نقش نرم افزارهای مسیریابی در فرآیند شناخت سازمان فضایی شهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه شهرسازی، ‌دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

بیان مسئله: بسیاری از رفتارها در شهر بسته به نحوه ادراک و شناخت شهر تغییر می­کند. هم­چنین امروزه نقش فن­آوری اطلاعات در زندگی بشر بسیار پررنگ و حیاتی است و دستاوردهای آن، بیش از پیش بر شیوه زندگی افراد تاثیر می­گذارد. از جمله آن­ها، نرم­افزارهای تلفن همراه است که با استفاده از شبکه اینترنت، امکانات وسیعی را برای افراد فراهم کرده و بسیاری از فعالیت­های گذشته را تغییر داده­است. نرم­افزارهای مسیریابی در سال­های اخیر مورد استقبال وسیع کاربران اینترنت قرار گرفته است؛ این نرم­افزارها با قابلیت­های مختلف تولید شده­اند و هرکدام با ویژگی­های خاص خود مقبولیت­های متفاوتی دارند.
هدف: این پژوهش در پی بررسی نحوه تأثیر نرم­افزارهای مسیریابی بر فرایند شناخت افراد نسبت به سازمان فضایی شهر و تفاوت احتمالی این تاثیر در محیط­های مختلف بوده است.
روش:روش تحقیق، آمیخته و ترکیبی از روش­های کیفی و کمی است؛ در ابتدا به روش دلفی شاخص­های موردنظر دسته­بندی و معین گردید، سپس با استفاده از پرسشنامه و هم­چنین تهیه نقشه­های شناختی از کاربران نرم­افزارهای مسیریابی و تحلیل آن­ها به سوالات پژوهش پاسخ دادند.
یافته‌ها: رانندگان عادی توجه بیشتری به نشانه‌ها و پهنه­های شاخص شهری دارند؛ اگرچه در زمینه‌های ادراکی رانندگان عادی، گره‌های شهری نیز نقش جدی دارند، اما این تأثیر در آن­ها کمرنگ­تر است. نرم­افزارهای مسیریابی در چگونگی شناخت لبه­های شهری تاثیر زیادی ندارند.
نتیجه ­گیری: در شهرهای بزرگ، افراد بیشتر برای یافتن مقصد و مسیرهای جایگزین از نرم­افزار مسیریابی استفاده می­کنند. آگاهی از مسیرهای خلوت و سایر اطلاعات، نقش فرعی را بر عهده دارد؛ این در حالی است که در شهرهای کوچک، افراد بیشتر برای یافتن اطلاعات مربوط به ازدحام ترافیک از نرم­افزار استفاده می­کنند. به طورکلی، می­توان گفت افرادی که کاربر نرم­افزار هستند، در مقابل گروه دوم به طور ذهنی بیشتر تحت تأثیر نشانگرهای نرم­افزارها هستند. مسیرهای فرعی نیز بیشتر مورد توجه کاربران نرم­افزارها است.

تازه های تحقیق

  • نرم­افزارهای مسیریابی به لحاظ میزان کاربرد متفاوت بوده و دلایل استفاده از این نرم­افزارها در شهرهای بزرگ و کوچک متفاوت است.
  • ادراک کاربران نرم­افزارهای مسیریابی از سازمان فضایی شهری متاثر از نشانگرهای نرم­افزارها بوده و با افراد عادی متفاوت است. این نرم­افزارها تاثیر ادراکی و شناختی برخی عوامل تصویر ذهنی شهر را تقویت کرده و از اثرگذاری برخی می­کاهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Role of Route-finding Software in the Process of City Spatial Organization Cognition

نویسندگان [English]

  • Maryam Khastou
  • Shadi Pakzad
Depaetment of urban design, Qazvin branch, Islamic Azad University
چکیده [English]

