تبیین مدل نوین«تنوع مکان» جهت ارزیابی پهنة کاربری زمین مختلط

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

بیان مسأله: اختلاط کاربری زمین، شکلی از توسعة شهری مبتنی بر تمرکز کاربری‌های مختلف، در یک منطقه مشخص است که رویکرد جدیدی در چیدمان و ارتباط مکانی کاربری‌ها محسوب می‌شود. به‌منظور ارزیابی الگوی توزیع اختلاط کاربری‌های شهری، از یکی از شاخص‌های مکانی با عنوان شاخص «تنوع» استفاده می‌شود. اگر قرار باشد یک اختلاط کاربری، از پیچیدگی کافی برای حفظ امنیت شهر، ارتباط عمومی و کاربری متعامل برخوردار باشد، نیاز به اجزای بسیار متنوع دارد. اگرچه شهرها را می‌توان به‌طور طبیعی خالقان اقتصادی تنوع برای کسب‌و‌کار نو دانست؛ امّا به این معنا نیست که شهرها به‌صورت خود‌به‌خودی، تنها با حضور خود، «تنوع» را می‌آفرینند. شهرها در صورتِ عدم موفقیت در خلقِ «تنوع»، تنها اندکی بهتر از سکونتگاه‌های کوچک‌اند.
هدف: اگرچه مدل­های مختلفی برای ارزیابی تنوع وجود دارد؛ امّا استفاده از این مدل­ها به‌صورت مجزا، به دلیل پایین بودن شاخص‌های مورد ‌استفاده، نمی‌توانند به‌صورت دقیق‌ و با توجه به شرایط موجود در شهرها، مؤلفة «تنوع» را در پهنة کاربری زمین مختلط ارزیابی نمایند؛ بدین­منظور در این پژوهش «مدل تنوع مکان» ارائه­شده است.
روش: به­منظور تحقق اهداف ذکر شدة این پژوهش، از ترکیبی از روش‌های علوم طبیعی، روش دلفی، روش آماری میانگین، نمودار نقاط پراکنده با معیار نقطه شکست، ضریب هماهنگی کندال و آنتروپی شانون استفاده­شده است.
یافته‌ها: مدل نهایی در قالب 12 شاخص ارائه شد که در این میان شاخص«درجه اختلاط کاربری زمین» بیشترین میزان اهمیت با وزن شاخص (310/0) و کم‌اهمیت‌ترین شاخص «ترکیب جنسی» با وزن شاخص (014/0) می‌باشد.
نتیجه ­گیری: در این پژوهش مدل نوین «تنوع مکان» جهت ارزیابی پهنه کاربری زمین تبیین و همچنین ضریب تأثیر و اولویت شاخص­های آن مشخص شد.

تازه های تحقیق

پرداختن به موضوع بین‌رشته‌ای (تعمیم و کاربرد مفهوم تنوع زیستی در فضای شهری) از ویژگی‌های حائز اهمیت این پژوهش می‌باشد.

از ویژگی‌های برجستة مدل ارائه­شده در این پژوهش می‌توان به دربرداشتن تعداد شاخص‌های بسیار زیاد و قابلیت بومی‌سازی و تعمیم آن به مکان موردنظر اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Specifying "Place Diversity" as New Model to Evaluate Mixed Land-Use Zone

نویسندگان [English]

  • Maryam Ghahremani 1
  • Mohammadreza Pourjafar 2
  • Navid Saeidi Rezvani 3
1 PhD Student in Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
2 Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tarbiat Modares, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Urban Planning, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

Background: Mixed Land-Use is a form of urban development based on the concentration of different land-uses in a specified region which is a new approach to locating and linking land uses. To evaluate the distribution pattern of urban mixed land-uses, one of the spatial indicators entitled as Diversity Index is used. One of the applications of the concept of "diversity" in urban planning is "diversity of place". Separation and integration are two important words which play a critical role in defining the diversity of place and can be used interchangeably. In this regard, "diversity of place" includes all social and economic mixes, combinations and structures, unique places, different income levels, races, genders, morals, households size, lifestyles and non-residential activities. If a mixed land-use is going to be complex enough to maintain security, public interaction, and the interactive user, it should have multiple diverse components. Though cities can naturally be considered as the natural creation of economic varieties for business, it does not mean that cities create diversity spontaneously.
Objectives: Although there are several models to assess diversity, using these models individually cannot assess the "Diversity" in Mixed land use zones, accurately owing to their low indicators. Thus, the current study aims to introduce the "place diversity model".
Methodology: A combination of natural science and Delphi methods as well as average statistical, scattered point diagram with failure point criterion, Kendall coordination coefficient and Shannon entropy are used to reach the main aim of the current study.
Results: The final model was presented in 12 indicators that the index of "Degree of mixed land use index" is most important with an index weight of 0.31 and the least significant indicator is "gender composition index" with an index weight of 0.014.
Conclusion: In this study, a new model of "diversity of place" is introduced to evaluate the Mixed land-use zone and the impact factor and priority of its indicators are also determined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diversity
  • mixed land-use
  • Shannon model
  • place diversity model
  • Delphi technique

