نوع مقاله : مقالات نظری و بنیادی
نویسنده
استاد گروه جعرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
علیرغم قدمت درخشان برنامه‌ریزی مدرن در کشور و تجربه نزدیک به 5 دهه تهیه، تصویب و اجرای طرح‌ها و برنامه‌های توسعه شهری، معمولاً اجرای این طرح‌ها در محیط‌های شهری با تأخیر شدید ناشی از تغییر ارگانیک شهر مواجه شده و در عمل توفیق چندانی به همراه نداشته‌اند. سیستم فعلی توسعه و برنامه‌ریزی شهری در ایران بسیار متمرکز بوده و موقعیت بومی و محلی آن، در تناقض با شرایط جهانی است. محدودیت‌های ایجاد شده توسط برنامه‌های توسعه شهری متمرکز در کشور، تعدد مسئولیت‌ها و مدیریت در توسعه شهری، مشکلات دیگری را در فرآیند برنامه‌ریزی شهری به وجود می‌آورد. علاوه بر این، برنامه‌های شهری باید به اندازه کافی انعطاف‌پذیر باشند تا بتوانند با تغییرات و توسعه سریع شهری و جهانی سازگاری لازم را داشته باشند. . این مشکلات بر اثربخشی رویکرد برنامه‌ریزی کنونی در ایران تأثیر گذاشته و نیاز به تغییر نگرش و رویکرد به برنامه-ریزی پویاتر، منعطف و مبتنی بر مشارکت را برجسته می‌کند. در نتیجه‌یِ رشد سریع جمعیت شهری، جهانی شدن و تأثیرات اقتصادی(به ویژه اقتصاد شهری)، شرایط شهرها و رویکردهای برنامه‌ریزی شهری متنوع‌تر شده و شهرها برای مقابله با این تغییرات به ابزارهای جدیدی احتیاج دارند. با این حال، رویکردهای برنامه‌ریزی شهری متمرکز و سفت و سخت که در ایران مورد استفاده قرار گرفته‌اند، تاکنون نتوانسته‌اند به درستی به این شرایط پاسخ دهند و در نتیجه‌ی اجرای آن‌ها، مشکلاتی به وجود آمده است عدم برآورده شدن اهداف نهایی برنامه‌های توسعه شهری که با تبعیت از الگوهای رایج غربی و عمدتاً بر مبنای رویکردهای جامع و بعضاً استراتژیک تهیه و تدوین شده‌اند، اسناد برنامه‌ریزی و توسعه شهری کشور، شرایط متفاوتی داشته و توجه ویژه‌ای با رویکرد نوین می-طلبد. در همین راستا با توجه به ماهیت کیفی-توصیفی و مبتنی بر نقد این مقاله، روش آن تحلیلی و استنباطی بوده و سعی شده است مهم‌ترین مسائل و چالش‌های طرح‌های توسعه شهری بررسی و شناسایی شوند. در ادامه بازاندیشی در طرح‌های توسعه شهری کشور با تشریح اهداف و انتظارات جدید از برنامه‌ریزی مطرح گردیده و نهایتاً دستاوردها، اهداف و اصول اساسیِ سند آمایش شهری در مقایسه با برنامه‌های موجود و رایجِ کشور، به عنوان رهیافتی نوین در نظام و فرآیند برنامه‌ریزی تبیین می‌گردد.
کلیدواژه‌ها [English]
)