امکان‏سنجی افزایش تراکم ساختمانی با توجه به ظرفیت شبکه معابر مطالعه موردی: محله بهار کلان شهر تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در قرن حاضر تشدید مسائلی از قبیل افزایش جمعیت، گسترش شهرنشینی، تقاضای مردم برای سکونت و یا کار در محل خاص و جلوگیری از گسترش شهرها و... جز عواملی محسوب می­شوند که افزایش تراکم ساختمانی در شهرها را مورد تاکید قرار داده­اند. لذا این روند بایستی به صورت تدریجی صورت پذیرد تا به موازات آن زیرساخت­های لازم برای این امر مهیا گردد. اما در کلان‌شهر تبریز تعیین تراکم بدون توجه به زیر­ساخت­های شبکه معابر صورت پذیرفته است به‌گونه‌ای که این مسئله موجب عدم پاسخگویی نیازهای ترددی جمعیت و وجود ترافیک سنگین در این کلان‌شهر شده است. در این پژوهش، امکان­سنجی افزایش تراکم ساختمانی با توجه به ظرفیت پذیرش شبکه معابر در محله بهار کلان‌شهر تبریز مورد بررسی قرار گرفته است. برای رسیدن به این هدف با برآورد حجم ترافیک در هر یک از معابر محدوده مورد مطالعه، به شناسایی و تعیین نقاطی از شبکه معابر که با کمبود یا مازاد ظرفیت قابل پذیرش روبرو هستند، پرداخته‌شده است تا نواحی دارای مازاد تراکم و نواحی دارای پتانسیل افزایش تراکم در محدوده مورد مطالعه مشخص گردد. داده­های این پژوهش با استفاده از مطالعات میدانی جمع‌آوری‌شده و جهت تجزیه و تحلیل این داده­ها نیز از نرم­افزارهای AIMSUN و ARCGIS استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش در وضعیت موجود، معابر اصلی محدوده مورد مطالعه دارای مشکل ترافیکی می­باشند، به‌طوری که حجم ترافیک عبوری در محدوده مورد مطالعه، به‌تنهایی سطح سرویس معابر را در آستانه سطح سرویس C (سطح سرویس مطلوب شهری) قرار می­دهد. بار ترافیک تولیدی نیز به‌تنهایی و جدای از بار ترافیک عبوری سطح سرویس C را تأمین می­کند از آنجایی که تفکیک ترافیک عبوری و تولیدی در کوتاه‌مدت و بدون توسعه شبکه شریانی و اصلاح شبکه معابر اطراف محله امکان­پذیر نیست. لذا محله بهار از نظر ظرفیت پذیرش معابر اشباع‌شده و قابلیت افزایش تراکم ساختمانی را ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Feasibility Study of the Increase in Building Density With Regard To the Passages’ Network Capacity: Case Study of Bahār District of Tabriz City

نویسندگان [English]

  • Rasoul Ghorbani 1
  • Zahra Rasuolzade 2
1 Director of Department of Urban Planning, University of Tabriz, Tabriz, Irān
2 Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Environmental Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Irān
چکیده [English]

In the current century, the escalation of issues such as population growth, urbanization, people's demand for housing or work in a particular place, and the prevention of urban expansion, ... are among the factors that have highlighted the increase in building density in cities. Therefore, this process must be progressively accomplished, so that the infrastructures necessary for this process could be provided in parallel. However, the determination of the density in Tabriz metropolis, has been done regardless of the infrastructure of transit network, so that this has failed to meet the population's traffic needs and heavy traffic in this metropolis. In this study, the feasibility of increase in the density of building with respect to the passages’ network acceptance capacity of Tabriz metropolis has been investigated in Bahār neighborhood of this city. To achieve this goal, the identification and determination of the points of the passages’ network which face with shortages or surplus capacities have been dealt with, by estimating the volume of traffic in each passage of the study area, to determine areas with excess density and areas with potential of increasing density, at the scope of the study. Data of this research have been collected using field studies and to analyze these data, AIMSUN and ARCGIS software have been used. The results showed that the main passages in the study area have a traffic problem, so that the volume of transit traffic through the study area by itself puts the passage level at the threshold of C level (desirable urban service level). Also, the production traffic load alone and apart from transit traffic load provides a level C service, since it is not possible to separate transit and production traffic in the short term without developing arterial network and modifying the passages’ network around the neighborhood. Therefore, the Bahār neighborhood has been saturated, considering the passage reception capacity and does not have the capability to increase the building density.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Building Density
  • Passages’ Network
  • Level of Passages’Service
  • AIMSUN
  • Bahār Neighborhood
ادب­خواه، مصطفی، پورجعفر، محمدرضا، تقوایی، علی اکبر. (1382). بررسی وضعیت تراکم ساختمانی و ارائه مدل پیشنهادی تعیین FAR  با توجه به شبکه معابر (مورد مطالعه محله الهیه تهران). مجله هنرهای زیبا، 13، 16-31. 
تقوایی، علی­اکبر، رضایی­راد، هادی. (1391). مدیریت توسعه عمودی شهر با استفاده از مدل پتانسیل­سنجی بارگذاری تراکم ساختمانی به روش OWA در GIS. مطالعات مدیریت شهری، 4(9)، 1-13.
جعفری، فیروز. (1393). تحلیل و مدلسازی تراکم ساختمانی (FAR) در محله­های مسکونی با رویکرد توسعه پایدار محله­ای مطالعه موردی: محله گلباد و میدان قطب شهر تبریز. رساله دکتری، دانشگاه تبریز.
حسینی، محمد حسین، حسین­پور، محمد، سلطانی علی، اردشیری، مهیار. (1392). ارائه روشی برای تعیین حداکثر تراکم ساختمانی در مقیاس قطعات مسکونی. مدیریت شهری، 31، 27-39.
خالقی، زهرا. (1392). تعیین تراکم مطلوب بر مبنای ظرفیت شبکه معابر (نمونه موردی: نواحی برگزیده از منطقه 6 شهر اصفهان). پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده هنر و معماری.
خواجوند بدیعی، رقیه. (1392). بررسی میزان تاثیر افزایش تراکم ساختمانی بر ترافیک شهری (نمونه: منطقه مرکزی شهر ساری). پایان نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی.
زرآبادی، زهرا سادات؛ برزگر بیوکی، زهرا. (1393). بررسی اثرات تغییر تراکم ساختمانی بر شبکه معابر مناطق 2 و 22 شهر تهران. اولین کنفرانس ملی مهندسی عمران و توسعه پایدار ایران.
سرور، هوشنگ، مبارکی، امید، امیری، صدیقه. (1389). بررسی تاثیرات افزایش تراکم ساختمانی بر شیکه حمل و نقل بافت قدیم شهر تبریز. مطالعات مدیریت شهری، 4، 143-115.
سلطانی، علی، پناهی، نیلوفر. (1393). ظرفیت­سنجی معابر درون شهری بر مبنای ویژگی­های ساختاری و پیوند با فعالیت­های مجاور؛ مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری شیراز. فضا و محیط شهری، 19، 38-21.
قربانی، رسول. (1383). تراکموساماندهیفضاهایشهریموردمطالعهتبریز. پایان­نامه دکتری در جغرافیا برنامه‌ریزی شهری .
قربانی، رسول، جعفری، فیروز. (1392). بررسی و تحلیل جایگاه تراکم ساختمانی در طرح­های توسعه شهری شهر تبریز، جغرافیا و برنامه­ریزی، 53، 276-253.
محسنی، ناهید. (1384). بررسی نقش تراکم ساختمانی در کنترل تراکم جمعیتی شهرها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت ایران.
مهندسین مشاور آمود راه (1376). مطالعاتحمل ونقلوترافیکدرتهیهطرح­هایتفصیلی. تهران: شرکت پردازش و برنامه­­ریزی شهری.
میزبان شاکر، آرزو. (1389). مدل‌سازیاثراتتغییرتراکمبرحمل‌ونقلشهری (نمونهموردی: منطقهشششهرداریتهران). پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، دانشکده هنر.
میلادی­فر، فرحناز. (1393). تحلیلی بر نحوه توزیع تراکم جمعیتی در سطح شهری با استفاده ازنمونه موردی شهر کرمانشاهAHP. پایان­نامه دوره کارشناسی­ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحدکرمانشاه، دانشکده علوم انسانی.
نعمت­اللهی، سیمیندخت. (1395). بررسی و تحلیل فروش مازاد تراکم ساختمانی نمونه موردی: کوی ولیعصر شهر تبریز، پژوهش  برنامه­ریزی شهری، 24، 42-23.
Bertaud, A., & Brueckner, J. K. (2004). Analyzing building height restrictions: Predicted impacts, welfare costs, and a case study of Bangalore, India. The World Bank.
Forsyth, A., Oakes, J. M., Schmitz, K. H., & Hearst, M. (2007). Does residential density increase walking and other physical activity?. Urban Studies44(4), 679-697.
Gren, Ana Mancheno (2008). Exploring Typologies, Densities, and Spatial Qualities The case of Low-Income Housing in south Africa. Doctoral, Dissertation , royal institute of technology, Stockholm.
Highway Capacity Manual (2010). Special report 209 Transportation Report Board, The National Academies. Sciences Engineering Medicine.
Litman, T., & Steele, R. (2013). Land use impacts on transport. Retrieved from www.vtpi.org/landtravel.pdf.
Milakis.D, Vlastos.T & Barbopoulos, N. (2008) Relationships between urban Form and travel behavior in Athens, Greece. A Comparison with western European and North American Results, Ejtir, 8(3), 201-215.
Resch, E., Bohne, R. A., Kvamsdal, T., & Lohne, J. (2016). Impact of urban density and building height on energy use in cities. Energy Procedia96, 800-814.
Wang, H., Shi, S., & Rao, X. (2013). A study of urban density in Shenzhen: The relationship between street morphology, building density and land use. In Proceedings of the Ninth International Space Syntax Symposium, Seoul, Korea (Vol. 31).