تدوین مدل «محله کم‌کربن» به منظور کاربست در برنامه‌ریزی و طراحی شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز ، ایران

2 کارشناس ارشد شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز ، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز ، ایران

چکیده

بیان مسأله: رویکرد «کم‌کربن» به عنوان هدفی برای اقتصاد، جامعه و شهر در ابتدای قرن اخیر مطرح گردید. این رویکرد در سال‌های اخیر در مقیاس‌های خرد و «محله‌»های شهری پیگیری گردیده است. اما به نظر می‌رسد در ادبیات علمی شهرسازی در کشور ما به خصوص در مقیاس محله هنوز به قدر کافی به آن پرداخته نشده است.
هدف: این پژوهش در پی آن است که ضمن تدوین مدل نظری «محله کم‌کربن»، به کمک متخصصان داخلی و با رویکرد بومی، شاخص‌های آن را به منظور کاربست در راهبردهای برنامه‌ریزی و طراحی شهری، اولویت‌بندی نموده و اثرگذاری آن‌ها را بررسی نماید.
روش:ابتدا ضمن بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای، بیش از 30 منبع علمی در حوزه توسعه کم‌کربن، مؤلفه‌ها و شاخص‌های «محله کم‌کربن» شناسایی و دسته‌بندی گردیده است. پس از آن به کمک پرسشنامه‌ای به شیوه ماتریس، از 9 تن از پژوهش‌گرانی که در این حوزه موضوعی مطالعه یا پژوهش داشته‌اند، تأثیرگذاری مؤلفه‌ها و شاخص‌ها در تحقق محله کم‌کربن، مورد پرسش قرار گرفته است. تحلیل داده‌های حاصل از پیمایش، به کمک روش ترکیبی «دنپ» انجام گرفت و مدل محله کم‌کربن  در قالب 6  مؤلفه و 19 شاخص تدوین و تحلیل گردید.
یافته‌ها: با توجه به یافته ها مهم‌ترین مؤلفه/ شاخص‌ها در تحقق محله کم‌کربن، «اجتماع محلی» و شاخص‌های «فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی مردم» و «مشارکت مردمی» است. در دسته شاخص‌های مؤلفه «فرم» نیز «زمینه‌گرایی بافت» و «فشردگی بافت» به عنوان اثرگذارترین شاخص‌ها در تحقق محله کم‌کربن شناخته شدند. در این مدل تحلیلی «اجتماع محلی» و «فرم» به عنوان مؤلفه‌های اثرگذار (علت) و سایر چهار مؤلفه، به عنوان مؤلفه‌های اثرپذیر (معلول) شناخته شدند.
نتیجه­گیری: در نظر گرفتن اولویت‌ها در تحقق محله‌ای با حداقل مصرف انرژی‌های تجدیدناپذیر و حداقل انتشار آلودگی، هدفی است که بایست به طور جدی از جامعه دانشگاهی به مطالبه‌ای در حوزه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری تبدیل شود.

تازه های تحقیق

دسته بندی مؤلفه‌ها و شاخص‌های یک «محله کم‌کربن» و تعیین میزان اثرگذاری و اولویت‌ بندی شاخص‌ها.

تدوین مدلی مفهومی برای یک «محله کم‌کربن» در راستای ارزیابی وضعیت پهنه‌ها و محله‌ها در شهرهای کشور با رویکرد کم‌کربن.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Developing a "Low-Carbon Neighborhood Model" in Order to Implement It in the Urban Planning & Design

نویسندگان [English]