مراجع

آذر، عادل. (1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده­ها در تحلیل محتوی. فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه  الزهرا (س)، 11 (37 و 38)، 18-1.
احمدی، فضل‌اله.، نصیریانی، خدیجه و اباذری، پروانه. (1387).  تکنیک دلفی ابزاری در تحقیق. مجله ایرانی آموزش در پزشکی، 8(1)، 185-175.
اسماعیلی شاهرخت، مسلم و تقوایی، علی‌اکبر. (1390). ارزیابی آسیب­پذیری شهر با رویکرد پدافندغیرعامل با استفاده از روش دلفی؛ نمونه موردی: شهر بیرجند. مدیریت شهری، 9(28)، 110-93.
بختیاری، سعید و رحمدل، لادن. (1394). طرح‌ها و رویکردهای شهری. تهران: انتشارات آذرخش.
تقوایی، مسعود.، وارثی، حمیدرضا و نریمانی، مسعود. (1394). استراتژی توسعه فیزیکی و شکل پایدار شهر اصفهان با رویکرد رشد هوشمند و شهر فشرده. مدیریت شهری، 14(41)، 358-339.
جوادی، قاسم، طالعی، محمد و کریمی، محمد. (1392). ارزیابی کاربرد شاخص‌های تعیین تنوع در اختلاط کاربری­های شهری. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، 4(16)، 46-23.
جوادی، قاسم، طالعی، محمد و کریمی، محمد. (1392).  توسعة مدل ارزیابی اثرات اختلاط کاربری­های شهری بر پایه شاخص­ها و تحلیل­های مکانی. جغرافیا و آمایش شهری-منطقه­ای، 8، 69-84.
حیدری، یاسر.، موحد، علی و تابعی، حسن. (1396). تجدید حیات بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر رویکرد TND (مطالعه موردی: محله لاله‌زار تهران). پژوهش‌های علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی، 1(9)، 112-87.
شاه­کرمی، نازنین. (1395). اولویت­بندی پهنه­های مداخله در بافت فرسوده مرکزی شهر اراک بر اساس شاخص های کالبدی، اجتماعی- اقتصادی و محیطی. باغ نظر، 13(39)، 66-57.
شریف‌نژاد، مجتبی.، نصریان، زهره، بیضایی، میترا و شکیبا، امین. (1395). ارزیابی و سنجش تطبیقی میزان فشردگی بافت‌های تاریخی و نوساز شهر یزد. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 27(4)، 18-1.
صیامی، قدیر و خلیق، علی (1396). تأثیر اختلاط کاربری بر تولید سفرهای پایدار در محلات شهری (نمونه موردی: محلات میعاد، تربیت و هاشمی در شهر مشهد). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 9(13)، صفحه 78-65.
علیدوستی، سیروس (1384). طراحی و تبیین مدل عوامل کلیدی مؤثر بر کاربر فناوری اطلاعات در اداره­های کل سازمان دولتی استان­های صنعتی  ایران. رساله منتشرنشده دکترای تخصصی مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
Ahmadi, F., Nasiriani, Kh., & Abazari, P.(2008). Delphi Technique is a tool in research. Iranian Journal of Medical Education, 8 (1), 185-175 (in Persian).
Alfaraidy, M., & Furlan, R. (2017). Sense of Community in Al-Wakrah City: Strategies for the Development of Sustainable Communities in Qatar. Saudi Journal of Engineering and Technology, 2. 390-402.
Azar, A. (2001). Expansion of Shannon's entropy method for data processing in content analysis. Journal of Humanities Research, 11 (37 and 38), 18-1 (in Persian).
Bakhtiari, S.,and Rahmadol, L. (2015). Urban plans and approaches. Tehran: Azarakhsh Publications (in Persian).
Baycan-Levent, T. (2010). Diversity and Creativity as Seedbeds for Urban and Regional Dynamics. European Planning Studies, 18(4), 565-694.
Butler, W. (2011). Mixed Use in Historic Structures: A Path to the Future, A Link to the Past. Master Thesis of Historic Preservation, The University of Georgia.
Cervero, R., & Duncan, M. (2006). Which Reduces Vehicle Travel More: Jobs-Housing Balance or Retail Housing Mixing. Journal of the American Planning Association, 72(4), 475-490.
Chrysochoou, M. (2012). A GIS and indexing scheme to screen brownfields for area-wide redevelopment planning. Landscape and Urban Planning, 105(3), 187–198.
Costello, A., & Osborne, J. (2005). Best practice in exploratory factor analysis: four recommendations for getting the most from your analysis. Journal of practical Assessment, research & evaluation, 10(7), 1-9.
Ewing, R., DeAnna, M., & Li, S. C. (1996). Land use impacts on trip generation rates. Transportation research record, 1518(1), 1-6.
Fischel, W. (2004). An Economic History of Zoning and a Cure for its Exclusionary Effects. Urban Studies, 41(2), 317-340.
