بررسی تاثیر خانه‌های دوم بر جدایی‌گزینی فضایی در شهرهای جدید (مطالعه موردی: شهر جدید صدرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیـار گـروه شــهرسـازی، دانشکده هـنر و معمـاری، دانشگاه شــیراز، شــیراز، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد شهرسازی، برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شــیراز، شیراز، ایران

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد شهرسازی، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

امروزه، پدیده خانه های دوم به یکی از مهمترین دلایل تغییر چشم انداز حومه های شهری و مناطق شهری و روستایی پیرامون کلانشهرها تبدیل شده است. این خانه‌ها به منظورگذراندن اوقات فراغت،گاهی برای دوران بازنشستگی، تعطیلات آخرهفته و گاهی برای سرمایه‌گذاری خریداری می‌شوند. یکی از مهمترین پیامدهای این پدیده، خوشه‌ای‌شدن و جدایی‌شهر در زمینه فضایی و اجتماعی می‌باشد. در ایران با رونق شهرنشینی، سکنه شهرها برای گذران اوقـات فراغـت و کسـب آرامـش به ساخت مسکن ویلایی در مناطق اطراف شهرها پرداخته‌انـد. شهر جدید صدرا یک نمونه بارز از شکل‌گیری خانه‌های دوم در قالب الگوی باغ- مسکن از پیش اندیشیده شده می‌باشد. از اینرو بررسی دلایل و پیامدهای این الگوی سکونت و جدایی‌گزینی فضایی اجتماعی ناشی از آن از ابعاد مختلف ضروری به نظر می‌رسد. رویکرد حاکم بر این پژوهش، تحلیلی-توصیفی می‌باشد. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از روش اسنادی-کتابخانه‌ای و همچنین آمار و داده‌های پرسشنامه‌های طرح ساماندهی باغشهرهای صدرا، استفاده شده است. به منظور بررسی جدایی‌گزینی و میزان هم‌پیوندی محدوده باغشهرها نسبت به سایر عرصه‌های شهری، از روش ماتریسی گولر استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نیز بیانگر این است که بیش از نیمی از افراد، انگیزه اصلی از تهیه باغ مسکن را گذران اوقات فراغت در ایام پایان هفته و تعطیلات بیان نمودند. نتایج حاصل از بررسی میزان هم‌پیوندی باغشهرها با سایر عرصه‌های شهر حاکی از آن است که باغشهرهای صدرا از منظر شاخص طبیعی و محیط‌زیستی با 77.5% بیشترین و از لحاظ شاخص اقتصادی با 28.13% کمترین میزان هم‌پیوندی و یکپارچگی را با سایر عرصه‌های شهر صدرا دارا هستند. و در نهایت میزان هم‌پیوندی کلی این محدوده‌ها، برای باغشهرهای صدرا نسبت به سایر نقاط شهری برابر 43.05% می‌باشد. براساس اطلاعات حاصله، باغشهرها موجب ساخت ناموزون و نامتعادل در شهر شده‌ و گرایش به قطبی شدن یا جدایی‌گزینی فضایی و ناهنجاری‌های ساختاری در این شهر در حال رشد و گسترش می‌باشد. بنابراین باید توجه داشت که آثـار مثبـت گردشـگری خانـه‌هـای دوم به خودی خود به وقوع نخواهد پیوست و به منظور تحقق آن می‌بایست به شیوه صحیح برنامه‌ریزی و مدیریت شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Study of the Effects of the Formation of Second Homes on Spatial Separation in New Towns (Case Study: Sadra New Town)

نویسندگان [English]

  • Khalil Hajipour 1
  • ArMin Payab 2
  • Mehdi dadoutabar 3
1 Faculty Member of Shiraz University.
2 Department of Urbanism Shiraz University
3 Master Student, Urbanism - Region Planning, Gilan University, Gilan, Iran.
چکیده [English]

