تبیین عوامل و موانع توسعۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات در دگردیسی فضا و مکان شهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: بنیان‌های نظری توسعۀ ICT، با تمرکز بر مفهوم نامکانی و نازمانی دنبال می‌شوند. با این‌حال نتایج ایت نظریه‌ها، شواهد بسیاری در خصوص بروز تأثیرات متفاوت و متناقض ICTs بر فضا و مکان شهری در بستر شهرها را بیان می‌کند. ازاین‌رو به‌منظور یافتن ماهیت و جهت‌گیری تغییرات ناشی از توسعۀ ICT در شهر، سؤال اصلی مقالۀ حاضر، یافتن مؤلفه‌های اثرگذار بر توسعۀ این نوع فناوری‌ها است. بنابراین سؤال‌های تحقیق به منظور یافتن موارد ذیل تنظیم شده‌اند: 1) مقوله‌های اصلی توسعۀ ICT موثر بر شهر و فضا و مکان شهری؛ 2) مؤلفه‌های تقویت‌کنندۀ توسعۀ ICT 3) مؤلفه‌های محدودکنندۀ توسعۀ ICT 4) چگونگی ارتباط مؤلفه‌ها با مقوله‌ها.
هدف: شناسایی عوامل و مؤلفه‌های اثرگذاری ICT بر شهر و فضا و مکان شهری و چگونگی این اثرگذاری و یافتن رابطۀ آن‌ها با مقوله‌ها، به‌منظور سیاست‌گذاری شهری تعیین شده است.
روش: این پژوهش با روش کیفی مصاحبه از نخبگان به تعداد 15 نفر از متخصصان رشته‌های شهرسازی، جامعه‌شناسی و جغرافیای شهری تا حصول اشباع نظری، به‌صورت نیمه ساختاریافته، بر اساس پرسشنامه باز، انجام‌شده است.
یافته‌ها: حاکی از وجود 6 مقولۀ اصلی (ارزشمندی مکان فیزیکی، مفهوم جدید زمان و مسافت، توسعۀ شهری مطلوب فناوری محور، آزادی فعالیت‌ها از مؤلفه مکانی، جایگزینی فعالیت‌های حضوری، ترافیک مطلوب شهری) مستخرج از ادبیات نظری، و 4 بعد (اجتماعی، سیاسی-اقتصادی، کالبدی و زیرساختی)، 36 مؤلفه اصلی و 121 زیرمؤلفه در قالب دو ویژگی تقویت‌کنندگی (64 مؤلفه) و محدودکنندگی (57 مؤلفه) توسعۀ ICT است. بر این اساس، سیاست‌گذاری منتج از این دو رویکرد، بر نظام شهرسازی شهرها تأثیرگذار است، و به‌طورقطع نظام مدیریت و برنامه‌ریزی شهری شهرهای ایران را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر تلاش می‌کند عوامل، مؤلفه‌ها و سیاست‌های اثرگذار ICT بر فضا و مکان شهری را در دو راستای بازدارندگی و پیشران در قالب ماتریس‌های مفهومی چندگانه که گویای دسته‌بندی آن‌ها است، ارائه دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explain the factors and obstacles to the development of information and communication technology in the transformation of urban space and place

نویسندگان [English]

  • Nikoo Medghalchi 1
  • Seyyed-Hossein Bahrainy 2
  • Mojtaba Rafieian 3
1 Ph.D Candidate, Department of Urban Planning, Faculty of Architecture & Urban Planning, Azad University, Qazvin, Iran
2 Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Art, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The theoretical foundations of the development of information and communication technology are essentially pursued with a focus on the concept of impossibility and inequality. The results of various theories and actions related to the development of this type of technology in the city, provide a lot of evidence about the inconsistent effects of information and communication technologies on urban space and place in the context of cities. Therefore, in order to find the nature and direction of changes due to the development of these technologies in the city, the main question of the present article is to find the components affecting the development of these types of technologies and determine their development process. The main purpose of this study was to identify the factors and components affecting the relationship and how information and communication technology affects the city and urban space and place and to find their relationship with the categories extracted from the theoretical literature in order to determine the urban policy trajectory.
The research based on the qualitative method of interviewing elites with 15 specialists and university professors in the fields of urban planning, sociology, transportation and urban geography until theoretical saturation has been conducted in a semi-structured manner, based on a questionnaire designed in the form of 15 open-ended questions. Findings show that based on 6 main categories (value of physical space, new concept of time and distance, optimal technology-based urban development, freedom of activities from the spatial component, replacement of face-to-face activities, favorable urban traffic), 4 dimensions (social, political-economic , Physical and infrastructural), 36 main components and 121 sub-components were extracted, studied, refined and classified in the form of two characteristics of reinforcement (64 components) and limiting (57 components). Accordingly, the policy resulting from these two approaches, the urban planning system undergoes a fundamental change and transformation, and certainly affects the urban management and planning system of Iranian cities. Therefore, the present study tries to present effective factors, components and policies in the two directions of deterrence and propulsion in the form of conceptual matrices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and Communication Technology
  • Urban Space and Place
  • Component
  • Deterrent Policy
  • Propulsion Policy
حاتمینژاد، حسین و فرجی مالئی، امین. )1392(. نئولیبرالیسم و تأثیر آن بر فضای شهری )مطالعه موردی: شهرهای انگلستان(. فصلنامه علمی-
پژوهشی اطالعات جغرافیایی »سپهر«، 22)1-85(، .24-18
رامبد، معصومه. )1397(. مصاحبه: معمول ترین روش جمع آوری دادهها در تحقیق کیفی. مجله علوم پزشکی صدرا، 6)4(، .316-303
کریمی، صدیقه و نصر، احمدرضا. )1392(. روشهای تجزیهوتحلیل داده های مصاحبه. مجله پژوهش، 4)1(.94-71،
گرام، گوردن. )1999(. جستاری فلسفی در ماهیت اینترنت. ترجمۀ محمدرضا امینناصری. )1393(. تهران: انتشارات کویر.
گل، یان و سوار، برجیت. )2013(. چگونه زندگی همگانی را مطالعه کنیم؟ ترجمۀ مصطفی بهزادفر. )1396(. تهران: نشر علم معمار.
هوبارد، فیل. )2006(. شهر. ترجمۀ افشین خاکباز. )1399(. تهران: انتشارات علمی-فرهنگی.
فریدمن، توماس. )2007(. جهان مسطح است. ترجمه سیدمسعود موسویشفائی. )1393(. تهران: مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران
Abdel-Aziz, A. A., Abdel-Salam, H., & El-Sayad, Z. (2016). The role of ICTs in creating the new social
public place of the digital era. Alexandria Engineering Journal, 55(1), 487-493.
Allwinkle, S., & Cruickshank, P. (2011). Creating smart-er cities: An overview. Journal of urban
technology, 18(2), 1-16.
Audirac, I., & Fitzgerald, J. (2003). Information technology (IT) and urban form: An annotated bibliography
of the urban deconcentration and economic restructuring literatures. Journal of Planning Literature, 17(4),
480-511.
Buhalis, D., & Amaranggana, A. (2013). Smart tourism destinations. In Z. Xiang & I. Tussyadiah
(Eds.), Information and communication technologies in tourism 2014 (pp. 553-564). Dublin:Springer.
Cairncross, F. (1997). How the Communications Revolution Will ChangeourLive. Boston: Harvard Business
School Press.
Capling, A., & Nossal, K. R. (2001). Death of distance or tyranny of distance? The Internet,
deterritorialization, and the anti-globalization movement in Australia. The Pacific Review, 14(3), 443-465.
Chourabi, H., Nam, T., Walker, S., Gil-Garcia, J. R., Mellouli, S., Nahon, K., Pardo, T. A., & Scholl, H. J.
(2012, January). Understanding smart cities: An integrative framework. In 2012 45th Hawaii international
conference on system sciences (pp. 2289-2297). IEEE.
Dameri, R. P. (2016). Smart City and ICT. Shaping urban space for better quality of life. In F. Ricciardi &
A. Harfouche (Eds.), Information and Communication Technologies in Organizations and Society (pp.
85-98). Springer.
Falconer, G., & Mitchell, S. (2012). Smart city framework. Cisco Internet Business Solutions Group
(IBSG), 12(9), 2-10.
Ferreira, V., Anacleto, J., & Bueno, A. (2017). Designing ICT for Thirdplaceness. In Playable Cities (pp.
211-233). Singapore: Springer.
Friedman, T. (2007). The world is flat : a brief history of the twenty-first century (S. M. Musavi Shafaii,
Trans.). Tehran: Tehran Urban Research & Planning Center. (in Persian)
Gehl, J., & Svarre, B. (2013). How to study public life? (M. Behzadfar, Trans.). Tehran: Publication of
Architect Science. (in Persian)
Gil-Garcia, J. R., Pardo, T. A., & Nam, T. (2016). A comprehensive view of the 21st century city: Smartness
as technologies and innovation in urban contexts. In Smarter as the new urban agenda (pp. 1-19). Springer.
Graham, S., & Marvin, S. (2002). Splintering urbanism: networked infrastructures, technological mobilities
and the urban condition. Routledge.
Gram, G. (1999). The Internet : a philosophical inquiry (M. R. Amin Naseri, Trans.). Tehran: Kavir
Publications. (in Persian)
Hackworth, J. (2007). The neoliberal city: Governance, ideology, and development in American urbanism.
Cornell University Press.
Hadi, R., & Ellisa, E. (2019). Rethinking third place in the digital era. In International Conference on
Informatic, Technology and Engineering (pp. 78-83).
Hataminejad, H., & Faraji, A. (2013). Neoliberalism and its impact on urban space. Scientific- Research
Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 22 (85-1), 18-24. (in Persian)
Hauben, M. (2007). History of ARPANET. Site de l’Instituto Superior de Engenharia do Porto, 17, 1-20.
Heiskanen, T. (2012). Spaces, places and communities of practice. In Information society and the
workplace (pp. 3-25). Routledge.
Hollands, R. G. (2008). Will the real smart city please stand up? Intelligent, progressive or
entrepreneurial?. City, 12(3), 303-320.
Hubbard, P. (2006). City (A. Khakbaz, Trans.). Tehran: Scientific and cultural publication. (in Persian)
Humphreys, L. (2010). Mobile social networks and urban public space. New Media & Society, 12(5), 763-
778.
Ioannides, Y. M., Overman, H. G., Rossi-Hansberg, E., & Schmidheiny, K. (2008). The effect of information
and communication technologies on urban structure. Economic Policy, 23 (54), 202-242.
Ivars-Baidal, J. A., Celdrán-Bernabeu, M. A., Mazón, J. N., & Perles-Ivars, Á. F. (2019). Smart destinations
and the evolution of ICTs: a new scenario for destination management?. Current Issues in Tourism, 22
(13), 1581-1600.
Karimi, S., & Nasr, A. R. (2013). Methods of analyzing interview data. Research Journal, 4(1), 71-94. (in
Persian)
Kwan, M. P., Dijst, M. J., & Schwanen, T. (2007). The interaction between ICT and human activity-travel
behavior. Transportation research. Part A, policy and practice, 41(2), 121-124.
Lee, P. S., Leung, L., Lo, V., Xiong, C., & Wu, T. (2011). Internet communication versus face-to-face
interaction in quality of life. Social Indicators Research, 100(3), 375-389.
Lim, M. (2014). Seeing spatially: people, networks and movements in digital and urban spaces. International
Development Planning Review, 36 (1), 51-73
Luque-Ayala, A., & Marvin, S. (2019). Developing a critical understanding of smart urbanism. In T.
Schwanen & R. van Kempen (Eds.), Handbook of Urban Geography (pp. 210-224). Edward Elgar
Publishing.
Maeng, D. M., & Nedović-Budić, Z. (2008). Urban form and planning in the information age: Lessons from
literature. Spatium, (17-18), 1-12.
Memarovic, N., Fels, S., Anacleto, J., Calderon, R., Gobbo, F., & Carroll, J. M. (2014). Rethinking third
places: Contemporary design with technology. The Journal of Community Informatics, 10(3).
Moss, M. L., & Townsend, A. M. (2000). How telecommunications systems are transforming urban spaces.
In J. O. Wheeler, Y. Aoyama & B. L. Warf (Eds.), Cities in the Telecommunications Age: the fracturing
of geographies. London: Routledge.
Neirotti, P., De Marco, A., Cagliano, A. C., Mangano, G., & Scorrano, F. (2014). Current trends in Smart
City initiatives: Some stylised facts. Cities, 38, 25-36.
Neuhofer, B. (2014). The technology enhanced tourist experience. In R. Baggio, M. Sigala, A. Inversini &
J. Pesonen (Eds.), Information and Communication Technologies in Tourism 2014 (pp. 90-96).
Niebel, D., Kopp, G., & Beerfeltz, H. J. (2013). Information and Communication Technology. Federal
Ministry for Economic Cooperation and Development (BMZ).
Osaba, E., Pierdicca, R., Duarte, T., Bahillo, A., & Mateus, D. (2019). Using ICTs for the Improvement of
Public Open Spaces: The Opportunity Offered by CyberParks Digital Tools. In CyberParks–The Interface
Between People, Places and Technology (pp. 278-293). Springer.
Parker, S. (2003). Urban theory and the urban experience: Encountering the city. Routledge.
Pinson, G., & Journel, C. M. (Eds.). (2017). Debating the neoliberal city. Taylor & Francis.
Rachmawati, R., Rijanta, R., & Djunaedi, A. (2015). Location decentralization due to the use of information
and communication technology: empirical evidence from Yogyakarta, Indonesia. Human Geographies--
Journal of Studies & Research in Human Geography, 9(1), 5-15.
Rambod, M. (2018). Interviewing: The most Common Methods of Data Collection in Qualitative Studies.
Sadra Medical Journal, 6 (4), 303-316. (in Persian)
Sariyildiz, S. (2000). ICT influence on spatial planning, building and the built environment. In 4
th SIGRADI
Conference Proceedings: constructing the digital Space (pp.61-63).
Talvitie, J. (2002, April). The influence of information technology on spatial development. In Paper, TS 8.1,
presented in the FIG XXIII International Congress, Washington.
Talvitie, J. (2003). The impact of information and communication technology on urban and regional
planning. Kiinteistöopin ja talousoikeuden julkaisuja.
Tillema, T., Dijst, M., & Schwanen, T. (2010). Face-to-face and electronic communications in maintaining
social networks: The influence of geographical and relational distance and of information content. New
media & society, 12(6), 965-983.
Virtudes, A., & Sá, J. (2017, October). Approach of ICT application to governance in urban planning. In IOP
conference series: materials science and engineering (Vol. 245, No. 5, p. 052086). IOP Publishing