  • Maryan Roosta 1
  • Masoud Javadpoor 2
  • Maryam Ebadi 3
1 Assistant Professor,, Department of Urban Planning, Faculty of Art & , Architecture ,, University of Shiraz, Shiraz, Iran
2 M.A in Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Art & , Architecture ,, University of Shiraz, Shiraz, Iran
3 Master Degree Student, Department of Urban Planning, Faculty of Art & , Architecture ,, University of Shiraz, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Background: The "low-carbon" approach emerged as a goal for the economy, society and the city at the beginning of the last century. This approach has been pursued in recent years at the micro and the urban “neighborhood” scales. But it seems that in the scientific literature of the urbanism in our country, especially at the neighborhood scale, it has not been sufficiently addressed.
Objectives: This study seeks to develop the theoretical model of "the low-carbon neighborhood" with the help of the local experts and with an indigenous approach to prioritize its indicators in order to apply them in the urban planning and design strategies and to study their effect.
Methodology: To this end, while utilizing the library studies, more than 30 scientific sources on the low-carbon development, and the components and indicators of the "low-carbon neighborhood" have been identified and categorized. Then, using a matrix-based questionnaire, 9 of the researchers who studied in this area examined the influence of the components and indicators on the realization of the low-carbon neighborhood. The survey data were analyzed using the combined "Danp" method and the low-carbon neighborhood model was formulated and analyzed in the form of the 6 components and 19 indicators. The main components in this model were "form", "access", "user and activity", "natural environment", "facilities and infrastructure", and "local community".
Results: Findings showed that in the realization of low-carbon neighborhood the most important component was "local community" and the most important indicators were "culture-raising and public awareness" and "public participation". In the category of "component" indicators, "contextual fabric" and "compactness" were identified as the most effective indicators in the realization of low-carbon neighborhood. In this analytical model, "local community" and "form" were identified as the affective factors (cause) and the other four components as the being affected components (effect).
Conclusion: Considering the priorities in achieving a neighborhood with the minimal renewable energy consumption and the minimal pollution emission -as followed in this paper- is a goal that the academic community should seriously demand from the authorities involved in decision-making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Low carbon neighborhood
  • urban design
  • urban planning
آقا عمو، راضیه السادات. (1392). ارائه راهکار و سیاست های مناسب برای تحقق شهر کم کربن، (نمونه موردی: شهر ری، تهران). پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر تهران، دانشکده شهرسازی و معماری، گروه برنامه ریزی شهری.
عبادی نیا، فهیمه؛ اجزاشکوهی، محمد، رهنما، محمدرحیم، خوارزمی، امیدعلی. (1395). ارزیابی سناریوهای حمل ونقل کم کربن شهرمشهد با استفاده از رویکرد جاپای بوم شناختی. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 19(5)، 115-129
فرمند، مریم. (1393). طراحی محله شهری با رویکرد کم کربن و بدون کربن، ( نمونه موردی: منطقه 22 شهر تهران). پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده شهرسازی و معماری، گروه طراحی شهری.
قائمی اصل، مهدی، سلیمی فر، مصطفی، مهدوی عادلی، محمد حسین، رجبی مشهدی، مصطفی. (1395). شبیه سازی ایجاد شهر زیست محیطی کم کربن با بهره گیری از پسماندهای شهری و تکنولوژی فتوولتائیک: برنامه ریزی پایدار انرژی بخش شهری مشهد مقدس. اقتصاد و مدیریت شهری، 17(1)، 67-81.
لطفی، سهند، شعله، مهسا، فرمند، مریم، فتاحی پور، کاوه. (1395). تدوین معیارهای طراحی شهری برای محله های بدون کربن. نقش جهان،1(6)، 80-92.