Background: Environmental perception process is one of the key issues and concepts in human-environment interaction studies. The subject of perception involves discussing the physical properties of the actuator or transmitter and how humans respond to it. Environmental perception leads to understanding the environment and shapes human behavior in the environment. Therefore, many behaviors in the city change depending on how urban spaces are perceived and understood. On the other hand, the role of information technology in human life is crucial, and its achievements are increasingly affecting people’s lifestyles. Among them, mobile software by using the Internet has provided a wide range of opportunities for individuals and changed many of their past activities. Examples are route finding software that has been widely welcomed by Internet users in recent years. These apps are manufactured with different capabilities and each have their own different specifications.
Objectives: This research sought to investigate these; “What impact do these route finding software have on people's cognitive process and understanding of the city's spatial organization?” and whether this impact varies in different environments (small and large cities).
Methodology: The Research method is mixture of qualitative and quantitative methods. At first, the desired indicators were categorized and determined by Delphi method, then research questions were answered by using a questionnaire as well as providing cognitive maps of users of way finding software and analyzing them.
Results: Ordinary drivers pay more attention to landmarks and fields of the city. Software users pay more attention to nodes, and finally, route-finding software does not have much impact on how urban edges are recognized.
Conclusion: In large cities, more people are using route-finding software to find alternative destinations and routes to find out the paths with low congestion and so on. While in small cities, more people are using software to find information about traffic congestion. In general, it can be said that people who are software users are more mentally influenced by software indicators than the second group. Also it was concluded that the side paths are more popular for software users.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Route-finding Software
  • Navigation
  • Perception
  • Cognition
  • City Spatial Organization Cognition
امامقلی، عقیل؛ آیوازیان، سیمون؛ زاده­محمدی، علی و اسلامی،‌ سیدغلامرضا. (1391). روانشناسی محیطی، عرصه مشترک معماری و علوم رفتاری. فصلنامه علوم رفتاری، 14، 23- 44.
بحرینی، سیدحسین. (1382). فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پاکزاد، جهانشاه. (1386). مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.
پاکزاد، جهانشاه و بزرگ، حمیده. (1395). الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. تهران: انتشارات آرمانشهر.
حبیب، فرح و حنایی، تکتم. (1393). الگوهای رفتاری و ابزارهای مسیریابی مردان. نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، 13، 199-210.
حبیب، فرح و حنایی، تکتم. (1396). چگونگی مسیریابی مردان و زنان در فضای شهری. نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، 19، 95- 110.
حبیبی، سیدمحسن؛ عاملی، سعیدرضا و اشتری، دلارام. (1398). فضای جریان­ها و مکان­ها، از تقابل تا تعامل: واکاوی تاثیر فناوری­های جدید بر ویژگی­های فضای شهری. نشریه دانش شهرسازی، 3(1)، 109- 124.
خامه، معصومه؛ اعتصام، ایرج و شاهچراغی، آزاده. (1395). واکاوی فرآیندهای راه­یابی و مسیریابی کارآمد در شهرهای گذشته ایران. نشریه باغ نظر، 13(41)، 67- 82.
دانشمند، سارا. (1392). ارتقاء روش تحلیل مسیر برای بهبود عملکرد مسیریابی، بازار سنتی وکیل شیراز. رساله دکتری معماری. دانشگاه علم و صنعت ایران.
شاهچراغی، آزاده و بندرآباد، علیرضا. (1394). محاط در محیط: کاربرد روانشناسی محیطی در معماری و شهرسازی. تهران: سازمان جهاد دانشگاهی تهران.
کریمی یزدی، اعظم؛ براتی، ناصر و زارعی، مجید. (1395). ارزیابی تطبیقی ادراک فضای شهری از نظرگاه مخاطبین و متخصصین عرصه شهری: مطالعه موردی مجموعه شهری امامزاده صالح تجریش تهران. نشریه باغ نظر. 13(45)، 13- 26.
گل، یان و سوار، بریجیت. (2013). چگونه زندگی همگانی را مطالعه کنیم. ترجمه: مصطفی بهزادفر، محمد و احمد رضایی ندوشن. (1394). تهران: انتشارات علم معمار.
لنگ، جان. (1987). آفرینش نظریه معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمه: علیرضا عینی­فر. (1390). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
