بازشناسی و تبیین اثرات کلان‌فرآیندها و فرآیندها بر شهر‌معاصر‌ایرانی از منظر واقعگرایی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

3 دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

بیان مسأله: آنچه که امروزه شاهد آن می توان بود، افزایش روز افزون رویدادهایی است که در سرتاسر جهان جریان می یابد. این رویدادها که موج های پیشران جهانی شدن هستند، با عنوان کلان فرآیندها در حال پیشروی و دگرگون کردن شهرها می باشند. به تبع این موضوع نیازها و مسائل جدیدی در شهرها در حال پیدایش بوده که شهرها را از اصالت خویش دور می کند. این اصالت را می توان در قالب ارزش های شهر نامید. شهرهای کشورمان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تحت تاثیر این کلان فرآیندها و فرآیندها قرار گرفته است.
هدف: در پژوهش حاضر، هدف تبیین کلان فرآیندها و فرآیندها در شهر و واکاوی و بررسی تاثیر کلان فرآیندها و فرآیند ها بر شهر معاصر ایرانی از منظر واقعگرایی اسلامی می باشد.
روش:با توجه به اهداف، پژوهش حاضر را می توان در زمره مطالعات کیفی قرار داد. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی و رویکرد استدلال منطقی (فرهنگی-گفتمانی)، با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و پرسشنامه در جهت استفاده از تکنیک دلفی می باشد.
یافته‌ها: با توجه به مطالعات و ارزیابی های انجام شده می توان کلان فرآیندها و فرآیندها را در قالب مولفه های شهری بررسی و تبیین نمود که مشتمل بر کلان فرآیندهای اجتماعی، کلان فرآیندهای فرهنگی، تغییرات اقتصادی و جهانی شدن آن، کلان فرآیندهای فضایی-کالبدی شهری، کلان فرآیندهای سیاسی و حقوقی، کلان فرآیندهای حمل و نقلی و کلان فرآیندهای زیست محیطی می باشد. همچنین رویکرد نظری واقعگرایی اسلامی -که برخاسته از زمینه شهرهای ایرانی-اسلامی می باشد- بعنوان چهارچوب بررسی و فیلتر معرفی نمود که کلان فرآیندها و فرآیندها در صورت عبور از این فیلتر مطالعاتی و عقیدتی در سطوح مطالعاتی، پژوهشی واجرایی در کشور جاری شوند.
نتیجه­گیری: توجه به کلان فرآیندها و فرآیندهای جاری در تمامی حوزه ها و مطالعه تاثیر گذاری آن ها در ابعاد پژوهش ها، طرح ها و برنامه ها و پروژه های شهری می تواند بسیار کارآ و موثر واقع شود این امر با گزینش رویکرد واقعگرایی اسلامی به عنوان یکی از چهارچوب هایی نگرشی سازگار با شهر ایرانی و رویکردهای امروزین، بسیار کارآتر و کاربردی تر می شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recognizing and explaining the effects of Megatrends and trends on contemporary Iranian city from the perspective of Islamic realism

نویسندگان [English]

  • Morteza Mirgholami 1
  • Ahad Nejad Ebrahini 2
  • Masoumeh Ayashm 3
1 Associate Professor,Department of Urban Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Islamic Art University of Tabriz, Tabriz,, Iran
2 Associate Professor,Department of Urban Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Islamic Art University of Tabriz, Tabriz,, Iran
3 Ph.D Candidate, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture & Urban Planning, Art University of Tabriz. Tabriz, Iran
چکیده [English]

