تدوین سناریوهای گردشگری خلاق در شهر ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

2 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 استادیارگروه جغرافیا، واحد مهاباد، دانشگاه پیام نور، مهاباد، ایران

چکیده

بیان مسئله: گردشگری خلاق آخرین حلقه از زنجیرۀ گردشگری است و امروزه می­توان شاهد فراگیرشدن تقاضا برای محصولات گردشگری خلاق بود. در این برهه­زمانی رغبت ملل مختلف به سرمایه­گذاری در این بخش بیشتر شده است که خود می­تواند زمینه­ساز  رقابت باشد.  در این راستا جهت بهره­گیری هرچه بیشتر از ثمرات این صنعت، لزوم توجه به رویکرد گردشگری خلاق در شهر ارومیه بیش‌ازپیش احساس می‌شود. 
هدف: ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر، تدوین سناریوهای گردشگری خلاق در شهر ارومیه می‌باشد.
روش:نوع تحقیق کاربردی توسعه‌ای و روش بررسی آن با توجه به روش جدید آینده­نگاری، پیمایش نظرات کارشناسان و متخصصان در قالب پرسشنامه به‌صورت ماتریس آثار متقابل بوده که در این تحقیق بر اساس روش گلوله­­برفی 15 نفر انتخاب‌شده‌اند و از نرم­افزار میک­مک و سناریو­ویزارد برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده می­شود، برای تحلیل و ارزیابی گردشگری خلاق در شهر ارومیه از­40 عامل استفاده‌شده است که با نرم­افزار میک­میک، رابطه بین متغیرها ارزیابی و پیشران­های کلیدی استخراج‌شده‌اند­. سپس این عوامل در قالب گمانه­ها مورد تائید کارشناسان، طبقه­بندی و وارد محیط سناریو­ویزارد شده که درنهایت سناریوهای بر اساس گمانه­ها در محیط سناریو­ویزارد به‌صورت بحرانی، ایستا و مطلوب طبقه‌بندی‌شده‌اند.
یافته‌ها: با توجه به یافته‌های مستخرج از نرم‌افزار میک­مک، 10 عامل کلیدی تأثیرگذار شناسایی شدند و یافته­های مستخرج از سناریو­ویزاردنشان­داد که 14 سناریو باورکردنی و محتمل (1 سناریو با وضعیت مطلوب، 4 سناریو با وضعیت ایستا و 9 سناریو با وضعیت بحرانی) برای وضعیت آینده گردشگری خلاق در شهر ارومیه در افق 1404 به دست آمدند.
نتیجه­ گیری: با توجه به نظرات کارشناسان شرایط ناامیدکننده­ای برای توسعه گردشگری خلاق شهر ارومیه وجود دارد و لزوم برنامه­ریزی جهت مقابله و کاهش تأثیرات منفی ناشی از وقوع آن­ها و همچنین ضرورت توجه به سناریو مطلوب یا همان توسعۀ گردشگری خلاق شهر ارومیه را ضروری ساخته است.

تازه های تحقیق

  • عمدۀ موانع توسعه گردشگری خلاق شهر ارومیه به دلیل سرمایه‌گذاری کم دولت در اجرای برنامه‌ها و بی‌توجهی به حمایت از اشخاص و نهادهای کوچک در جذب گردشگر می‌باشد.
  • گردشگری خلاق شهر ارومیه زمانی امکان‌پذیر خواهد شد که شناسایی برند شهری و سرمایه‌گذاری نهادهای دولتی و خصوصی در اولویت باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining Creative Tourism in the City Of Urmia with a Foresight Approach

نویسندگان [English]

  • Nashmil Rasoli 1
  • Mirnajaf Mousavi 2
  • Hassan Houshyar 3
1 PhD Candidate in Geography and Urban Planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand,
2 Professor of Geography Department, Urmia University, Urmia, Iran
3 Assistant Professor of Geography Department, Mohabad Branch, University of Payame Noor, Mohabad, Iran
چکیده [English]

Background: Creative tourism is the last link in the tourism chain, and today we can see that demand is pervasive for creative tourism products. In this period, the desire of different nations has increased to invest in this sector what can provide competition. In this regard, to take more advantage of this industry, it is crucial to take creative tourism into account in Urmia City.
Objectives: The current paper aims to provide creative tourism scenarios in Urmia.
Methodology: The type of research is applied-developmental. The research method is foresight which surveys the opinions of experts and specialists through using a questionnaire based on the matrix of interaction. Fifteen individuals were selected based on snowball sampling. The MicMac and ScenarioWizard software analyzed the extracted data. Forty different factors have been used to analyze and evaluate creative tourism in Urmia, their relationships were evaluated, and critical factors were extracted. Then, experts confirmed factors in the form of hypotheses. They were classified and entered into the ScenarioWizard software. Finally, the scenarios were classified based on the hypotheses into the critically, consistently and optimally classifications.
Results: According to the findings of the MicMac software, ten key influencing factors were identified. Findings of the ScenarioWizard also showed that 14 credible and probable scenarios (one scenario with a favourable situation, four scenarios with a stable situation and nine scenarios with a critical situation) were obtained for the future of creative tourism in Urmia in the 1404 Horizons.
Conclusion: According to experts, there are deplorable conditions for the development of creative tourism in Urmia. Hence, planning is highly crucial to reduce the adverse effects of these conditions. There is also this need to pay attention to the desired scenario or the development of creative tourism in Urmia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Forecasting
  • Creative Tourism
  • Scenario
  • Urmia
بامری، علی. (1397). بررسی و تحلیل وضعیت گردشگری خلاق در شهر زاهدان. پایان‌نامه منتشر شده کارشناسی ارشد. دانشگاه سیستان و بلوچستان. گروه در رشتۀ جغرافیا و برنامه­ریزی گردشگری.
بذرافشان، جواد و بامری، علی. ( 1397). بررسی و تحلیل وضعیت گردشگری خلاق در شهر زاهدان. برنامه­ریزی منطقه­ای، 8(31)، 167-180.
بسته نگار، مهرنوش و حسنی، علی. ( 1397). رواداری؛­راهبردی معنوی یا معنویتی راهبردی در توسعه گردشگری­خلاق. باغ­نظر، ­15(60)، 50-37.
حسینی، سید رضا و مظفری، سید محمدمهدی. (­1395). آینده­پژوهی، راهکاری برای ارتقاء صنعت گردشگری در ایران. چهارمین کنفرانس بین­المللی حسابداری و مدیریت( با رویکرد علوم پژوهشی نوین)، مرکز همایش­های سازمان مدیریت صنعتی.
رباطی انارکی، عاطفه. (1395). برنامه­ریزی راهبردی گردشگری خلاق(نمونه موردی: شهر نایین). پایان‌نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد. دانشگاه هنر اصفهان. گروه برنامه ریزی شهری.
زال، حسن، دوستی، فرشته و رمضان زاده، مهدی. (1397). گردشگری خلاق، ابزاری برای توسعه شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری،6(4)، 753-768.
زالی، نادر و اسماعیل‌زاده، یعقوب. (1394). قابلیت سنجی توسعة گردشگری با رویکرد توسعة پایدار در شهر مرزی ارومیه. جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 14، 99-104
زالی، نادر و عطریان،  فروغ. (1395). تدوین سناریوهای توسعة گردشگری منطقه‌ای بر اساس اصول آینده‌پژوهی (موردمطالعه: استان همدان). آمایش سرزمین، 8(1)، 107-131.
زالی، نادر. (1388). آینده­نگاری توسعه منطقه­ای با رویکرد برنامه­ریزی سناریو مبنا، نمونه موردی: استان آذربایجان شرقی. رساله منتشر نشده دکتری. دانشگاه تبریز. گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری.
شفیعی، زهرا؛ فرخیان، فیروزه؛ میرقدر، لیلا. (­1393). اصفهان به­عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی با رویکرد توسعه گردشگری. جغرافیا­، 12(43)،251-278.
علی­اکبری، اسماعیل و یاری، منیره. (­1398). برنامه­ریزی گردشگری خلاق فرهنگی شهر سنندج بر پایه رقابت­پذیری منطقه­ای با استفاده از تکنیک meta-swot . چهاردهمین کنگره انجمن جغرافیایی ایران.
لطفی زاده دهکردی، سیمین دخت و شاهدی، بهرام. (1393). بررسی شاخص­های شهر خلاق با رویکرد توسعه گردشگری، کنفرانس بین­المللی توسعه پایدار. نخستین سمینار علمی تخصصی جاذبه‌ها و دافعه‌های گردشگری، استان آذربایجان شرقی.
محمدی، علی، محرر، معصومه و باباخانی فرد، محمدصادق. ( 1395). ارائه چارچوبی برای ارزیابی محصولات گردشگری خلاق با استفاده از کارت امتیازی متوازن. گردشگری و توسعه، 5(2)، 17-34.
موسوی، میرنجف، جلالیان، اسحاق و سادات کهکی، فاطمه. ( 1396). تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد). گردشگری شهری، 4(3)، 49-62.
مهاجر، بشری. ( 1395). شناسایی مؤلفه‌های کلیدی گردشگری خلاق هنر محور برای کودکان (مطالعه موردی: صنایع‌دستی اصفهان). پایان‌نامه ارشد مدیریت جهانگردی گرایش برنامه­ریزی توسعه جهانگردی، دانشکده پژوهای عالی هنر و کارآفرینی گروه مدیریت جهانگردی، دانشگاه هنر اصفهان.
 
Ali Akbari, E & Yari, M. (2019). Creative cultural tourism planning of Sanandaj city Based on regional competitiveness using meta-swot techniques. The 14th Congress of the Iranian Geographic. (in Persian)
Bameri, A. (2018). Study and analysis of the status of creative tourism in Zahedan. (published MA  Thesis). University of Sistan & Baluchestan.Department. Zahedan, Iran. (in Persian)
Bastenegar, M & Hassani, A. (2018). Tolerance; a Spiritual Strategy or a Strategic Spirituality in Development of Creative Tourism. Bagh-E Nazar, 15(60), 38-50. (in Persian)
Bazrafshan, J., bameri, A. (2018). Study and analysis of the status of creative tourism in Zahedan. Journal of Regional Planning, 8(31), 167-180. (in Persian)
Canteiro, M., Córdova-Tapia, F., Brazeiro, A. (2018). Tourism impact assessment: A tool to evaluate the environmental impacts of touristic activities in Natural Protected Areas. Tourism Management Perspectives, 28, 220-227.
Chen, C. F., & Chou, S. H. (2019). Antecedents and consequences of perceived coolness for Generation Y in the context of creative tourism-A case study of the Pier 2 Art Center in Taiwan. Tourism Management72, 121-129.
Horng, J. S., Tsai, C. Y., Yang, T. C., & Liu, C. H. (2016). Exploring the relationship between proactive personality, work environment and employee creativity among tourism and hospitality employees. International Journal of Hospitality Management54, 25-34.
Hosaini, S.R & Mozafari, S.M.M. (2017). Futurism is a way to promote the tourism industry in Iran, 4th International Conference on Accounting and Management, Industrial Management Institute Conference Center. (in Persian)
Lee J. & Lee H. (2015). Deriving Strategic Priority of Policies for Creative Tourism Industry in Korea using AHP. Procedia Computer Science, 55, 479-484.
Lotfizadeh Dehkardi, S & Shahdi, B. (2014). Investigating the indicators of a creative city with a tourism development approach. International Conference on Sustainable Development, 1st scientific seminar of specialized tourist attraction and repulsion, East Azerbaijan Province. (in Persian)
Marques, L., & Borba, C. (2017). Co-creating the city: Digital technology and creative tourism. Tourism management perspectives24, 86-93.
Mohajer, B. (2017). Identification of the key factors of art-based creative tourismwith an emphasis on handicraftsfor children (case study: isfahan). (publishe MA thesis). Art University of Isfahan.Isfahan, Iran. (in Persian)
Mohammadi, A., Moharrer, M., Babakhanifard, M.S. (2016). Providing a Framework to Evaluate Creative Tourism Products Using Balanced Scorecard. Journal of Tourism and Development, 5(2), 17-34. (in Persian)
Mousavi, M., Jalalian, I., Sadat kahaki, F. (2017). Developing Scenarios of the Factors Affecting the Development of Tourism in West Azerbaijan Province Using the Scenario Wizard. Urban Tourism Quarterly, 4(3), 49-62. (in Persian)
Postma, A. (2015). Investigating scenario planning – a European tourism perspective, Journal of Tourism Futures, 1(1), 46 - 52.
Rahimi, M., &  Pazand, F. (2017).The Pattern of Urban Living Tourism in IranUsing the Analytical Hierarchy Model, Journal of Innovation and Creativity in the Humanities,6(3), 97-124.
Richards G. & Marques L. (2012). Exploring Creative Tourism: Editors Introduction. Journal of Tourism Consumption and Practice, 4(2),1-11.
Robati Anaraky, A. (2017). Creative Tourism Strategic Planning (Case Study: Cityof Nain). The Thesis of M.A. in Field urban planning, Faculty of Architecture and Urbanism, Art University of Isfahan. (in Persian)
Ross, D., Saxena, G. ­(2019). Participative co-creation of archaeological heritage: Case insights on creative tourism in Alentejo, Portugal. Annals of Tourism Research, 79,1-14.
Ross, D., Saxena, G., Correia, F., & Deutz, P. (2017). Archaeological tourism: A creative approach. Annals of Tourism Research. 67, 37– 47.
Shafiei, Z., Farokhian, F., Mirghadr, L. (2014). Isfahan's potentials as a creative city of crafts with tourism development approach. Geography, 12(43), 251-278. (in Persian)
Tan S.K., Kung S. F., Luh D. B. (2013). A Model of Creative Experience in Creative Tourism. Annals of Tourism Research, 41,153-174.
Tan, S. K., Kung, S. F., & Luh, D. B. (2013). A model of ‘creative experience’in creative tourism. Annals of tourism research, 41, 153-174.
Tan, S. K., Luh, D. B., & Kung, S. F. (2014). A taxonomy of creative tourists in creative tourism. Tourism Management42, 248-259.
Tan, S. K., Tan, S. H., Luh, D. B., & Kung, S. F. (2016). Understanding tourist perspectives in creative tourism. Current Issues in Tourism, 19(10), 981-987.
Tang Z. (2014). Focus on Cultural Creative Tourism Based on SWOT Analysis: a Case of Heilongjiang Province. China. International Journal of Applied Environmental Sciences, 9(4), 1645-1652.
Wang, J., Huang, X., Gong, Zh., Cao, Kaiying. (2020). Dynamic assessment of tourism carrying capacity and its impacts on tourism economic growth in urban tourism destinations in China. Journal of Destination Marketing & Management, 15, 1-15.
Zaal, H., Doosti, F., Ramezanzadeh, M. (2019). Creative Tourism as a Tool for Urban Development (Case Study: Tabriz City), Geographical Urban Planning Research, 6(4), 753-768. (in Persian)
Zali, N. (2010). Regional development Foresight with emphasis onScenario-base planning approachCase study: (East Azerbaijan Province). The Thesis of PhD in Field Geography and urban planning, Faculty of humanity and social science, University of Tabriz. (in Persian)
Zali, N., Atrian, F. (2016). Presentation of Tourism Regional Development scenarios Based on the Principles of Futures Studies (Case: Hamadan Province), Town and Country Planning, 8(1), 107-131. (in Persian)
Zali, N., Ismaeelzaheh, Y. (2015). Assessment the Capacity of Tourism Development Using Sustainable Development Approach in the Border City of Urmia, Geography and Territorial Spatial Arrangement, 14, 89-104. (in Persian)