معنای حسی نوشتار در فضای شهری (نمونه موردی شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه گرافیک، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

بیان مسئله: امروزه نوشتار بخشی جدایی­ناپذیر از فضای شهریست که از آن به عنوان یک ضرورت و واقعیت اجتماعی می­توان یاد کرد و نقش آن در ایجاد تجربه دیداری بر ناظران آشکار است. نوشتار در فضای شهری دارای دو وجه اصلی است، یکی وجه زبانی و دیگری وجه بصری. وجه زبانی مرتبط با ادراک زبانی مخاطب است، وجه بصری نوشتار به تمهیدهای بصری و شیوه­های طراحی وابسته است. بنابراین، وجه دوم با هنرهای تصویری ارتباط دارد. بر این اساس، می­توان دو نوع معنا را برای نوشتار فرض کرد، معنای صریح که از طریق مناسبات زبانی در ذهن مخاطب شکل می­گیرد و معنای ضمنی و حسی که از طریق عناصر بصری و تصویری اثر بر مخاطب تاثیرگذار است. پرسش اصلی تحقیق حاضر این است که معنای حسی نوشتار در فضای شهری چگونه ظهور می­یابد و در ایجاد حس هماهنگی و تضاد در فضای شهری چه نقشی دارد.
هدف: تحلیل معنای حسی نوشتار در فضای شهر رشت به عنوان بخشی از گرافیک شهری و عناصر هویت بخش شهر، هدف اصلی این تحقیق است. نقش نوشتار در ایجاد هماهنگی و تضاد و نیز کارکردهای بیانگر و تاثیرگذار مورد توجه قرار گرفته­است. در این راستا، در نمونه­های موردی، معنای حسی نوشتار به شکل فردی برای هر برند و نیز در قاب شهر تحلیل گردید و عدم سازماندهی نوشتار در فضای شهر بیان شد است.
روش:روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری مطالب ترکیبی از مطالعات کتابخانه­ای و مشاهدات میدانی است. تجزیه و تحلیل داده­ها کیفی است.
یافته‌ها: یافته­های تحقیق نشان می­دهد، نوشتار در فضای شهری انتقال معنای حسی را به همراه دارد. ظهور معنای حسی مطلوب، نیاز به بستر دارد، بستری که زمینه را برای ایجاد ارتباط مطلوب با مخاطب فراهم کند و آسیبی به زیبایی شهر نزند.
نتیجه ­گیری: در شهر رشت، نوشتار با معانی منحصر به فرد همراه با تمایز بصری شدید، موجب ایجاد تضاد بصری نامطلوب گردیده­است. نوشتار در فضای شهری نیازمند صفحه­آرایی است که زمینه ایجاد هماهنگی بصری را در فضای شهری ایجاد کند. در شهر رشت به دلیل عدم وجود صفحه آرایی، هماهنگی نوشتار دیده نمی­شود.

تازه های تحقیق

  • نوشتار به عنوان بخشی از گرافیک­شهری، معرف کالا و خدمات است و بر تفسیر مخاطب از برند، تعیین هویت سازمانی و شناسایی مکان تاثیرگذار است. نوشتار با سازماندهی مطلوب در فضای شهری تفسیر مثبت مخاطب از شهر، مسیریابی و تقویت حس مکان را تسهیل می­کند. عدم هماهنگی نوشتار با فضای شهری و نبود بستر یکپارچه مدیریت فضا و نوشتار، امنیت دیداری و زیبایی شهر را تضعیف و حس مکان را تحت تأثیر قرار می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sensory Meaning of Type in Urban Space (Case Study of Rasht City)

نویسنده [English]

  • Hossein Abeddoust
Assistant Professor of Graphics, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Rasht, Iran
چکیده [English]

Background: Today, type is an integral part of urban space that can be mentioned as a social necessity and reality, and its role in creating a visual experience is clear to observers. Type in urban space has two main aspects, one is linguistic aspect and the other is visual aspect. The linguistic aspect is related to the audience's linguistic perception, the visual aspect of the type depends on the visual arrangements and design methods. Therefore, the second aspect is related to the visual arts. According to this, two kinds of meanings can be assumed for type; the explicit meaning that is formed through linguistic relations in the mind of the audience and the implicit and sensory meaning that affects the audience through image quality and visual elements. The main question of the present study is how the sensory meaning of type appears in urban space and what role it plays in creating a sense of harmony and contrast in urban space.
Objectives: The main purpose of the research is to analyze the sensory meaning of type in Rasht as part of urban graphics and elements of urban identity. The role of type in creating harmony and contrast as well as expressive and effective functions of type has been considered. In this regard, in case studies, the sensory meaning of the type was analyzed individually for each brand and also in the city and the lack of organization of the type in the city was expressed.
Methodology: This study is descriptive-analytical in terms of methodology. The data collection method is combination of library review (i.e. note taking and image analysis) and field observations. Data analysis was done qualitatively.
Results: The research findings show that type in urban space conveys sensory meaning. The emergence of the desired sensory meaning of type requires a context that provides the ground for a favorable relationship with the audience and does not harm the beauty of the city.
Conclusion: In the city of Rasht, type with unique meanings along with severe visual distinction has caused undesirable visual contrast. Type in an urban space requires a layout that creates a visual harmony in the urban space. In the city of Rasht, due to the lack of page layout, type harmony is not seen.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sensory meaning of type
  • harmony and contrast
  • sense of place
  • Rasht
ایمنی، عالیه. (1389).فضا، هارمونی و کاربرد حروف در گرافیک. کتاب ماه هنر،  150، 58- 64 .
اوکویرک، اوتو؛ استینسون، روبرت؛ ویگ، فیلیپ؛ بون، روبرت و کایتون، دیوید. (1998). مبانی هنر، نظریه و عمل. ترجمه محمدرضا یگانه دوست. (1390). تهران: سمت.
پورمحمدی، محمدرضا؛ حسین­زاده دلیر، کریم؛ قربانی، رسول و زالی، نادر. (1389). مهندسی مجدد فرایند برنامه ریزی با تاکید بر کاربرد آینده نگاری. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 8(20)، 37-58.
پهلوان، فهیمه. (1381). درآمدی بر تحلیل عناصر تصویری در آرم. تهران: دانشگاه هنر.
چارئی، عبدالرضا. (1392). خلاقیت در تایپوگرافی. تهران: فرهنگسرای میردشتی.
حسنی، پیمان. (1394). تایپوگرافی سبکها و اصطلاحات. تهران: نشر ساکو.
حسینی­راد، عبدالمجید. (1391). مبانی هنرهای تجسمی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
دمیرچیلو، هدی و سجودی، فرزان. (1390). تحلیل نشانه شناختی تایپوگرافی فارسی. کتاب ماه هنر، 90، 101 -151.
سالاری­پور، علی اکبر؛ رمضانی، حمیدرضا؛ زالی، نادر و صفای کارپور، مریم. (1397). بررسی کیفیت روابط همسایگی درون محله ایرانی اسلامی و نقش آن در دلبستگی به مکان، مطالعه موردی محله ساغریسازان شهر رشت. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 9(24)، 35-88.
سروش، عبدالکریم. (1374). درس­هایی از فلسفه علم الاجتماع (روش تفسیر در علوم اجتماعی). تهران: نشر نی.
سعدی، رسول؛ قلی‌پور، آرین و قلی‌پور، فتانه. (1389). بررسی اثرات شخصیت سرمایه‌گذاران و خطاهای ادراکی. نشریهتحقیقاتمالیدانشکدهمدیریتدانشگاهتهران، 12(29)، 41-58.
سلنتیس، جیسون. (2011). تایپ، فرم و عملکرد، راهنمایی بر اصول تایپوگرافی. ترجمه نازیلا محمدقلیزاده. (1392). تهران: فرهنگسرای میردشتی.
سیفی، مهدی. (1394). نگاهی به طراحی گرافیک تابلوهای اماکن تجاری و اداری تهران. حرفه هنرمند، 55، 172-183.
شی جی وا، هیداکی. (1987). هم نشینی رنگ‌ها. ترجمه فریال دهدشتی شاهرخ. (1377). تهران: نشرکارنگ.
صالحی، سودابه. (1394). گرافیک دیزاین محیطی، تعاریف و حوزه های فعالیت. حرفه هنرمند، 55، 3-12.
عفراوی، بهرام. (1388). کتاب فونت. تهران: موسسه فرهنگی هنری سی بال هنر.
کارمونا، متیو؛ هیت، تیم؛ اُسی، تانر و تیسدل، استیون. (2003). مکان­های عمومی ، فضاهای شهری، ابعاد گوناگون طراحی شهری. ترجمه فریبا قرائی، مهشید شکوهی، زهرا اهری و اسماعیل صالحی. (1394). تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
کریمی آذری، امیررضا و صفرنژاد، مهسا. (1395). هویت در معماری. گیلان: انتشارات دانشگاه گیلان.
لینچ، کوین. (1960). سیمای شهر. ترجمه منوچهرمزینی. (1392). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مارون، کتی. (2016). میدان های شهری. ترجمه علی اکبرسالاری پور و سیما طیبی. (1397). تهران: سازمان زیباسازی شهر تهران.
مثقالی، فرشید. (1396). تایپوگرافی. تهران: موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
معاونت فنی و مهندسی و خدمات ترافیک پلیس راهورناجا. (1396). آموزش رانندگی. تهران: نشر حدیث کوثر.
نورمن، دانلد آ. (2003). طراحیحسی. ترجمه جهانبخش سادگی راد. (1390). تهران: انتشارات حرفه و هنرمند.
وایت، الکس. (2011). عناصر طراحی گرافیک. ترجمه الهه بور. (1393). تهران: کتاب آبان.
وایت، الکس. (2005). ایدئولوژی کاربردی در تایپوگرافی، تاملی در طراحی حروف. ترجمه عاطفه متقی. (1393). تهران: انتشارات هنر نو.
وانگ، یان لینگ. (2005). خلق تجربه های مسیریابی موفق، ترجمه افسانه کامران. (1394). حرفه هنرمند، 55، 104-111.
هدمن، ریچارد؛ یازوسکی، آندرو. (1984). مبانی طراحی شهری. ترجمه راضیه رضازاده و مصطفی عباس زادگان. (1390). تهران: دانشگاه علم و صنعت.
هیلنر، ماتیاس. (2009). تایپوگرافی مجازی. ترجمه جمشید آراسته. (1395). تهران: انتشارات آبان
 
 
Abdulhamid, S. (2015). Design Thinking: Using Mobilities and Geosemiotics Framework in       Designing Road Singn System in Urban Spaces. Archives of Design research, 28)4(, 19-28.
Afrawi, B. (2009). Font Book. Tehran: Sea Ball Art Cultural Institute. (in Persian)
Atamaz-Daut, E., & Ergun, E. (2017). Graphic Design Applications for Spatial Imagery and Examples from a Nursery School. Urasia Journal of Mathematics Science and Technology, 14(3), 947-957 Berger, C. (2014). Typography, Placemaking and Signs, the History of Typography and Place. Signage Foundation.
Blommaert, J. (2008). Grassroots Literacy: Writing, Identity and Voice in Central Africa. London: Routledge.
 Calori, C., & Vanden Eynden, D. (2015). Sinage and Wayfinding Design: A Compelete Guide to Creating Environmental Graphic Design System. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Carmona, M., Heath, T., Oc, T. & Tisdell, S. (2015). Public places, urban spaces: the dimensions of urban design (F. Qaraei, M. Shokouhi, Z. Ahri & I. Salehi, Trans.). Tehran: University of Arts Publications. (in Persian)
Celentis, J. (2013). Typing, form and function, guidance on the principles of typography (N. Mohammad Gholizadeh, Trans.). Tehran: Mirdashti Cultural Center. (in Persian)
Chandler, D. (2002). Semiotics: The basics. London: Routledge.
Charehi, A. (2013). Creativity in Typography. Tehran: Mirdashti Cultural Center. (in Persian)
Demirchilo, H., & Sujudi, F. (2011). Semiotic analysis of Persian typography. Book of the Month of Art, 90, 101-151. (in Persian)
Doyle, J. R., & Bottomley, P. A. (2009). The massage in the medium: Transfer of connotative meaning from typeface to names and products. Applied Cognitive Psychology, 23, 396-409.
Drucker, J. )2010(. Graphesis: Visual Knowledge Production and Representation. Poetess Archive Journal, 2(1), 1-50.
Gosling, E. (2020).A look at the relationship between typography and fine art, from slogan subversions to lettering as dance. TypeNotes: A Journal dedicated to typography & Graphic Design, 3, 11-21.
Hall, E.T. (1966). The Hidden Dimension. New York: Anchor Books.
Hassani, P. (2015). Typography of styles and terms. Tehran: Sako Publishing. (in Persian)
Hedman, R., & Jazewski, A. (2011). Fundamentals of Urban Design (R. Rezazadeh & M. Abbaszadegan, Trans.). Tehran: University of Science and Technology. (in Persian)
Heilner, M. (2016). Virtual Typography (J. Arasteh, Trans.). Tehran: Aban Publications. (in Persian)
Hosseini Rad, A. (2012). Fundamentals of Visual Arts. Tehran: Iran Textbook Publishing Company. (in Persian)
Imeni, A. (2010). Space, harmony and the use of letters in graphics. Book of the Month of Art, 150, 58- 64. (in Persian)
Järlehed, J., & Jaworski, A. (2015). Typographic Landscape: Creativity, Ideology, Movement. Social Semiotics, 25(2), 117-125.
Jordan, P. (2000). Designing Pleasurable Products: An Introduction to the New Human Factors. London: Taylor & Francis.
Karimi Azari, A., & Safarnezhad, M. (2016). Identity in Architecture. Guilan: University of Guilan Press. (in Persian)
Knox, P., & Pinch, S. (2000). Urban Social Geography: An Introduction. Routledge.
Knox, P. (1984). Styles, Symbolism and settings: The built environment and the imperatives of Urbanised capitalism. Archtecture et Comportment, 2,107-22.
Kostelnick, C., Hassett, M. (2003). Shaping information: The rhetoric of Visual conventions. Carbondale, IL: Southern Illinois University Press.
Lambert, P. (2005). Preface. In M. Zardini (Ed.), Sense of the City: An Alternate Approach to Urbanism (pp. 14-15). Montreal: CCA + Lars Müller Publishers.
Lay, M. G. (2004). Design of traffic signs. In C. Castro & T. Horberry (Eds.), The human factor in transport signs (pp. 25-48). New York, NY: CCR Press.
Léger, F. (1943). On Monumentality and Color. In S. Giedion (Ed.), Architecture, you, and me: The diary of a development (pp. 40-47). Cambridge, MA: Harvard University Press.
Lynch, K. (1960). The image of the city. Cambridge, Massachusetts, and London: The MIT Press.
Machin, D. (2007). Introduction to multimodal analysis. London: Hodder Arnold.
Maroon, C. (2018). City Squares (A. Salaripour & S. Tayebi, Trans.). Tehran: Tehran City Beautification Organization. (in Persian)
McQuire, S., Martin, M., & Niederer, S. (Eds.). (2009). Urban Screens Reader (Vol. 5). Amesterdam: Institue of Network cultures.
Mesghali, F. (2017). Typography, Tehran: Nazar Publishing Cultural Research Institute. (in Persian)
Rahoor Naja Police Technical, Engineering and Traffic Services Deputy. (2017). Driving education. Tehran: Kowsar Hadith Publishing. (in Persian)
Moscardo, G., Ballantyne, R., & Hughes, k. (2007). Designing interpretive signs, principles in practice. Colorado: Fulcrum Publishing.
Nasar, J. L. (1998). The Evaluative Image of the City. London: Sage.
Norman, D. A. (2011). Sensory design (J. Sadeghi Rad, trans.). Tehran: Profession and Artist Publications. (in Persian)
Ocvirk, O., Stinson, R., Wigg, Ph., Bone, R., & Cayton, D. (2011). Art Fundamentals: Theory and Practice (M. Yeganehdoost, Trans.). Tehran: Samat. (in Persian)
Pahlawan, F. (2001). An Introduction to the Analysis of Visual Elements in Logos. Tehran: University of the Arts. (in Persian)
Palipane, K. (2011). Towards a Sensory Production of Urban Space: Developing a Conceptual Framework of Inquiry based on Socio-sensory Perception. In Proceedings of the 2011 International RC21 Conference (pp. 1-16). University of Melbourne. Retrieved 2016, January 3, from http://www.rc21.org/conferences/amsterdam2011/edocs/Session%201/RT1-1-Palipane.pdf
Pour Mohammadi, M., Hosseinzadeh Daliri K., Ghorbani, R., & Zali, N. (2010). Reengineering the Planning Process with Emphasize on Using Foresight. Geography and Development, 20, 58-37. (in Persian)
Rampton, B. (2009). Speech Community and Beyond. In N. Coupland & A. Jaworski (Eds.), The New Sociolinguistics Reader (pp. 694–713). Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Rose, G. (1993). Feminism and Geography: The Limits of Geographic Knowledge. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Saadi, R., Gholipour, A., & Gholipour, F. (2010). Investigating the effects of the personality of investors and administrative errors. Journal of Financial Research, Faculty of Management, University of Tehran, 12(29), 41-58. (in Persian)
Salaripour, A., Ramezani, H., Zali, N. & Safaye Karpour, M. (2018). Exploring the quality of neighboring ties in Iranian Islamic neighborhood and its role in the place attachment. Journal of Islamic Iranian City Studies, 9(24), 35-88. (in Persian)
Salehi, S. (2015). Graphic Environmental Design, Definitions and Areas of Activity. Profession: Artist Magazine, 55, 3-12. (in Persian)
Salen, K. (2001). Surrogate Multiplicities: Typography in the Age of Invisibility. Visible Language, 35(2): 132–153.
Seifi, M. (2015). A look at the graphic design of signs for commercial and office places in Tehran. Profession: Artist Magazine, 55, 183-172. (in Persian)
Serafini, F., Clausen, J., & Loufulton, M. (2012). Typography as Semiotic Resource.  Journal of Visual Literacy, 31(2) , 1-16.
Shi Ji Wa, H. (1998). Collaboration of Colors) F. Dehdashti Shahrokh, trans.). Tehran: Karang Publishing. (in Persian)
Soroush, A. (1374). Lessons from the Philosophy of Social Science (Method of Interpretation in the Social Sciences). Tehran: Nashr-e Ney. (in Persian)
Van Leeuwen, T. (2006). Towards a Semiotics of Typography. Information Design Journal, 14(2): 139-155.
Van Leeuwen, T. (2011). The language of color: An introduction. London: Routledge.
Velasco, C., Hyndman, S., & Spence, C. (2016). The role of typeface on taste expectations and perception. Department of Marketing, BI Norwegian Business School, Submitted to food quality and Preference. International Journal of Gastronomy and Food Science, 11, 63-74.
Walker, P. (2008). Font tuning: A review and new experimental evidence. Visual Cognition, 16, 1022-1058.
Wang, Y. L. (2015). Creating Positive Wayfinding Systems (A. Kamran, Trans.). Artist Profession, 55, 104-111. (in Persian)
Wankhede, K., & Wahurwagh, A. (2016). The Sensory Experience and Perceptian of Urban Spaces. International Journal of Emerging Technologie, 4(1), 741-744.
White, A. W. (2014). Thinking in Type: The Practical Philosophy of Typography (A. Mottaghi, Trans.). Tehran: New Art Publications. (in Persian)
White, A. W. (2014).The Elements of Graphic Design (E. Bour, trans.). Tehran: Aban Book. (in Persian)
Zardini, M. (2005). Toward a Sensorial Urbanism. In M. Zardini (Ed.), Sense of the City: An Alternate Approach to Urbanism (pp. 17-27). Montréal: CCA + Lars Müller Publishers.