crisis Management (Case Study: Sirous Neighborhood of Tehran). Iranian Islamic City Studies Quarterly, 6(23), 61-74. (in Persian)
Kaplowitz, M., Machemer, P., & Pruetz, R. (2008). Planners’ experiences in managing growth using transferable development rights (TDR) in the United States. Land Use Policy, 25, 378–387.
Katz, B. (2002). Smart growth: the future of American’s metropolis?. Centre for Analysis of Social Exclusion, London School of Economics and Political Science, London, UK.
Mahjour, F., & Khaledian, S. (2014). Old Context of Tehran, Converting Threats into Opportunities. Human Geography Research Quarterly, 46(1), 103-124. (in Persian)
Maleki, G. (2006). Designing a Property Rights Transfer System, the Way to Realize Urban Plans in Iran. Saravand Consulting Engineers. (in Persian)
Maleki, S., Shojaeean, A., & Farahmand, G. (2018). Assessment of temporal-spatial variability of Heat Islands in relation to urban uses-Case study: Urmia City. Scientific-Research Quarterly of Geographical Data  (SEPEHR), 27(105), 183-197. (in Persian)
Mansouri Razi, M. (2017). Spatial planning of Amol city in order to preserve agricultural and garden lands using the concept of transfer of development right (TDR). (Unpublished Master's thesis). Mazandaran University, Faculty of Art and Architecture. (in Persian)
McConnell, V., Walls, M., & Kopits, E. (2006). Zoning, TDRs and the density of development. Journal of Urban Economics, 59, 440–457.
Micelli, E. (2002). Development Rights Markets to Manage Urban Plans In Italy. Urban Studied, 39(1), 141-154.
Montgomery County Government. (2001). Agricultural Preservation.
Nelson, C., Pruetz, R., & Woodruff, D. (2012). The TDR Handbook: Designing and Implementing Transfer of Development Rights Programs. Island Press.
PoorJafar, M.  R., & Rezaei Rad, H. (2013). Management of historical fabric- cultural interference patterns with the help of fuzzy logic using GIS (case study: Shiraz historical fabric). Urban management studies, 5(3), 1-12. (in Persian)
Pruetz, R., & Standridge, N. (2009). What makes transfer of development rights work? Success factors from research and practice. Journal of the American planning association, 75(1), 78–87.
Pruetz, R. (2003). Beyond Takings and Givings, saving natural areas, farmland, and historic landmarks with transfer development rights and density transfer charges. Merina Del Rey, CA: Arje Press.
Rafieian, M., Saeedi Rezvani, N., & Mohsenian, Z. (2011, November). Feasibility Study for the Protection of Environmental Values of Traditional Gardens in Qazvin Using the Transfer of Development Right (TDR) approach. In the first conference on Iran's urban economy. Mashhad Municipality, Mashhad. (in Persian)
Statistics Center of Iran. (2016). Results of General Population and Housing Censuses of Urmia. Tehran: Statistics Center of Iran. (in Persian)
Walls, M., & McConnell, V. (2007). Transfer of Development Rights in U.S.Communities. Evaluating Program Design, Implementation and Outcomes. Washington DC: Resource for the Future.
Wu, C., & Tan, Y. (2002). Institutional defect and cultivated land protection. Chinese Rural Economy, 7, 69–73.
Zarei Hajiabadi, F., Pashmakian, N., & Shahabi, S. (2013). Measuring the level of satisfaction of residents of historical contexts; Case study of the historical context of Haji neighborhood of Hamedan. Quarterly Journal of Environmental Management, 6(22), 101-119. (in Persian)