Fisher, R.A., Corbet, A.S., & Williams, C.B. (1943). The relation between the number of species and the number of individuals in a random sample of an animal population. Animal Ecology, 12(1), 42-58.
Goodchild, B. (1998). Learning the lesson of housing over shops initiatives. Journal of Urban Design, 3(1), 73-92.
Grant, J. (2015). New Urbanism, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, (Second Edition). Elsevier Science & Technology Publication, 809–814.
Heidari, Y., Movahed, A., and Tabie, H. (2017). Revitalization of worn-out urban tissues with emphasis on TND approach (Case study: Lalehzar neighborhood of Tehran). Journal of Geographical Sciences, Architecture and Urban Planning Research, 1 (9), 112-87 (in Persian).
Hoppenbrouwer, E., & Louw, E. (2005). Mixed-use Development: Theory and Practice in Amsterdam’s Eastern Docklands. European Planning Studies, 13(7), 967-983.
Hsu, C.C., & Sandford, B. (2007). The Delphi Technique: Making Sense of Consensus. Practical Assessment. Research & Evaluation Journal, 12(10), 1-8.
Huang, S., & Tsai, W. (2013). The Analysis of Measurements and Influence Factors of Mixed Land Use. International Journal of Bioscience, Biochemistry and Bioinformatics, 3(3), 206-210.
Hwang, C.L., & Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making: Methods and Applications. Springer-Verlag, New York.
Ismaili Shahrokht, M., and Taqvaei, A. A. (2011). Assessing the city's vulnerability with a passive defense approach using the Delphi method; Case study: Birjand City. Journal of Urban Management, 9 (28), 110-93 (in Persian).
Javadi, Q., Talei, M., and Karimi, M. (2013a). Development of a model for assessing the effects of urban mixing based on spatial indicators and analysis. Journal of Geography and Urban-Regional Planning, 8, 69-84 (in Persian).
Javadi, Q., Talei, M., & Karimi, M. (2013b). Evaluate the application of diversity determination indicators in urban land use mixing. Journal of Urban and Regional Studies and Research, 4 (16), 46-23 (in Persian).
Landeta, J. (2006). Current validity of the Delphi method in social sciences. Technological Forecasting and Social Change, 73(5), 467-82.
Lim, H. (2016). Planning for Emergency: Confronting Rule Based and Design-Based Urban Development. Master Thesis, Department of Architecture, Chalmers University of Technology, Gothenburg, Sweden.
Litman, T. (2018). Understanding Smart Growth Savings, Evaluating Economic Savings and Benefits of Compact Development, and How They Are Misrepresented by Critics. Victoria Transport Policy Institute.
Magnussen, S., & Boyle, T.J.B. (1995). Estimating sample size for inference about the Shannon-Weaver and the Simpson indices of species diversity. Forest Ecology and Management, 78(1-3), 71-84.
Margalef, M. (1958). Information theory in ecology. General Systematics, 3, 36-71.
Massey, D.S., & Denton, N.A. (1988). The dimension of residential segregation. Social Forces, 67(2), 281-315.
Menhenic, E.F. (1964). A comparison of some species individual’s diversity indices applied to sample of field insects. Ecology, 45(4), 859-861.
Nabil, N.A., & Abd Eldayem, G.E. (2014). Influence of mixed land-use on realizing the social capital. HBRC Journal, 11(2), 285-298.
Ostermeijer, F. (2016). The Impact of Mixed Land Use on Firms (An empirical investigation on commercial property transactions). MSc Thesis, Spatial, Transport & Environmental Economics, Vrije Universiteit Amsterdam, the Netherlands.
Powell, C. (2003). The Delphi technique: Myths and Realities". J Adv Nurs, 41(4), 376-382.
Roberts, M., & Lloyd-Jones, T. (1997). Mixed Uses and Urban Design. E & FN SPON Publication, London.
Rodenburg, C.A., Vreeker, R., & Nijkamp, P. (2003). Multifunctional Land Use: An Economic Perspective. Shaker Publishers, Maastricht.
Rodrigue, J P., Comtois, C., & Slack, B. (2006). The Geography of Transport Systems. Routledge Publication, London.
Rowley, A. (1996). Mixed-use development: Ambiguous concept, simplistic analysis and wishful thinking. Planning Practice and Research, 11(1), 85-98.
Salsali M; Parvizy S., & Adibehajibagheri M. (2003). Raveshhaye Tahghige Kayfi. 1st edition, Boshra Publication, Tehran (in Persian).
Shah Karami, N. (2016). Prioritization of intervention zones in the worn-out central part of Arak city based on physical, socio-economic and environmental indicators. Bagh-e Nazar Journal, 13 (39), 66-57 (in Persian).
Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. Bell system technical journal, 27(3), 379-423.
Shannon, C.E., & Weaner, A. (1949). The mathematical theory of communication. University of Illinois Press.
Sharifnejad, M., Nasrian, Z., Beizai, M., and Shakiba, A. (2016). Comparative evaluation and measurement of the rate of compression of historical and modern textures of Yazd city. Journal of Geography and Environmental Planning, 27 (4), 18-1 (in Persian).
Siami, Q., and Khaliq, A. (2017). The effect of land use mix on the production of sustainable travel in urban areas (case study: Miad, Tarbiat and Hashemi neighborhoods in Mashhad). Journal of New Attitudes in Human Geography, 9 (13), pp. 78-65 (in Persian).
Simons, G. (2014). A Computational Implementation of Jacobs’ “Generators of Diversity. This dissertation is submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Research in Advanced Spatial Analysis & Visualization from University College London.
Simpson, E.H. (1949). Measurement of diversity. Nature, 163, 688.
 Song, Y.,  Merlin, L., & Rodriguez, D. (2013). Comparing measures of urban land use mix. Computers, Environment, and Urban Systems Journal, 42, -1-13.
Song, Y., & D. Rodriguez. (2005). The measurement of the level of mixed land uses: A synthetic approach. Carolina Transportation Program White Paper Series, Chapel Hill, NC.
Song, Y., & Gerrit-Jan K. (2004). Measuring the effects of mixed land uses on housing values. Regional Science and Urban Economics, 34(6), 663-680.
Stafford County Comprehensive Plan. Neighborhood Development Standards Plan. (2012). International Journal of Applied Science and Technology, 2(7), 195-203.
Sung, H., Lee, s., & Cheon, S. (2015). Operationalizing Jane Jacobs’s Urban Design Theory: Empirical Verification from the Great City of Seoul, Korea. Journal of Planning Education and Research, 35(2), 1-14.
Talen, E. (2006). Design That Enables Diversity: The Complications of a Planning Ideal. Journal of Planning Literature, 20(3), 233-249.
Taqvaee, M., Varsi, H. R., and Narimani, M. (2015). Physical development strategy and sustainable form of Isfahan city with smart growth approach and compact city. Urban Management, 14 (41), 358-339 (in Persian).
Tesso, G. T., (2013). Challenges of Mixed-Use Developments: An Analysis of Current Mixed-Use Developments in U.S.A. Ph.D thesis. Faculty of the Graduate School of the University of Texas at Arlington in Partial, the University of Texas at Arlington.
Turskis, Z., Zavadskas, K., & Zagorskas, J. (2006). Sustainable City Compactness Evaluation on the Basis of GIS and Bayes Rule. International Journal of Strategic Property Management, 10(3), 207-185.
Urban Land Institute. (1987). Mixed-use Development Handbook, Urban Land Institute, Washington, DC.
Vernon, W. (2009). The Delphi technique: A review. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 16(2), 69-76. Windle, P.E. (2004). Delphi technique: assessing component needs. J Perianesth Nurs, 19(1), 46-47.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 09 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 09 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار