کاربست رهیافت قراردادهای اجتماعی در توانمندسازی محلی با تأکید بر روش نظریه ی زمینه ای؛ نمونه موردی: محلۀ آبکوه شهر مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارو عضو هئیت علمی گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، سنندج

2 کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

3 استاد گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسئله: امروزه پایداری شهرها بر مدار شهروندی و مشارکت شهرها استوار بوده و با تعهد جامعه شهروندی در اجتماعات سکونتی تحقق می‌یابد. قراردادهای اجتماعات محلی با معرفی از سوی سازمان هبیتات به عنوان فرآیندی مردمی معرفی شده‌اند که در تمامی برنامه‌های محلی به حضور مردم تأکید ویژه دارند. این رویکرد چند سالی است که مورد توجه بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه و توسعه‌یافته به منظور توانمندسازی و بهبود مدیریت محلی قرار گرفته است.
هدف: با توجه به نوآوری موضوع در ایران قصد بر آن است؛ تا با انتخاب محلۀ آبکوه در شهر مشهد به عنوان مورد پژوهی به معرفی و امکان‌سنجی رهیافت قراردادهای اجتماعی در توانمندسازی محلی و با استفاده از روش نظریه‌ی زمینه‌ای پرداخته شود.
روش: تبیین چارچوب موضوعی این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و امکان‌سنجی اجرای رویکرد به روش میدانی همراه با مصاحبه و پرسشنامه است. روش پژوهش با توجه به هدف بیرونی کاربردی و ماهیت آن توصیفی – تحلیلی می‌باشد. نمونه‌گیری در مصاحبه و پرسشنامه به روش هدفمند و تا رسیدن به حد اشباع انجام ‌شده است. شیوه‌ی تحلیل یافته‌ها بر اساس تحلیل محتوای جهت‌دار است.
یافته‌ها: نتایج تحلیل نشان از 193 کد باز، 12 زیر‌مقوله، 2 مقوله اصلی و یک هسته اصلی دارد که در تحقق‌پذیری رویکرد قراردادی در محله آبکوه مشهد نقش کلیدی دارند.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، اگرچه اجرا و پیاده‌سازی رویکرد قرارداد اجتماعات محلی در سطح محلات به‌ظاهر سهل و ممکن است، اما تحقق این رویکرد در محله آبکوه نیازمند یکپارچگی و همسو نمودن سازمان‌های دخیل در بافت است. از طرفی فقدان بودجه برای واگذاری اقدامات ساماندهی محله به شهروندان، ضعف یکپارچگی در امر مدیریت، تصمیم‌گیری و نظارت بر ساماندهی بافت‌های فرسوده و نیز ضعف فرهنگ مشارکت در مردم و مدیران شهری از مواردی است که پیش از پیاده‌سازی رویکرد باید در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Applying the social contract approach to local empowerment with emphasis on the grounded theory method; Case study: Abkooh neighborhood of Mashhad

نویسندگان [English]

  • Kiumars Habibi 1
  • zahra montazeri 2
  • parvin partovi 3
  • ali asaadi 2
1 Associate Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Arts and Architecture, Kurdistan University, Sanandaj.
2 M.A in Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran, Iran.
3 Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Background: Today, the sustainability of cities is based on the citizenship and participation of cities and is achieved with the commitment of the civil society in residential communities. Local community contracts have been introduced by Habitat as a grassroots process that emphasizes the presence of people in all local programs. This approach has been considered by many developing countries for several years in order to empower and improve local governance.
Objectives: Due to the innovation of the subject in Iran, it is intended; By selecting Abkooh neighborhood in Mashhad as a case study, the approach of social contracts in local empowerment should be introduced and feasibility study using the method of grounded theory.
Method: Explaining the thematic framework of this research by library method and feasibility study of field approach by interview with interview and questionnaire. The research method is descriptive-analytical according to the applied external purpose and its nature. Sampling in the interview and questionnaire was done in a purposeful manner until saturation. The method of analyzing the findings is based on content analysis.
Result: The results of the analysis show 193 open source, 12 subcategories, 2 main categories and a core that play a key role in the feasibility of the conventional approach in the Abkooh neighborhood of Mashhad.
Conclusion: According to the results, although the implementation of the local community contract approach at the neighborhood level may seem easy and possible, but the realization of this approach in Abkooh neighborhood requires the integration and alignment of organizations involved in the context. On the other hand, the lack of funding to delegate neighborhood organizing measures to citizens, the lack of integration in management, decision-making and monitoring the organization of worn-out structures and the weak culture of participation in people and city managers are some of the issues that must be considered before implementing the approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Resident Empowerment"
  • "Social Participation"
  • "Participatory Behavior"
  • "Social and Local Agreement"
  • "Grounded theory"