Today, the phenomenon of second homes has become one of the most important reasons for changing the landscape of urban suburbs and urban and rural areas around metropolitan cities. These homes are usually bought for spending one’s spare time and weekends, or for retirement, and sometimes for investment. One of the most important consequences of this phenomenon is the clustering and separation of the city in terms of spatial and social spheres. In Iran, with the development of urbanization, citizens have turned their attention to the construction of villas around the cities to relax and spend their leisure time. Sadra New Town is a prominent example of the formation of second homes in the form of a pre-designed garden-house model. Therefore, it seems necessary to examine the causes and consequences of this pattern of habitation and its social-spatial separation from different dimensions. In this study, analytical and descriptive method was utilized. To gather the data, documentary-library method, along with the statistics and the data collected through the Questionnaire of Garden-Cities of Sadra, was employed. Goeller Matrix Method was used to investigate the separation and the interconnection level of the garden-cities area with other urban areas. Based on the findings, more than half of the participants stated that their primary motivation was to make a garden-house for their leisure time during the weekends and holidays. The results of the survey of the interconnection level of garden-cities with other city areas indicated that in terms of natural and environmental indicators (77.5%) and economic indicator (28.13%), Sadra garden-cities have the highest and lowest degree of integration with other city areas of Sadra, respectively. Finally, the overall interconnection level of Sadra garden-cities was found to be 43.05% compared to other urban areas. Based on the findings, garden-cities have led to an unbalanced structure in the city. In addition, the tendency to polarization and spatial separation and structural anomalies are growing in this city. Therefore, it should be noted that the positive effects of tourism of second homes would not come on its own. In fact, in order for these effects to be realized, they must be properly planned and managed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Second homes
  • City separation
  • Garden-city
  • Integration and interconnection
  • Sadra New Town

