بازخوانی ربع قرن تجربه منظر فرهنگی در اسناد مرکز میراث جهانی یونسکو

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری،دانشگاه ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استاد تمام گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استادیار بخش شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

علیرغم گذشت بیش از یک قرن از نخستین کاربرد اصطلاح «منظر فرهنگی»، با تدوین دستورالعمل نحوه ورود مناظر فرهنگی به لیست میراث جهانی در شانزدهمین جلسه مرکز میراث جهانی یونسکو در سال 1992، این عبارت در اسناد بین المللی جایگاهی ویژه یافت. بررسی تاثیر متقابل انسان و طبیعت در گذر زمان به منظور تقویت و محافظت از آنها و باز شناخت تنوع مناظر فرهنگی، اقدامی موثر در ثبت این آثار ارزشمند می باشد. مرکز میراث جهانی یونسکو نخستین و مهم ترین نهاد بین المللی حفاظت از منظرهای فرهنگی می باشد. لذا هدف این مقاله تبیین تجربیات منظر فرهنگی در بازه زمانی 1992-2017 در اسناد مرکز مذکور است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با روش مطالعه کتابخانه ای می باشد. این مقاله ضمن بررسی مفهوم منظر فرهنگی و معیارهای آن در مدارک منتشر شده مرکز میراث جهانی، به واکاوی نشست های برگزار شده و سیر تحول مفهوم مذکور و بررسی تنوع تاثیرات متقابل انسان و محیط می پردازد.
تغییر معیارهای ثبت مناظر فرهنگی، تدوین دسته بندی مناظر و بررسی نشست های تخصصی به صورت موضوعی و موضعی از یافته های این پژوهش می باشد. به عنوان مثال در بخش نشست های موضعی، مناظر فرهنگی قاره های مختلف کنکاش شده یا در بخش موضوعی، منظر فرهنگی آبراهه ها، جاده ها، کوه ها، بیابان ها، تاکستان ها، تراسهای برنج مورد توجه قرار گرفته اند. بررسی آثار ثبت شده در 6 منطقه تعریف شده بیانگر عدم تناسب ثبت آثار بوده و منطقه اروپا حدود 50 درصد آثار را به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reconsidering Quarter Century Experience of Cultural Landscape in UNESCO World Heritage Center

نویسندگان [English]

  • Sara Mirzad jahromi 1
  • mohammad reza pourjafar 2
  • Khalil Hajipour 3
1 Ph.D Candidate, Department of Urban Planning,, Art and Architecture Faculty, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Urban Planning,, Art and Architecture Faculty, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Urban Planning,, Faculty of Art Architecture,, Shiraz University,, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Despite the passing of more than a century from the first use of the term "cultural landscape," The World Heritage Center became the first international legal instrument to recognize and to protect cultural landscapes at the sixteenth session of the UNESCO in 1992. Investigating the interplay between people and nature over time in order to strengthen and protect them, and the recognition of the diversity of cultural landscapes, is an effective way of recording these valuable works. This paper examines the concept of cultural landscape and its criteria in the documents published by the World Heritage Center, examining the meetings held and the evolution of the concept and examining the diversity of human and environmental interactions between 1992 and 2017.The present study is descriptive-analytic. In this research, the documents of the UNESCO and related articles and books have been reviewed and its evolution has been investigated.
Changing criteria for inscribing cultural landscapes, adopting cultural landscape categories and revising expert meetings are findings of this research. For example, in the section of regional meetings, cultural landscapes of various continents are explored or in the thematic section, the cultural landscape of routs, mountains, deserts, plantation systems, rice terraces have been considered. The World Heritage Convention recognize and to protect cultural landscapes of outstanding universal value. This opened the Convention to regions underrepresented on the World Heritage List and gave new drive to the interpretation of heritage.
The inscription of properties in the six defined areas is not appropriate, and the European region accounts for about 50% of the properties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural landscape
  • World Heritage Center
  • UNESCO
  • Meeting
  • Universal Value
ایرانی بهبهانی، هما، بهرامی، بهرنگ، آقاابراهیمی سامانی، فیروزه و ساعتیان، رویا. (1389). شناسایی نقش ساختارهای طبیعی در شکل گیری منظر فرهنگی سکونتگاه باستانی تخت سلیمان با استفاده از فناوری نوین دورسنجی. محیط شناسی، 36(54)، 109-120.
باورساد، مرضیه، و انصاری، مجتبی. (1395)، مدیریت و توسعه پایدار منظر فرهنگی چشم علی ری. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 18(3)، 223-235.
بمانیان، محمدرضا و احمدی، فریال. (1393). طراحی و اکولوژی منظر (مقدمه ای بر اصول و روش ها). تهران: هنر معماری قرن
بمانیان، محمدرضا، نصاری، مجتبی، و الماسی فر، نینا. (1389). باززنده­سازی «منظر فرهنگی» تخت سلیمان با تاکید بر رویکرد های بازآفرینی و حفاظت از میراث جهانیICOMOS ( منشور فلورانس، پی . اچ . چایلدهود، سیاست بنگاه پارکهای کانادایی، بنگاه پارک ملی ایالات متحده). مدیریت شهری، 8(26)، 7-26.
پورجعفر، محمدرضا و دهقانی، فهیمه. (1390). نقش «بازآفرینی» مناظر فرهنگی بر ارتقای کیفیت «زندگی شهروندی» (نمونه موردی: مجموعه زندیه شیراز). نقش جهان، 1(1)، 81-94.
حبیبی، محسن و مقصودی، ملیحه. (1386). مرمت شهری؛ تعاریف، نظریه ها، تجارب، منشورها و قطعنامه های جهانی، روشها و اقدامات شهری. تهران: دانشگاه تهران
حناچی، پیروز، و عشرتی، پرستو. (1390). واکاوی اصلی ترین چالش های مفهوم منظر فرهنگی با تکیه بر بازشناخت و تحلیل کارنامه هجده ساله این مفهوم در مرکز میراث جهانی یونسکو. نامه معماری و شهرسازی، 4(7)، 147-163.
فیلدن، برنارد و یوکیلیتو، یوکا. 2014)). مدیریت در محوطه های میراث جهانی. ترجمه پیروز حناچی (1393)، تهران: دانشگاه تهران.
یوکیلیتو، یوکا (1998). استانداردها، اصول و منشورهای بین المللی حفاظت. ترجمه سوسن چراغچی (1377). اثر (29و 30)، 121-135.