لینچ، کوین. (1960). سیمای شهر. ترجمه: منوچهر مزینی. (1385). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Bahrainy, S. H. (2003). Urban Design Process. Tehran: University of Tehran press. (in Persian)
Emamgholi, A., Aivazian, S., Zadehmohamadi, A., & Eslami, S. G. (2012). Environmental psychology, Common field between architecture and behavioral sciences. Journal of Behavioral Sciences. 14, 23- 44. (in Persian)
Dalton, R. C., Hölscher, C., & Montello, D. R. (2019). Wayfinding as a Social Activity. Hypothesis and Theory, 10(142).
Daneshmand, S. (2013). Upgrading a route assessment method for improving way-finding performance. PhD Thesis in Architecture. Iran University of Science and Technology. (in Persian)
Downs, R., & Stea, D. (1973). Cognitive representations. In R. Downs & D. Stea (Eds.), Image and environment (pp. 79–86). Chicago: Aldine.
Emo, B., Holscher, C., Wiener, J. M., & Dalton, R. C. (2012). wayfinding and spatial configuration: evidence from street corners. In: M. Greene, J. Reyes, & A. Castro (Eds.), Proceedings: Eighth International Space Syntax Symposium (pp. 1-16). PUC.
Farr, A. C., Kleinschmidt, T., Yarlagadda, P., & Mengersen, K. (2012). Wayfinding: A simple concept, a complex process. Transport Reviews, 32(6), 715- 743.
Gehl, J., & Svarre, B. (2013). How to study public life (M. Behzadfar, A. & M. Rezaei Nadoushan, Trans.). Elme Memar Publications. (in Persian)
Habib, F., & Hanaei, T. (2014). Male-Behavior Patterns and Tools in Routing. Armanshahr Journal, 13, 199- 210. (in Persian)
Habib, F., & Hanaei, T. (2017). Investigation of Men’s and Women’s Rout-Finding in Urban Spaces. Armanshahr Journal, 19, 95- 110. (in Persian)
Habibi, S. M., Ameli, S. R., & Ashtari, D. (2019). The Space of the Flows and the Space of the Places, From Contrast to Interaction: Exploring the Effects of the New Technologies on the Characteristics of the Urban Space. Urban Planning Knowledge Journal, 3(1), 109- 124. (in Persian)
Hedhoud, A., Foudil, C., & Amina, B. (2014, February). Pedestrian Wayfinding in unfamiliar urban environment based on space syntax. the first International Symposium of Informatics and its Applications ICST 2014, At Msila Algeria.
Karimi Yazdi, A., Barati, N., & Zarei, M. (2016). Comparative Assessment of People’s and Experts’ Perception of Urban Space (Case study of urban collection of Emamzadeh Saleh, Tajrish, Tehran). Bagh-e Nazar, 13(45), 13- 26. (in Persian)
Khameh, M., Etessam, I., & Shahcheraghi, A. (2019). The analysis of effective Wayfinding and Pathfinding process in the old cities in Iran. Bagh-e Nazar, 13(41), 67- 82. (in Persian)
Kubat, A. S., Ekinoglu, H., & Özer, Ö. (2012). The effect of built space on way finding in urban environments: a study of the historical peninsula in Istanbul. In:M. Greene, J. Reyes, & A. Castro (Eds.), Proceedings: Eighth International Space Syntax Symposium. PUC.
Lang, J. (1987). Creating Architectural Theory (A. Einifar, Trans.). Tehran: University of Tehran Press. (in Persian)
Lynch, K. (1960). The Image of the City (M. Mozayyani, Trans.). Tehran: University of Tehran press. (in Persian)
McCullough, M. (2004). Digital ground: Architecture, pervasive computing, and environmental knowing. U.S.A.: MIT press.
Pakzad, J. (2007). Urban Design Theoretical ‌Basics and Process. Tehran: Shahidi publication. (in Persian)
Pakzad, J. (2016). An Introduction to Environmental Psychology for Designers. Tehran: Armanshahr publication. (in Persian)
Passini, R. (1984). Wayfinding in Architecture. New York: Van Nostrand Reinhold.
Shahcheraghi, A., & Bandarabad, A. (2015). Environed in Environment. Tehran: Jahad Daneshgahi press. (in Persian)
Sönmez, B. E., & Önder, D. E. (2019). The influence of GPS-based navigation systems on perception and image formation: A case study in urban environment. Cities Journal, 86, 102-112.
Vaez, S., Burke, M., & Alizadeh, T. (2017). Urban Form and Wayfinding: Review of Cognitive and Spatial Knowledge for Individuals Navigation. Australasian Transport Research Forum 2016 Conference (ATRF 2016). Van Der Spek, S. (2008). Tracking pedestrians in historic city centers using GPS. In F. D. Van der Hoeven, M. G. J. Smit og S.C. Van der spek (Eds.), street level desires, discovering the city on foot : Pedestrian Mobility and the Regeneration of the European City Centre (pp. 86-111). Netherlands: TU Delft.