Background: What we can see today is the increasing number of events that are taking place around the world. These events, which are driving the waves of globalization, are heading for cities as Megatrends. Consequently, new needs and issues are emerging in cities that divert cities from their originality. This authenticity can be termed as city values. The cities of our country have not been exempt from this rule and have been affected by these Megatrends and trends.
Objectives: In the present study, the aim is to explain the Megatrends and Trends in the city and to investigate and examine the impact of Megatrends and Trends on the contemporary Iranian city from the perspective of Islamic realism.
Method: According to the objectives, the present study can be considered as a qualitative study. The research method is descriptive-analytical and the approach of logical reasoning (cultural-discourse), using library and documentary studies and questionnaire in order to use Delphi technique.
Result: According to studies and evaluations, Megatrends and Trends can be examined and explained in the form of urban components, which include social megatrends, cultural megatrends, economic changes and its globalization, spatial-physical urban megatrends, political and legal megatrends, transportation megatrends and environmental megatrends. Also, the theoretical approach of Islamic realism, which originates from the field of Iranian-Islamic cities, was introduced as a framework for review and filtering.
Conclusion: Paying attention to current megatrends and trends in all fields and studying their impact on the dimensions of research, urban plans and programs and projects can be very efficient and effective. This is by choosing the Islamic realism approach as one Attitudes that are compatible with the Iranian city and today's approaches are becoming much more efficient and practical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Megatrends
  • trends
  • contemporary Iranian city
  • Islamic realism