مراجع

استیونسون، دبورا. (1388). شهرها و فرهنگ‌های شهری، ترجمه: رجب پناهی، احمد پوراحمد، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
اوستروفسکی، واتسلاف. (1371). شهرسازی معاصر:ازنخستین سرچشمه‌ها تا منشور آتن، ترجمه: لادن اعتضادی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پاپلی یزدی، حسین و حسین رجبی سناجردی. (1389). نظریه‌های شهر و پیرامون، تهران: انتشارات سمت.
تولایی، نوین. (1386). شکل شهر منسجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
حبیبی، سیدمحسن. (1375). از شار تا شهر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دادورخانی، فضیله، زمانی، حمید، قدیری معصوم، مجتبی و عاشری، اسمعیل. (1392). نقش گردشگری خانه‌های دوم در تغییرات کالبدی-فیزیکی نواحی روستایی (مطالعه موردی دهستان بزغان شهرستان ساوجبلاغ)، پژوهشهای روستایی، 4 (2) 299-277.
دانشپور، زهره. (1378). تحلیل عدم تعادل فضایی در شهرها، مورد مطالعه: تهران، مجله صفه، 29، صص 57-34.
درئو، ماکس. (1374). جغرافیای انسانی، جلد دوم، ترجمه سیروس سهامی، تهران: نشر رایزن.
رضوانی، محمدرضا. (1382). تحلیل روند ایجاد و گسترش خانه‌های دوم در نواحی روستایی شمال استان تهران. پژوهش‌های جغرافیایی، 45، 73-59.
سیف‌الدینی، فرانک. (1381). زبان تخصصی برنامه‌ریزی شهری. تهران: انتشارات آییژ.
صالحی‌نسب، زهرا. (1384). گردشگری خانه‌های دوم و اثرات آن بر نواحی روستایی، پایان‌نامه منتشرنشده کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، هنرهای زیبا، دانشکده جغرافیا، گروه جغرافیای انسانی.
صیدایی، سید اسکندر، محبوبه خسروی‌نژاد، صدیقه کیانی. (1389). تأثیر خانه‌های دوم بر توسعه منطقه باغ بهادران شهرستان لنجان. مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای، 1 (4). 35-8.
علی‌اکبری، اسماعیل. (1383). توسعه شهری و آسیب‌شناسی اجتماعی در ایران. پژوهش‌های جغرافیایی، 48، 49-69.
عنابستانی، علی‌اکبر. (1389). فرآیند شکل‌گیری خانه‌های دوم روستایی و عوامل موثر بر آن، مطالعه موردی: روستاهای ییلاقی غرب مشهد. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 74، 117-103.
فشارکی، پریدخت. (1373). جغرافیای روستایی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
فیالکوف، یانکل. (1383). جامعه‌شناسی شهر. مترجم: عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: نشر آگه.
فیروزنیا، قدیر، عبدالرضا رکن‌الدین‌افتخاری، محبوبه ولی‌خانی. (1390). پیامدهای گسترش ویلاسازی (خانه‌های دوم) در نواحی روستایی: دهستان تاررود، نشریه جغرافیا، 31، 170-149.
مانیاگولامپونیانی، ویتوریو. (1381). معماری و شهرسازی در قرن بیستم. ترجمه: لادن اعتضادی، تهران: نشر دانشگاه شهید بهشتی.
مرکز آمار ایران. سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390-1375 و نتایج سرشماری تفصیلی 1394.
مهندسین مشاور پرداراز. (1395). ساماندهی باغشهرهای شهر جدید صدرا، وزارت راه و شهرسازی، شرکت مادرتخصصی عمران شهرهای جدید، شرکت عمران شهر جدید صدرا.
ویلیام، جرج. (1357). شهرسازی در عقب ماندگی، ترجمه: مهدی کاظمی، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.
Alexander, C. (2002). The Nature of Order: The Phenomenon of Life. California: The Center for Urban Structure.
Benjamin S. Weagraff. (2004). The Contribution of Second Homes to Rural Economies. A thesis in Agricultural, Environmental, and Regional Economics Master of Science the Pennsylvania State University.
Bidwell, R. D. (2004). Explaining the Spatial Distribution of Second Homes in Okanogan County. WA, University of Washington.
Bolt, G., van Ham, M., & van Kempen, R. (2006, July). Immigrants on the housing market: spatial segregation and relocation dynamics. In ENHR International Conference.
Cabrerizo, J. A. M., Colás, J. L., & Robertson, G. (2007). Second homes in Spain: Socio-demographic and geographical profiles. Population, 62(1), 157-171.
Caves, Roger, W. (2005). Encyclopedia of the City. New York: Routledge.
Clark, W. A. (1991). Residential preferences and neighborhood racial segregation: A test of the Schelling segregation model. Demography, 28(1), 1-19.
Crawley ـA. (2000). Oxford Elementary Learners Dictionary. Oxford University Press.
Davies, R. B., & O'Farrell, P. N. (1981). A spatial and temporal analysis of second home ownership in West Wales. Geoforum, 12(2), 161-178.
Di, Z. X., McArdle, N., & Masnick, G. S. (2001). Second homes: What, how many, where and who. Joint Center for Housing Studies, (01), 2.
Dijst, M., Lanzendorf, M., Barendregt, A., & Smit, L. (2004). Second homes in Germany and the Netherlands: Ownership and travel impact explained. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 96(2), 139-152.
Finney, N., & Simpson, L. (2009). Population dynamics: The roles of natural change and migration in producing the ethnic mosaic. Journal of Ethnic and Migration Studies, 35(9), 1479-1496. Gallent, N., 1997, Grants, Second Homes and Planning Control in England and Wales: A Policy review, Planning Practice and Research, 12:4, 401-410.
Gallent, N., & Tewdwr-Jones, M. (2001). Second homes and the UK planning system. Planning Practice and Research, 16(1), 59-69.
Gallent, N., Mace, A,. Tewdwr-Jones, M., (2005). Second Home: European perspective and UK Policies. pp. Ashgate Publishing Ltd. xix+ 252 pp.
Tamer-Görer, N., Erdoğanaras, F., Güzey, Ö., & Yüksel, Ü. (2006). Social, Economic and Physical Effects of Second-Home Development Based on Foreign Retirement Migration in Turkey: Aanya and Dalyan. Pobrano z: http://www. isocarp. net/Data/case_studies/790. pdf Dnia (2017, 10, 19).
Gossop Chris. (2006). 42nd ISoCaRP Congress, ISOCARP.NET: Internet-edition. URL: http://www.isocarp.net/data/case_studies/760.pdf
Habib, J. (2011). Urban cohesiveness in Kabul City: challenges and threats. International journal of environmental studies, 68(3), 363-371.
Hall, C. M., & Müller, D. K. (Eds.). (2004). Tourism, mobility, and second homes: between elite landscape and common ground (Vol. 15). Channel View Publications.
Hall, C. M. and Page, S. J. (2006). The Geography of Tourism and Recreation: Environment, Place and Space. 3rd.edition, Routledge.
Johnston, R. J. (1988). Dictionary of Human Geography. 2nd Edition. Oxford: Blackwell.
Kandel, W. A., & Brown, D. L. (Eds.). (2006). Population change and rural society (Vol. 16). Springer Science & Business Media.
Lxer, K.J. (2003). The Socio-economic Impact of Tourism and Second Homes Ownership on Rural Communities, A Case Study: St, Abbs, East Berwickshire (Scottish Borders, Scotland), Department of Earth and Environmental Sciences.
Lee, J. Y., & Kwan, M. P. (2011). Visualisation of socio‐spatial isolation based on human activity patterns and social networks in space‐time. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 102(4), 468-485.
Liam Bailey. (2010), Residential Research Knight Frank, the number of English second homes recover and hits record levels, the wealth report a global perspective on prime property and wealth. Published on behalf of Knight Frank and Citi Private Bank byThink, The Pall Mall Deposit, 124-128 Barlby Road, London. P 27-54.
Lynch, K. (2001), Good City Form. Cambridge, Mass. u.a: MIT Press.
Meen, G., Gibb, K., Goody, J., McGrath, T., Mackinnon, J. (2005). Economic Segregation England: Causes, Consequense and Policy. Bristol: The Policy Press.
Mehryar, S & Sabet, S., (2012). Socio-Spatial Segregation Dimensions in the city of Tehran. Paper presented at the Urban Change in Iran, University College London.
Müller,‎ D and‎ Hall,‎ C.M. (2004). The‎ Future‎ of‎ Second Homes,‎ In‎ C.M.‎ Hall‎ and‎ D.‎ Müller (eds) Tourism.
Müller, D. K. (2004). Second homes in Sweden: Patterns and issues. Tourism, mobility and second homes: Between elite landscape and common ground, 244-258.
Mumford, L. (2009). The City in History: Its origins, its transformations, and its prospects. San Diego, Calif: Harcourt.
Nagle, G. (2001) Advanced Geography, Oxford University Press.
Nighn G.C. (2012) Segregation: A Global History of Divided Cities. New York: The University of Chicago Press.
Norton, B, Espito, J. J., (1994). Encyclopedia Britanica. London: Routledge.
Pacione, M. (1984). Rural Gerography. London: Tavistock & Row Publishers.
Ranjit, N. (2007). Study Shows Second Homes/Vacation Homes Market Gaining Traction in IndiaPRwire.com, Banglore, Karnataka.
Rolnik, R & Saule, J.  (2001). Estatuto da Cidade: Guia Para Implementacao Pelos Municipios e Cidadaos, Brasilia: Camara dos Deputados, Coordenacao de Publicacoes.
Romero, H., Vásquez, A., Fuentes, C., Salgado, M., Schmidt, A., & Banzhaf, E. (2012). Assessing urban environmental segregation (UES). The case of Santiago de Chile. Ecological Indicators, 23, 76-87.
Ruiz-Rivera N and Van Lindert, P. (2016). Urban Segregation in Latin America. Habitat International, 54(1), 1-2.
Sabatini , F. (2006), The social spatial segregation in the cities of Latin America. Inter- American Development Bank, Sustainable Development Department, Social Programs Division.
Salet,W. (2003). Metropolitan Governance and Spatial Planning. Spon.
Sharpley Richard & Julia. (2001). Rural Tourism. Translated by Monshyzadeh R. & Nasiri, F, Monsha Publications.
Sieverts, T. (2003). Cities without cities: an interpretation of the Zwischenstadt. Routledge.
Smith, V. L., & Eadington, W. R. (Eds.). (1992). Tourism alternatives: Potentials and problems in the development of tourism. University of Pennsylvania Press.
Spevec, D., & Bogadi, S. K. (2009). Croatian cities under transformation: new tendencies in housing and segregation. Tijdschrift voor economische en sociale geografie, 100(4), 454-468.
UNFPA. (2007).  State of World population 2007: unleashing the potential of urban growth. United Nations Population Fund, UNFPA, New York.
UN-Habitat. 2001, Inclusive cities initiative: the way forward. UN-Habitat, Nairobi.
Vaughan, L. (2007). The spatial syntax of urban segregation. Progress in Planning, 67(3), 199-294.
Wang, X. (2006). The Second Home Phenomenon in Haikou. China/Waterloo.  
Watts, M. J. (2007). Conceptualising and measuring spatial segregation: the state of play. In Proceedings of the ARCRNSISS Methodology, Tools and Techniques and Spatial Theory Paradigm Forums Workshop, University of Newcastle, Australia, 15-17 June 2005 (p. 165). RMIT Publishing.
Weclawowicz, G. (1998). Social polarisation in postsocialist cities: Budapest, Prague and Warsaw. Social Change and Urban Restructuring in Central Europe. Budapest: Akadémiai Kiadó, 55-66.
White.M., (1983). The Measurment of Spaa I Segregao. American Journal of Sociology, 88, 1008-1018.
Williams, A. M., & Hall, C. M. (2000). Tourism and migration: new relationships between production and consumption. Tourism geographies, 2(1), 5-27.
Williams, D. R., & McIntyre, N. (2012). Place affinities, lifestyle mobilities, and quality-of-life. In Handbook of tourism and quality-of-life research (pp. 209-231). Springer Netherlands.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 شهریور 1397
  • تاریخ بازنگری: 30 آبان 1397
  • تاریخ پذیرش: 24 آذر 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار