ضرورت اتخاذ رویکرد مکان‌سازی مشارکت‌ مبنا؛ در بازآفرینی بافت‌های تاریخی

نوع مقاله : مقالات نظری و بنیادی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی /دانشکده معماری و شهرسازی/ دانشگاه علم و صنعت ایران/ تهران /ایران.

2 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

3 3- استاد گروه مرمت، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

چکیده

بیان مسأله: بافت‌تاریخی از تجربه طولانی مدت تعامل انسان با محیط بوجود آمده‌است اما می‌بینیم بعد از مداخلاتی که در بافت‌های‌تاریخی صورت گرفته، حضور و تعاملات‌اجتماعی ‌مردم در بافت کمرنگ شده‌است، چراکه این طرح‌ها از بطن جامعه و محیط نبوده و در ‌نتیجه احساس تعلق نیز ایجاد نمی‌کند. حفظ مکان‌ تاریخی یا ایجاد مکان‌ جدید در بافت‌‌تاریخی، از موضوعات مهم شهرسازی امروز بشمار می‌آید و از منظر حفاظت اجتماعی بافت، حائز اهمیت است. مکان‌سازی یعنی ایجاد مکان باکیفیت بوسیله مشارکت‌اجتماعی، که قصد داریم در طی بازآفرینی، بعنوان یکی از روش‌های مرمت‌شهری، از طریق آن کیفیت‌زندگی در بافت و تعاملات‌اجتماعی آنرا افزایش دهیم.
هدف: نوعی از مکان‌سازی، مشروط و مقید به حفظ اصالت و ارزشهای‌بافت، با اقدامات برگشت‌پذیر، بوسیله مشارکت ‌اجتماعات محلی، مد‌نظر این پژوهش است. و ارائه الگویی مناسب در‌خصوص نحوه اقدام در بافت‌های‌تاریخی متناسب با زمینه اجتماعی و بستر‌فرهنگی در شهرهای‌ایران امری ضروری به‌شمار می‌رود. در این مقاله تلاش شده به مکان‌سازی با رویکرد توسعه اجتماع‌محور و با هدف ارتقاء کیفیت‌محیطی و جاری‌نمودن تعاملات روزمره در عرصه بافت‌های‌تاریخی جهت بازآفرینی بافت‌ها، توجه دهد.
روش: روش این پژوهش از نوع کیفی با رویکرد توصیفی – تحلیلی به شیوه مطالعات تطبیقی می‌باشد. و بدین منظور تجربیات داخلی و خارجی اقدامات در بافت‌های مشابه بافت‌تاریخی تهران بررسی‌شد تا از بررسی و تبیین چارچوب نمونه‌ها به چارچوب بازآفرینی در بافت‌های‌تاریخی ایران برسیم.
یافته‌ها: دستاورد مهم این پژوهش تبیین ضرورت مکان‌سازی مشارکت‌مبناو اهمیت آن در پروژه‌های بازآفرینی بافت‌تاریخی، جهت تبلور ارزش‌ها در ساختار بافت‌امروزی، برای حفظ این بافت‌ها جهت مکان‌سازی خلاق درفضاهای‌شهری و ارتقاء کیفیت می‌باشد.
نتیجهگیری: باتوجه به ضرورت مشارکت اجتماعی که از مطالعه پروژه‌های موفق داخلی و خارجی بازآفرینی دربافت تاریخی استنباط شد، و نظر به اهمیت بحثدلبستگی مکانی ساکنان در جلب مشارکت اجتماعی شان، اولویت رویکرد مکان‌سازی مشارکت مبنا جهت تقویت روحیه مشارکت جویانه ساکنان در بازآفرینی بافت‌های تاریخی مدنظر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The obligation of adopting a Partnership-based Placemaking approach; In the regeneration of historical contexts

نویسندگان [English]

  • fatemeh haddadeadel 1
  • mehran alalhesabi 2
  • Asghar Mohammadmoradi 3
1 urban planing department, architecture and urban planning faculty, iran university of science and technology, tehran, iran.
2 Faculty of Architecture and Urban Planning, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran
3 3- Professor, Faculty of Architecture and Urbanism, School of Architecture and Environmental Design, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Background: Historical context was created from the long experience of human interaction with the environment, but we see that after the interventions that were applied in the historical contexts, the presence and social interactions of people in the context have diminished, because these projects are not from the heart of the society and the environment, hence it does not create dependency. Preserving a historical site or creating a new site in the historical context is one of the most important issues in urban planning in the modern world. Placemaking means creating a high-quality place through social participation, which we intend to increase the quality of life in the context and social interactions during regeneration, as one of the methods in urban reconstructions.
Objectives: A type of placemaking, conditional and dependent on the preservation of the originality and values of the texture, with reversible measures, through the participation of local communities, is the aim of this study. In this article, an attempt has been made to pay attention to placemaking with a community-based development approach and to improve the quality of the environment and develop interactions in the field of historical textures to regenerate textures.
Method: The method of this research is qualitative with a descriptive-analytical approach. For this purpose, the internal and external experiences of actions in similar contexts of Tehran's historical context were examined to reach the framework of regeneration in the historical contexts of Iran.
Result: The important achievement of this study is to explain the obligation for placemaking with participation basis and its importance in historical texture regeneration projects, to create values in today’s texture structure, to preserve these textures for creative placemaking in urban spaces and quality improvement.
Conclusion: Considering the necessity of social participation which was concluded from the study of successful domestic and foreign regeneration projects in the historical context, and considering the importance of discussion of residents' sense of belonging in attracting their social participation, the priority of placemaking approach in participatory basis were considered to strengthen the participatory spirit of residents in the regenerating historical contexts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Historical contexts
  • Regeneration
  • Social participation
  • Placemaking
اصانلو، حسن )1390(. مرمت شهری و باززنده سازی کانون های اجتماعی و آسیب شناسی در بافت تاریخی محله جلفای اصفهان. هویت
شهر، 5)9(، .26-1۷
افتخاری راد، زهرا و جباری، حبیب )13۸0(. تکاپوی زندگی دوباره و بازیابی جایگاه گذشته گزارش تحلیلی »طرح بهسازی و نوسازی مرکز
شهر کرمانشاه )محله فیض آباد(«. نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر، 1)4(، .۸9-۸0
ایرانی شاد، عارفه و حبیب، فرح و مهدوی نژاد، محمد جواد )139۷(. معاصرسازی محالت تاریخی با هدف مکان سازی فضاهای شهری.
مطالعات مدیریت شهری, 10)36 (, .60-41
بهزادفر، مصطفی )139۸(. اصول طراحی داالنهای دروازهای شهر. تهران :انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران.
تیبالدز، فرانسیس )2001(. شهرهای انسان محور بهبود محیط عمومی در شهرهای بزرگ و کوچک. ترجمه حسن علی لقایی و فیروزه جدلی
)13۷۸(. انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم.
حبیبی، کیومرث و پوراحمد، احمد و مشکینی، ابوالفضل )13۸6(. بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری. تهران، نشر انتخاب )دانشگاه
کردستان و سازمان عمران و بهسازی شهری(، چاپ اول.
حناچی، پیروز و خادمزاده، محمدحسن و شایان، حمیدرضا و کاملنیا، حامد و مهدوی نژاد، محمدجواد )13۸6(. بررسی تطبیقی تجارب مرمت
شهری در جهان و ایران با نگاه ویژه به بافت تاریخی شهر یزد. انتشارات سبحان نور با همکاری پایگاه میراث فرهنگی یزد، یزد.
دانشپور، عبدالهادی و چرخچیان، مریم )13۸6(. فضاهای عمومی و عوامل موثر بر حیات جمعی. باغ نظر، ۷)4(، .2۸-19
ذکاوت، کامران و دهقان، یاسمن سادات )1395(. مدل مدیری خلق مکان و مولفه های سازنده کیفیت در عرصه عمومی. نشریه معماری و
شهرسازی آرمانشهر، .1۷
رهنما، محمدرحیم )13۸۸(. برنامهریزی مناطق مرکزی شهرها. مشهد: دانشگاه فردوسی.
ساروخانی، باقر )13۸3(. روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ هفتم، جلد .1
سیار،شهین )13۸0(. بازسازی محله آستانه شیراز. فصلنامه عمران و بهسازی شهری هفت شهر2)3(: .9۸-65
طاهرخانی، حبیب اهلل و متوسلی، محمد مهدی )13۸5(. مدیریت بافت تاریخی ایران )چالش ها و راهبردها(. فصلنامه مدیریت شهری، 1۸)3(،
 .96-10۷
طبرسا، محمدعلی و حاجیها، هاله )1395(. خلق فضاهای با کیفیت شهری پیادهمدار با رویکرد مکانسازی )نمونه مطالعه: خیابان شهرداری
تهران(. فصلنامه پژوهشهای نوین علوم جغرافیایی، )2(، 1 - .22
عارفی، مهیار )2014(. کاوش در مفهوم مکانسازی نیازها، فرصت ها و دارایی ها. ترجمه: الهه پژوتن )1396(، دفتر پژوهش های فرهنگی،
شرکت عمران و بهسازی شهری، تهران.
فالحت، محمد صادق و کمالی، لیال و شهیدی، صمد )1396(. نقش مفهوم حس مکان در ارتقای کیفیت حفاظت معماری. نشریه باغ نظر،
14)1(، 15 الی .22
کالنتری خلیل آباد، حسین؛ پوراحمد، احمد )13۸5(، فنون و تجارب برنامهریزی مرمت بافت تاریخی شهرها، سازمان انتشارات جهاد
دانشگاهی، تهران.
گودرزی، غزاله )139۸(. بازشناسی متغیرهای تاثیرگذار بر نمایانگر زمان در کیفیت محیطی مکانهای شهری محور تاریخی بازار تهران. رساله
دکتری، به راهنمای یوسف علی زیاری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران شمال.
محمد مرادی، اصغر و امیر کبیریان، آتس سا و عبدی، حجت اله )1396(. احیای بافت قدیم شهرها ) مروری بر تجارب ( : ارائه راهبردها و
ضوابط برای حفاظت و احیای بافت قدیم شهرهای ایران. دانشگاه تهران، چاپ اول
هندسان مشاور مسکن سازان )13۸5(. گــزارش سیستمی طرح محور فرهنگی - تاریخی بافـت قدیم شـیراز. سـازمان میـراث فرهنگـی
اسـتان فارس.
مهندسین مشاور نقش جهان پارس )13۷3(. احیای مجموعه کریمخانی شیراز. شیراز.
مومنی، مهدی و بیک محمدی، حسن و مهدی زاده، زهره )13۸9(. تحلیلی بر طرح های احیا و نوسازی بافت های فرسوده نمونه موردی
محله جویباره اصفهان. مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای, 2)۷(, .52-31
نقره کار، حمید و مهران، علیالحسابی )1396(. تحقق پذیری هویت در معماری و شهرسازی. انتشارات فکر نو، تهران.
نوری، علی )1399(. مشارکت مردمی؛ مفهوم و انواع. جامعه شناسان جوان، 23 خرداد.
 
Aggkar, Hamid and Mehran Ali al-Hasabi (2016). Realization of Identity in Architecture and Urban
Planning, Fekr No Publishing, Tehran (in Persian).
Amin Mirsa, Hussain, Khairul;Nors idah Ujang(2015). AMER International Conference on Quality of
Life The Pacific Sutera Hotel, Sutera HaRbour, Kota Kinabalu, Sabah, Malaysia(2014), Quality of
Life in the Built & Natural Environmen.
Arefi, Mahyar (2017). Deconstructing Placemaking Needs, Opportunities and Assets, translated by
Elahe Pejoutan, Cultural Research Office, Urban Development and Improvement Company, Tehran(in
Persian).
Armanshahr, Consulting Engineers. (2007). The Strategic Plan of Obsolescence Texture of Yazd. Social
and economic theoretical, Volume 1,2,5,.
Behzadfar, Mostafa (1398). Principles of design of city gate corridors. University of Science and
Technology Publications Tehran: Iran (in Persian).
Binqing, Zhai (2009). Urban Regeneration of China’s Historical District in a Transitional Economy,
University of Hong Kong.
Daneshpour, Abdolhadi, Charkhchian, Maryam (2007). Public Spaces and Factors Affecting Collective
Life, Bagh-e Nazar, No. 7, Volume 4, Spring and Summer, Pages: 19-28(in Persian).
Dempsey. N., Brown. C., Bramley. G. (2012). The key to sustainable urban development in UK cities?
The influence of density on social sustainability, Progress in Planning, Volume 77, Issue 3, Pages 89-
141, ISSN 0305-9006,https://doi.org/10.1016/j.progress.2012.01.001.
Eftekhari Rad, Zahra; Jabbari, Habib (2001). Striving for Life Again and Restoring the Past Place 89(in
Persian).
Falahat, Mohammad Sadegh and Kamali, Leila and Shahidi, Samad (2017). The role of the concept of
sense of place in improving the quality of architectural protection, Bagh-e Nazar, Vol. 14, No. 46, pp.
15-22(in Persian).
Gehl, J. (2011). Public spaces - public life. Arkitektens Forlag.
Goodarzi, Ghazaleh (1398). Recognition of variables affecting the time indicator in the environmental
quality of historical places in the historical axis of Tehran Bazaar. Doctoral dissertation, supervised
by Yousef Ali Ziari, Faculty of Architecture and Urban Planning, Islamic Azad University North
Tehran Branch(in Persian).
Graff, H. )2008(. The Dallas myth: The making and unmaking of an American city. Minneapolis:
University of Minnesota Press. 388 pp. $34.95 hardcover, ISBN: 978-0-8166-5269-3
Habibi, Tahereh; Ponedelnik, Alena A. ; Yashalova, Natalia N. ; Ruban, Dmitry A.; (2018). Urban
geoheritage complexity: Evidence of a unique natural resource from Shiraz city in Iran, Resources
Policy, Volume 59, Pages 85-94, ISSN 0301-4207, https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2018.06.002.
Hanachi, Pirooz; Khademzadeh, Mohammad Hassan; Shayan, Hamidreza; Kamelnia, Hamed; Mahdavi
Nejad, Mohammad Javad (2007). A Comparative Study of Urban Restoration Experiences in the
World and Iran with a Special Look at the Historical Context of Yazd, Sobhan Noor Publications in
collaboration with Yazd Cultural Heritage Center, Yazd(in Persian).
Hidalgo, M. C., & Hernández, B. (2001). Place attachment: Conceptual and empirical
questions. Journal of Environmental Psychology, 21(3), 273–
281. https://doi.org/10.1006/jevp.2001.0221
Huston, Simon, Reyhaneh Rahimzad, Ali Parsa (2015). ‘Smart’ sustainable urban regeneration:
Institutions, quality and financial innovation, Cities,no: 48, pp:66-75.
Irani Shad, A., and Habib, F., and Mahdavi Nejad, M. (1397). Modernization of historical
neighborhoods with the aim of locating urban spaces. Urban Management Studies, 10 (36), 41-60.(in
Persian).
Jung, Timothy H; Jinsik Lee; Matthew H.T. Yap; Elizabeth M. Ineson (2015). The role of stakeholder
collaboration in culture-led urban regeneration: A case study of the Gwangju project, Korea, Cities, no
:44, pp: 29-39.
Kalantari, Hussein; Pourahmad, Ahmad (2006). Techniques and Experiences of Planning the
Restoration of the Historical Texture of Cities, Jihad Daneshgahi Publishing Organization, Tehran(in
Persian).
Lorrie, Ensley (2005). The great good place: cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and
other hangouts at the heart of a community, knowledge management systems , by Ray Oldenburg.
Mohammad Moradi, Asghar and Amir Kabirian, Atssa and Abdi, Hojat Elah (2016). Reviving the old
texture of cities (a review of experiences): providing strategies and criteria for protecting and
revitalizing the old texture of Iranian cities, University of Tehran, first edition (in Persian).
Momeni, M., and Beik Mohammadi, H., and Mehdizadeh, Z. (1389). An Analysis of Rehabilitation and
Renovation Plans of Worn Tissues: A Case Study of Joibareh Neighborhood in Isfahan Regional
Urban Studies and Research, 2 (7), 31-52(in Persian).
Nouri, Ali (2019), People's Participation; Concept and types, young sociologists, June 23 (in Persian).
Osanloo, Hassan (2011). Urban Restoration and Rehabilitation of Social and Pathological Centers in the
Historical Context of Isfahan Julfa Neighborhood, City Identity, No. 9, Year 5, Pages 17-26(in
Persian).
Rahnama, Mohammad Rahim (2009). Planning of Central Areas of Cities, Mashhad: Ferdowsi
University(in Persian).
Richards, G. and Wilson, J. (2004). The Impact of Cultural Events on City Image: Rotterdam, Cultural
Capital of Europe 2001, Urban Studies, Vol. 41, No. 10, pp. 1931–1951.
Rossini, F. (2018). Temporary urban intervention in the vertical city: a place making project to reactivate the public spaces in Hong Kong. Journal of Urban Design, No. 00, pp. 1–19 .
RUDI (2011). PLACEmaking 2010/11: Celebrating Quality and Innovation in Urban Life, Retrieved
from :www.rudi.net
Sarukhani, Bagher; (1383). research methods in social sciences, Tehran, Research Institute of
Humanities and Cultural Studies, 7th edition, volume 1(in Persian).
Sayar, Shahin (2001). Reconstruction of Astana neighborhood of Shiraz. Quarterly Journal of Urban
Development and Improvement of Haft Shahr 2 (3): 65-98(in Persian).
Siravo, Francesco (2007). Reversing the Decline of a Historic District, AKDN (AGA KHAN
DEVELOPMENT NETWORK).
Siravo, Francesco (2008). Reintegrating the Old City (Rehabilitating the historic Neighborhoods),
AKDN (AGA KHAN DEVELOPMENT NETWORK).
Steuteville, Robert (2014). Four types of placemaking, Public Square, a CNU Journal.oct. 10.
https://www.cnu.org/publicsquare/four-types-placemaking.
Tabarsa, Mohammad Ali and Hajiha, Hale (2015). Creation of high-quality pedestrian urban spaces with
a place-making approach (Study example: Shahrdari Street, Tehran), Quarterly of New Researches in
Geographical Sciences, No. 2, pages 1-22 (in Persian).
Taherkhani, Habibollah, Motusali, Mohammad Mehdi (2006). Managing the Historical Context of Iran
(Challenges and Strategies), Quarterly Journal of Urban Management, No. 18, Fall 2006, pp. 107-
96(in Persian).
Tibalds, Francis (1999). Making People-Frendly Towns improve the public environment in towns and
cities, translated by Hassan Ali Laghaei and Firoozeh Jadali, University of Tehran Press, Tehran,
second edition(in Persian).
Tiesdell, Steven; Oc, Taner; Heath, Tim (2005). Revitalizing Historic Urban Quarters, Antony Rowe Ltd,
Eastbourne, Oxford.
UNESCO (2008). Historic districts for all, a social and human approach for sustainable revitalization,
Paris, France, SHS/SRP/URB.
Young, T Luke (2008). Conservation of the Old Walled city of Sana’s Republic of Yemen, AKDN
(AGA KHAN DEVELOPMENT NETWORK).
Zakavat, Kamran and Dehghan, Yasman Sadat (2016). Managerial model of creating places and
components of quality in the public arena, Armanshahr Journal of Architecture and Urban Planning,
No. 17(in Persian).
https://www.pps.org/article/place-people-and-possibility-announcing-the-bass-center-for-transformativeplacemaking 29.nov.2018