مراجع

اسکندری، حسین. (1391). پارادایم پیچیدگی و همگرایی معرفت شناختی با واقع­گرایی اسلامی. فصلنامه علمی­پژوهشی­ خردنامه، 69.، 51-70.
توکلی نیا، جمیله و محمدیان، حسن و ضرغامی، سعید و رستمی، قهرمان. (1395). تقابل شهر ایرانی-اسلامی با چالش های شهری هزاره سوم. مطالعات شهر ایرانی-اسلامی، 7(25)، 57-70.
جوادی آملی، عبدالله. (1394). مفاتیح الحیاه. تهران: انتشارات اسراء.
خاکی، غلامرضا. (1378). روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی. تهران: انتشارات بازتاب.
دولتشاه، عماد. (1395). آینده پژوهی و آینده نگاری. شیراز: موسسه آینده نگاران فن آفرین جنوب.
سرافرازی، مهرزاد و خرمی، احمد و بهبودی، محمدحسن. (1393). جهانی شدن: ابعاد، مفاهیم، آثار و پیامدها. تهران: انتشارات مرکز ملی جهانی شدن.
سیدمیرزایی، سید محمد. (1383). نگاهی به آینده شهر. پژوهشنامه علوم انسانی. 41 و 42، 85-104.
طباطبایی، محمدحسین. (1387). معنویت تشیع به ضمیمه چند مقاله دیگر. گرداوری توسط محمد بدیعی با مقدمه علامه حسن زاده آملی. قم: انتشارات تشیع.
فنی، زهره. (1393). توسعه، پایداری و جهانی شدن. تهران: انتشارات مرکز ملی جهانی شدن.
کاوسی، اسماعیل. (1393). فرهنگ و جهانی شدن. تهران: انتشارات مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.
گودرزی، غلامرضا. (1383). طراحی مدل مفهومی مدیریت بحران آینده نگری با رویکرد فرهنگی. نشریه کمال مدیریت. 4 و 5، 131-148.
مطهری، مرتضی. (1381). اسلام و مقتضیات زمان. جلد دوم. تهران: انتشارات صدرا.
معیری، علیرضا. (1393). رویکردی چند رشته ای به جهانی شدن. تهران: انتشارات مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.
مقیمی، ابوالفضل. (1394). معرفت شناسی آینده پژوهی در رویکردهای نظری به برنامه ریزی شهری، معماری و صنعت ساختمان.  نشریه مدیریت شهری، 38، 75-104.
منطقی، محسن. (1391). درآمدی بر اسلام و آینده پژوهی. اسلام و پژوهش های مدیریتی، 1(4)، 19-33.
مولایی، اصغر. (1396). تبیین نظم و پیچیدگی شهر از منظر واقعگرایی اسلامی (نمونه موردی: بازار شهر تبریز). رساله منتشر نشده دکتری، دانشکده معماری و شهرسازی. دانشگاه هنر اسلامی تبریز.
ناظمی اشنی، امیر و قدیری، روح الله. (1385). آینده نگاری از مفهوم تا اجرا، تهران: مرکز صنایع نوین.
Atkinson, S. (2016). 10 Mega Trends that are (re)shaping our world. IPSOS Turkey.
Dixon, Patrick. (2016). The Future of (almost) Everything, Kindle Edition.
Dollatshah, Emad. (2016). Futures Study and Futurism. Shiraz: Southern Technological Futurists Institute. (in Persian)
Eskandari, hossein. (2012). The paradigm of the complexity and convergence of knowledge with Islamic realism. Scientific Journal Kheradname-ye Sadra. No 69. (in Persian)
Fanni, Zohre. (2014). Development, sustainability and globalization. Tehran: National Center for Globalization Publications. (in Persian)
Godarzi, Golamreza. (2004). Designing a conceptual model of crisis management foresight with a cultural approach. Journal of Kamale Modiriat. No 4-5. (in Persian)
H&Z consulting. (2011). Challenges in Procurement 2021. München.
Javadi Amoli, Abdollah. (2015). Mafatih al-Hayat. Tehran: Asra publication. (in Persian)
Kavosi, Esmaeil. (2014). Culture and globalization. Tehran: National Center for Globalization Publications. (in Persian)
Khaki, Gholamreza. (1999). Research method with an approach to dissertation writing. Tehran: Baztaab publication. (in Persian)
Manteghi, Mohsen (2012). An Introduction to Islam and Futurism. Journal of Islam and Pajoheshaye Modiriati. No 4. Pp 19-33. (in Persian)
McCann, S. (2016). Global Mega-trends: Urbanisation a key driver of growth. Group CEO and Managing Director. Lend Lease.
Moeeri, Alireza. (2014). A multidisciplinary approach to globalization. Tehran: National Center for Globalization Publications. (in Persian)
Moghimi, Abolfazl. (2015): Future epistemology of theoretical approaches tourban planning, architecture and building industry. Journal of Urban Management. No 38. Pp 75-104. (in Persian)
Molaei, Asghar. (2017): Explaining the order and complexity of the city from the perspective of Islamic realism (case study: Tabriz city bazaar). PhD thesis in Islamic urbanism. Under the guidance of: Dr. Mohammad Taghi Pirbabaei.Tabriz Islamic art University. (in Persian)
Moller, K.J. (2012). A critical review of the megatrends and their implications for procurement. Master Thesis at University of Twente. School of Management and Governance. 1th supervisor: Prof. Dr. Holger Schiele. 2th supervisor: Niels Pulles.
Motahari, Morteza. (2002). Islam and Time requirements. Tehran: Sadra Publication. (in Persian)
Naisbitt, J. (1982). Megatrends: Ten New Direction Transforming Our Lives. Warner Books. New York.
Nazemi, Amir and Ghadiri, Rohollah. (2006). Futurism from concept to implementation. Tehran: Markaz Sanayee Novin Publication. (in Persian)
Sarafrazi, Mehrzad and Khorami, Ahmad and Behbodi, Mohammad Hassan. (2014): Globalization: Dimensions, Concepts, Effects and Consequences. Tehran: National Center for Globalization Publications. (in Persian)
Sayer, A. (1992). Method in Social Science: A Realist Approach. Routledge: London.
Schreiber, U. (2015). Megatrends 2015 Making Sense of a World in Motion. Ey journals.
Seyedmirzaie, Seyed Mohammad. (2004). A Perspective on the Future of the City. Journal of Human Sciences. No 41-42. Pp 85-104. (in Persian)
Sheate, W., Zampanetti, T., Bennett, S., & Rogeli, M. (2007). EEA Research Foresight for Environmental and Sustainability (Final report). Collingwood Environmental Planning. Milieu Environmental Law & policy.
Sieler, S. (2017). Megatrend globalisation: what is the role of developing countries? KfW Development Research. No 3.
Tabatabaei, Mohammad Hossein. (2008). Shiee spirituality attached to several other articles. Collect By Mohammad Badiee. Qom: Tashaioe Publication. (in Persian)
Tavakolinia, Jamileh and Mohammadian, Hassan and Zarghami, Saeed and Rostami, Gahreman. (2016). Confrontation of Iranian-Islamic city against the major urban challenges in era of globalization. Journal of Studies on Iranian-Islamic City. Vol 7. No 25. (in Persian)
United Nations High Commissioner for Refugees. (UNHCR, 1997). The State of the World's Refugees: A Humanitarian Agenda. New York: Oxford University Press.
Z_punkt consulting firm. (2008). Megatrends. Z_punkt GmbH the Foresight Company Köln Karlsruhe Berlin.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 08 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 01 اسفند 1398
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار