تحلیلی نوستالوژیک و آیکونیک از کارکرد المانهای شهری رشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه گرافیک، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

بیان مسأله: المان­های شهری نقش چشم­گیری در شکل­گیری، تغییر و بازتولید هویت شهری دارند، این عناصر یکی از زمینه های ظهور نشانه­ها و نمادها هستند. نشانه­ها به شکل­های مختلف می­توانند در فضای شهری ظهور یابند و در پویایی و جذابیت بصری شهر و نیز ماندگاری تصویر آن در ذهن مخاطب تاثیرگذار باشند. حجم­های شهری بخشی از گرافیک شهری و زیر مجموعه هنر شهری است و کیفیت­های بصری و محتوایی آنها بر فضای شهر تاثیرگذار است. پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که کارکرد المان­های شهری در ایجاد هویت شهری با رویکرد خاطره­انگیزی چیست و فرایند ارتباطی نشانه­های موجود در حجم­های شهری در ارتباط با مخاطب چگونه است.  
هدف: تحلیل المان­های شهر رشت با رویکرد نوستالژی مورد توجه قرار گرفته و در نمونه­های منتخب، فرایند شکل­گیری آیکن، هایپرآیکن و هایپوآیکن مورد بررسی قرار می­گیرد.
روش: روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب ترکیبی از مطالعات کتابخانه­ای و مشاهدات میدانی است. تجزیه تحلیل داده­ها کیفی است.
یافته‌ها: حس نوستالژی با کاربرد المان­ها و حجم­های برگرفته از هنر و فرهنگ در محیط شهری ایجاد می­شود که بخشی از هویت شهر است.
نتیجه ­گیری: : تداعی نوستالژی را می­توان در مجسمه­های شهر رشت با مضامین تاریخی و فرهنگی مشاهده کرد. تعدادی از مجسمه­های شهر رشت با ارجاع به طبیعت بومی، کارها و مشاغل سنتی، آثار تاریخی و نیز وقایع حماسی و قهرمانی، احساس تعلق خاطر  و حس مکان را در مخاطب ایجاد می­کند. 

تازه های تحقیق

برخی ازحجم­های شهر رشت که عموما با هدف بیان ارزش­های متعالی یا سیاسی طراحی شده­اند علاوه بر القای حس نوستالژی از طریق نشانه­های حجم­ها، نشانه­های نمادین در ارتباط با شهروندان، حرکت به سوی والایی را طی می­کنند و با گذر از آیکن به هایپر آیکن تبدیل می­شوند. این نشانه­ها در تعامل، آمیختگی و داد و ستد فرهنگی با شهروندان، امکان توسعه به سوی نماد و استعاره را می­یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Nostalgic and Iconic Analysis of the Function of the Urban Elements of Rasht

نویسنده [English]

  • Hossein Abeddoust
Assistant Professor, Department of Graphics, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Rasht, Iran
چکیده [English]

Background: Urban elements play a significant role in the formation, transformation and reproduction of urban identity. They also predispose the context to the emergence of signs and symbols. Signs could appear in various forms in the urban space, affecting the visibility and activity of the city as well as the persistence of its image in the audiences' minds. Urban volumes are part of urban art and graphic, which their visual and contextual quality affect urban spaces. The current study seeks to understand the function of urban elements in creating an urban identity through the nostalgic approach. It also tries to see how communicating process of signs in urban volumes in relation to the audience is.
Objectives: The current study considers the analysis of the elements of Rasht city through a nostalgic approach. It also studies the process of formation of Icons, Hypericons and Hypoicons in the selected examples.
Methodology: The research method is descriptive-analytical. The method of gathering materials is a combination of library studies and field observations, and the data analysis is qualitative.
Results: Results suggest that a sense of nostalgia is created by the use of elements and volumes derived from art and culture in the urban environment as parts of the city identity.
Conclusion: The association of nostalgia can be found in some of the Rasht sculptures which have historical and cultural themes. Some sculptures in the city of Rasht, referring to the indigenous nature, traditional jobs and occupations, historical monuments as well as epic and heroic events, create a sense of belonging and place in the audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban elements
  • urban signs
  • nostalgia
  • iconic process
  • Rasht City
آسیابی، محمد. (1389). میادین شهری از معنا و مفهوم تا واقعیت آن در شهرهای ایران.تهران: طحان:هله.
استوار، مسیب. (1392). هنرگرافیکمحیطی. تهران:  انتشارات رازنامه.
ایلوخانی، مسعود.  (1393). گرافیکمحیطی.تهران: انتشارات فاطمی.
احمدی، بابک. (1380). ساختارو تاویل متن. چاپ پنجم، تهران: نشرمرکز.
بشیر، حسن و جعفری هفتخوانی، نادر. (1386). درآمدیبرکاربردنشانهشناسیدرتحلیلپیامهایتبلیغاتی؛ مطالعةموردی: آگهیهایمطبوعاتی. ماهنامه اندیشه مدیریت، 1(2) ، 18-51 .
بلالی اسکوبی، آزیتا، حیدرترکمانی ، مینا و دیبا، فربد. (1398). تحلیل لایه ای علت های تغییر مفهوم محله در ارتباط با حس تعلق و ارایه سناریوهای بدیل. دانش شهرسازی،3(3)، 61- 74.
پوری رحیم، علی اکبر، خانی، حسین و بیطرفان، مهدی. (1394). طراحی الگوی مبلمان شهری چند منظوره. تهران: ناشر عمارت پارس ناشر و موسسه انتشاراتی جام جم.
ترنر، تام. (1996). شهر همچون چشم انداز. ترجمه فرشادنوریان (1384). تهران: شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری.
 حبیب، فرح. (1385). جستارهای شهرسازی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
­جنسن، هورست والدمر (1999). تاریخ هنر.ترجمه پرویزمرزبان (1379) تهران: نشر علمی فرهنگی.
دانسی، مارسل. (2002). نشانه شناسی رسانه ها. ترجمه: گودرز میرانی و بهزاد دوران (1387)، تهران: نشر چاپار
دادور، ابوالقاسم و الهام منصوری. (1385) درآمدی بر اسطوره ها ونمادهای ایران در عهد باستان. تهران: نشر کلهر و دانشگاه الزهرا.
دوبوکور، مونیک. (1989). رمزهای زنده جان.  ترجمه جلال ستاری (1387 )، تهران: نشر مرکز.
دیویس، لولین. (2000). راهنمای طراحی شهری. ترجمه رضا رضایی (1384)، تهران: شرکت عمران شهرهای جدید.
چندلر، دانیل (2003). مبانینشانهشناسی. ترجمه: مهدی پارسا (زیر نظر فرزان سجودی(1387) ، تهران: انتشارات سوره مهر.
سالاری پور، علی اکبر. (1397). بررسی فرایند دلبستگی کودکان به محله: مطالعه محله گلسار شهر رشت. دانش شهرسازی، 2(1)، 23-39.
سجودی، فرزان. (1387). نشانه شناسی کاربردی. تهران: انتشارات علم.
سجودی، فرزان. (1393). تاملی نشانه شناختی بر مفهوم نوستالژی. پایگاه شهر کتاب:کد5642،www.bookcity.org
شعیری،حمیدرضا. (1390). بررسی فرایند آیکونیک، آیکن، هایپوآیکن، هایپرآیکن. نقدنامه،کتاب تخصصی شماره 1 تهران: خانه هنرمندان ایران
شعیری، حمیدرضا. (1391). نشانه-معناشناسی دیداری. تهران: نشر سخن.
شی جی وا،هیداکی. (1987). هم نشینی رنگها. ترجمه فریال دهدشتی شاهرخ (1377) ، تهران: نشرکارنگ.
شوالیه، ژان، گربران، آلن. (1996). فرهنگ نمادها. ترجمه سودابه فضایلی (1388)، تهران : نشر جیحون.
صفوی، کورش. (1385). آشنایی با معنی شناسی. تهران: پژواک کیوان.
صفوی، کوروش. (1391). آشنایی با زبان شناسی در مطالعات ادب فارسی. تهران: نشر علمی.
ضیمران، محمد. (1382). درآمدی بر نشانه شناسی هنر. تهران : نشر قصه.
کارمونا، متیو، هیت، تیم، تیسدل،تنزاک و  استیون. ( 2003). مکان های عمومی، فضاهای شهری، ابعاد گوناگون طراحی شهری. ترجمه فریبا قرائی، مهشید شکوهی، زهرا اهری و اسماعیل  صالحی (1394)، تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
کوپر،جی،سی. (1993). فرهنگ مصورنمادهای سنتی. ترجمه ملیحه کرباسیان، (1386)، تهران: نشر نو.
کنگرانی، منیژه. (1391). ترامتنیت و ازآنِ خودسازی. نقدنامه ،کتاب تخصصی شماره 2، خانه هنرمندان ایران.
کریمی آذری، امیررضا و صفر نژاد، مهسا. (1395). هویت در معماری. گیلان: انتشارات دانشگاه  گیلان.
مختاریان، بهار. (1390). اهمیت ایکونوگرافی و آیکونولوژی در دین پژوهشی. نقدنامه،کتاب تخصصی شماره 1 تهران: خانه هنرمندان ایران.
عبدی، ناهید. (1390). درآمدی بر آیکونولوژی. تهران: نشر سخن
نامورمطلق، بهمن. (1390). پیشینه شناسی تحلیلی آیکونوگرافی از سزارریپاتا امیل مال. نقدنامه، شماره 1، تهران: خانه هنرمندان ایران.

وب سایت لیلیت آرت گالری. (1398). اصطلاح‌ (هودجتریا و تئوتوکوس) و (بانو الیسا) در نقاشی. بازیابی شده 12 دی 1398 از

هاشمی، سید مناف. (1390). مبانی و روش های طراحی شهری. تهران: انتشارات طهان/هله.
یاحقی ، محمد جعفر. (1388 ). فرهنگ اسطوره ها و داستان واره ها. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
Ahmadi, B. (2001). Text structure and interpretation. Fifth Edition, Tehran: Markaz Publishing.(in Persian)
Asyabi, M. (2010). Urban squares from the meaning and concept to its reality in the cities of Iran. Tehran: Tahan: Haleh. (in Persian)
Abdi, N. (2011). An Introduction to Iconology. Tehran: Sokhan Publishing.(in Persian)
Bashir, H & Jafari Haftkhani, N. (2007). An Introduction to the Application of Semiotics in the Analysis of Advertising Messages; Case study: Press ads. Journal of Management Thought, 1 (2), 18-51. (in Persian)
Balali Oskobi, A., Haidar Turkmani, M. & Diba, F. (2019). Analysis of the causes of neighborhood concept change in relation to the sense of belonging and the presentation of alternative scenarios. Journal of Urban Science, 3(3), 61-74. (in Persian)
Baring, A. & Cashford, J. (1991).The Mythe of the Goddess. England: Arkana,
Bartoletti, R. (2010). Memory Tourism and the Commodification of Nostalgia. In: Peter Burns, Cathy Palmer, and Jo-Anne Lester (eds.), Tourism andVisual Culture (Vol. 1). 23-42, Wallingford: CABI
Bonnett, A. (2015). The geography of nostalgia: Global and local perspectives on modernity and loss. Routledge.
Boym, S. (2007). Nostalgia and its discontents. The Hedgehog Review9(2), 7-19.
Carmona, Matthew, Heath, Tim, Tisdell, Tenzak and Steven (2003). Public places, urban spaces, various dimensions of urban design. Translated by Fariba Qaraei, Mahshid Shokouhi, Zahra Ahri and Ismail Salehi (2015), Tehran: Honar University Press. (in Persian)
Chundler, D. (2003). Basics of semiotics. Translation: Mehdi Parsa (under the supervision of Farzan Sojudi, farzan (2008), Tehran: Surah Mehr Publications. (in Persian)
Cizmic. S. (2019, Dec 12). Seyo Cizmic reveals the comedy and tragedy of life [The re: art]. Ritrieved, January. 2, from http://thereart.ro/seyo-cizmic/
Cooper Jean, C. (1993). An Illustrated Encyclopaedia of Traditional Symbols. Translated by Maliha Karbasian. (2007), Tehran: New Publishing. (in Persian)
Dadvar, A. and Mansouri, E.(2006) An Introduction to the Myths and Symbols in ancient persian. Tehran: published by Kalhor and Al-Zahra University. (in Persian)
Danci, M. (2002). Media Semiotics. Translation: Goodarz Mirani and Behzad Doran (2008), Tehran: Chapar Publishing. (in Persian)
Davis, J. (2010). Sustainable nostalgia. Memory Studies3(3), 262-268.
Davis, F. (1979). Yearning for Yesterday: A Sociology of Nostalgia. New York: Free
Davis, L. (2000). Urban Design Guide. Translated by Reza Rezaei 2005, Tehran: New Cities Development Company. (in Persian)
De Beaucorps, M. (1989). Les Symboles Vivants. Translated by Jalal Sattari (2008), Tehran: Markaz Publishing. (in Persian)
Discover Brežice.
Habib, F. (2006). Urban research essays. Islamic Azad University, Research Sciences Branch. (in Persian)
Hashemi, S. M. (2011). Fundamentals and methods of urban design. Tehran: Tahan / Haleh Publications. (in Persian)
Ilukhani, M. (2013). Environmental graphics. Tehran: Fatemi Publications. (in Persian)
Jensen, Horst Waldemar (1999). History of Art. Translated by Parviz Marzban (2000) Tehran: Scientific and Cultural Publishing. (in Persian)
Johansen, D. (1993). Dialogic Semiosis, Bloomington & Indianapolis, Indiana UniversityPress: Baldick, Chris. Literary Terms.
Kangrani, M. (2012). Transmittance and self-construction. Naghdnameh, Specialized Book No. 2, House of Iranian Artists. (in Persian)
Karimi Azari, A.R. & Safarnejad M. (2016). Identity in Architecture. Gilan: Guilan University Press. (in Persian)
Lee Fleming, Ronald. (2007). The Art of Place making: Interpreting Community through Public Art and Urban Design. London: Merrell,
Lynch, K. (1960). The Image of the City, Cambridge, Massachusetts, and London: The MIT Press.
Makhtarian, B. (2011). Importance of iconography and iconology in research religion.Naghdnameh, Specialized Book No. 1, Tehran: House of Iranian Artists. (in Persian)
Namvar Motlagh, B. (1390). Analytical Background Iconography by Cesarripata Emil Mal. Naghdnameh, No. 1, Tehran: House of Iranian Artists. (in Persian)
OStvar, M. (2013). Environmental Graphic Art. Tehran: Raznameh Publications. (in Persian)
Pierce, C. (1931-1935). The Collected Papers.Vol.IV.Par C.Hartshorne.Harvard   university.Press.
Pouri Rahim, A.A., Khani, H. and Bitrafan, M. (2015). Multifunctional urban furniture design. Tehran: Pars Publisher Publisher and Jam Jam Publishing House. (in Persian)
Relph, E. (1976). Place and Placelessness, London: Pion.
Safavi, C. (2006). Familiarity with semantics. Tehran: Keyvan Pajhwok. (in Persian)
Safavi, C. (2012). Familiarity with linguistics in Persian literature studies. Tehran: Scientific Publishing. (in Persian)
Salaripoor, A.A. (2018). Study of children's attachment process to the neighborhood: Study of Golsar neighborhood of Rasht. Journal of Urban Science, 2 (Vol. 1), 23-39. (in Persian)
Schwalier, J., Gerbran, A. (1996). Culture of symbols. Translated by Soodabeh Fazli (2009), Tehran: Jeyhun Publishing. (in Persian)
Shairi, H. (2011). Investigate the iconic process, icons, hypoicon, hypericon. Naghdnameh, Specialized Book No. 1, Tehran: House of Iranian Artists (in Persian).
Shairi, H. (2012). Visual semiotics. Tehran: Sokhan Publishing (in Persian).
Shi Jay Va, H. (1987). Color combination. Translated by Ferial Dehdashti Shahrokh (1998), Tehran: Karang Publishing. (in Persian)
Sojudi, F. (2008). Applied semiotics. Tehran: Alam Publications. (in Persian)
Sojudi, F. (2014). Semiotic reflection on the concept of nostalgia. Book City Foundation: Code 5642, www.bookcity.org. (in Persian)
Turner, T. (1996). The city is like a landscape. Translated by Farshad Nourian (2005). Tehran: Urban Processing and Planning Company. (in Persian)
Yahaghi, M.J. (2009). The culture of myths and fiction. Tehran: Contemporary Culture Publications. (in Persian)
Zali, N., Ebrahimzadeh, I., Zamani-Poor, M., & Arghash, A. (2014). City branding evaluation and analysis of cultural capabilities of Isfahan city. European spatial research and policy21(2), 213-234.
Zali, N., Zamani-Poor, M., & Arghash, A. (2014). Analyzing the Identity Aspect of Cultural Heritage of Isfahan City from the Viewpoint of Visitors with the Aim of City Branding. Anuario do Instituto de Geociencias 37_2 (2), 206-215.
Zimaran, M. (2003). An Introduction to the Semiotics of Art. Tehran: Ghesseh Publishing (in Persian).