Academy of Science of South Africa. (2011). Towards a low carbon city: focus on durban (Report PO. Box 72135, Lynnwood Ridge, Pretoria, South Africa, 0040). South Africa: the official Academy of Science of South Africa (ASSAf).
Aghaamoo, R. S. (2014). Presentation of appropriate strategies and policies toward a low-carbon city: Case study: Rey city, Tehran. (Unpublished master's dissertation). Tehran University, Tehran, MA. (in Persian)
Beatley, T. (1999). Green Urbanism: Learning From European Cities. Washington, D.C: Island Press.
Berardi, U. (2017). A cross-country comparison of the building energy consumptions and their trends. Resources, Conservation and Recycling, 123, 230-241.
Bio-Regional, Development Group. (2011, May 22). BedZED-the UK's Largest Mixed Use Zero Carbon Community [Website Post Retrieved 2011, May. 22, from http://www.bioregional.com/fi les/publicatio-ns/ BedZedbriefi ngsheet.pdf.
Chen, F., Zhu, D. (2013). Theoretical research on low-carbon city and empirical study of Shanghai. Habitat International, 37, 33-42.
Cheshmehzangi, A., Xie, L., & Tan-Mullins, M. (2018). The role of international actors in low-carbon transitions of Shenzhen's International Low Carbon City in China. Cities, 74, 64-74.
Chiu, W. Y., Tzeng, G. H., & Li, H. L. (2013). A new hybrid MCDM model combining DANP with VIKOR to improve e-store business. Knowledge-Based Systems, 37, 48-61
Condon, P. M. (2010). Seven Rules for Sustainable Communities: Design Strategies for the Post Carbon World. Washington, D.C: Island Press.
Ebadinia, F., Ajza Shokouhi, M., Rahnama, M. R., Kharazmi, O. A. (2016). Evaluation of Low-Carbon Transport Scenarios in Mashhad Using Ecological Footprint Approach. Geography and environmental Hazards, 5 (19), 115-129. (in Persian)
Farmand, M. (2014). Low to Zero Carbon Neighborhood Design: Case Study: 22th District of Tehran. (Unpublished master's dissertation). Shiraz University, Shiraz, MA. (in Persian)
Fraker, H. (2013). The Hidden Potential of Sustainable Neighborhoods: Lessons from Low-Carbon Communities. Washington, D.C, London: Island Press.
Geis, D., Kutzmark, T., & Wu, Z. G. (2003). Developing Sustainable Communities: The Future Is Now (in Chinese). Urban Planning Overseas, 18, 43–46.
Ghaemi Asl, M., Salimifar, M., Mahdavi Adeli, M. H., Rajabi Mashhadi, M. (2017). Simulation of low-Carbon Eco-City by Using Urban Waste and Photovoltaic Technology: Sustainable Energy Planning of Urban Sector in Holy Mashhad. Urban Economics and Management, 1 (17), 68-81. (in Persian)
Glaeser, E. L., & Kahn, M. E. (2010). The greenness of cities: Carbon dioxide emissions and urban development. Urban Economics, 67 (3), 404-418.
Hsu, C. C., Liou, J. J., & Chuang, Y. C. (2013). Integrating DANP and modified grey relation theory for the selection of an outsourcing provider. Expert Systems with Applications40 (6), 2297-2304.
Kocabas, A. (2013). The transition to low carbon urbanization in Turkey: Emerging policies and initial action. Habitat International, 37, 80-87.
Lee, W. S., Huang, A. Y., Chang, Y. Y., & Cheng, C. M. (2011). Analysis of decision-making factors for equity investment by DEMATEL and Analytic Network Process. Expert Systems with Applications38 (7), 8375-8383.
Liu, L., & Xin, X. R. (2011). A Study on the Sustainable Development of Sweden Stockholm Hammarby Low Carbon Community. E-J. China Urban Studies, 6, 89–97.
Liu, Z., Ma, J., & Chai, Y. (2016). Neighborhood-scale urban form, travel behavior, and CO2emissions in Beijing: implications for low-carbon urban planning. Urban Geography, 38 (3), 381-400.
Lotfi, S., Sholeh, M., Farmand, M., Fattahi, K. (2016). Urban Design Criteria for Zero-Carbon Neighborhoods. Naqshejahan, 6 (1), 80-92. (in Persian)
Lv, Y., Bi, J., & Yan, J. (2018). State-of-The-Art in Low Carbon Community. Energy for a Clean Environment, 19 (3-4), 175-200.
Middlemiss, L. (2008). Influencing individual sustainability: a review of the evidence on the role of community-based organisations. Environment and Sustainable Development, 7 (1), 78-93.
Middlemiss, L., & Parrish, B. D. (2010). Building capacity for low-carbon communities: The role of grassroots initiatives. Energy Policy, 38 (12), 7559-7566.
Murakami, S., Levine, M. D., Yoshino, H., Inoue, T., Ikaga, T., Shimoda, Y., Fujisaki, W. (2009). Overview of energy consumption and GHG mitigation technologies in the building sector of Japan. Energy Efficiency, 2 (2), 179-194.
NDRC (National Development and Reform Commission). (2013, May 18). Notice of the National Bureau of Statistics Issuing Opinions of Statistical Work on Strengthening the Response to Climate Changes [Website Writing]. Retrieved 2013, May. 18, from http://qhsndrc.gov.cn/zcfg/201312/t20131209_569600.html.
NDRC (National Development and Reform Commission). (2016, Nov 20). Notice on Publishing Green Development Index System and Evaluation Target System of Ecological Civilization Construction [Website Writing]. Retrieved 2016, Nov. 20, from http://www.ndrc.gov.cn/zcfb/zcfbtz/201612/t20161222_832303.html.
NEA (National Energy Administration). (2012, Dec. 25). Notice on Application for New Energy Demonstration City and Industrial Park [Website Writing]. Retrieved 2012, Dec. 25, from http://zfxxgk.nea.gov.cn/auto87/201207/t20120702_1493.htm.          
Qin, B., & Han, S. S. (2013). Planning parameters and household carbon emission: Evidence from high- and low-carbon neighborhoods in Beijing. Habitat International, 37, 52-60.
Raven, R. P. J. M., Heiskanen, E., Lovio, R., Hodson, M., & Brohmann, B., (2008). The Contribution of Local Experiments and Negotiation Processes to Field-Level Learning in Emerging (Niche) Technologies. Bulletin of Science, Technology & Society on Renewable Energy & Sustainability, 28, 464–477.
Seelig, S. (2011). Municipal Guidelines for Low-Carbon Urban Planning and Design in Germany   -An investigation into Scopes, Strategies and International Transferability. Guidelines for low-carbon urban development. Paper presented at the 47th ISOCARP Congress, Wuhan, China (pp.1-11).
Shen, L., Wu, Y., Shuai, C., Lu, W., Chau, K. W., & Chen, X. (2018). Analysis on the evolution of low carbon city from process characteristic perspective. Cleaner Production, 187, 348-360.
Tan, S., Yang, J., Yan, J., Lee, C., Hashim, H., & Chen, B. (2017). A holistic low carbon city indicator framework for sustainable development. Applied Energy, 185, 1919-1930.
Tyler, B. (2011). Low -carbon communities: an analysis of the state of low -carbon community design. United States: American Institute of Architects (AIA).
Wang, X. M, Zhao, G. C., He, C. C., Wang, X., & Peng, W. J., (2016). Low-Carbon Neighborhood Planning Technology and Indicator System, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 57, 1066–1076.
Wang, Y., Song, Q., He, J., & Qi, Y. (2015). Developing low-carbon cities through pilots. Climate Policy, 15, 81-103.
Yang, T., Chen, H., Zhang, Y., Zhang, S., & Feng, F. (2016). Towards Low-Carbon Urban Forms: A Comparative Study on Energy Efficiencies of Residential Neighborhoods in Chongming Eco-Island. Energy Procedia, 88, 321-324.
Yang, X., Wang, X. C., & Zhou, Z. Y. (2018). Development path of Chinese low-carbon cities based on index evaluation. Advances in Climate Change Research, 9 (2), 144-153.
Zhang, M. S. Y. (2016). Low-Carbon Indicator System –Sino: Evaluating Low-Carbon City Development Level in China. (Unpublished doctoral dissertation). Tianjin University, Tianjin, PHD.
Zhao, G. C., Wang, X. M., & Li, X. K. (2017). Life-Cycle Low-Carbon Neighborhood: A Genetic Perspective in China. Applied Mechanics and Materials, 858, 249-254.
Zhao, G., Yu, X., He, C., & Tu, F. (2018). Low-carbon evaluation of rural neighborhood: A case study of Yanhe Village, Hubei Province, China. Growth and Change, 50, 247-265.