تحلیل محتوای رساله های دکتری شهرسازی ایران با تأکید بر رابطه دانش و پژوهش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکتری شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بیان مسئله: مروری بر نقدهای صورت گرفته درباره­ ی شهرسازی ایران، نکات قابل ­توجهی را در رابطه باکیفیت فعالیت­های حرفه ­ای شهرسازی، خروجی­ های پژوهشی و سیستم تولید دانش آن نشان می‌دهد. نقص­ها و کاستی­ هایی که هر یک به‌صورت مجزا تجربه می­کنند، حاصل یک نقص کلی در ارتباط میان آن­ها است. برگزاری دوره­ های دکتری شهرسازی در دانشگاه­ های مختلف جهان از سابقه قابل ­توجهی برخوردار است و ماحصل پژوهشی آن تلاش در غنی ساختن پایه­ ی دانش این رشته دارد. دوره ­ی دکتری شهرسازی در ایران از سال 1347 در دانشگاه تهران آغاز شد و از سال 1388 دانشگاه ­های شهید بهشتی و تربیت مدرس و پس‌ از آن دانشگاه­ های دیگر به این جریان پیوستند. اما سؤال این است که محتوای رابطه­ ی دانش-پژوهش در شهرسازی ایران چگونه تعریف می­شود و برای بهبود دانش شهرسازی ایران، رساله­ های دکتری چه حیطه ­ی محتوایی را می­ بایست پوشش دهند؟
هدف: این پژوهش تلاش دارد تا دریابد رساله ­های دکتری در این سال­ها چه تأثیر محتوایی در دانش شهرسازی ایران داشته و در سال­های آتی چه نقشی را می­بایست ایفا کنند.
روش: با نوع پژوهش حاضر بنیادی بوده و روش تحقیق آن تحلیل محتوای کیفی است. نمونه­ های موردمطالعه در این تحقیق تعداد 461 رساله­ ی دکتری شهرسازی جهانی و 123 رساله­ ی شهرسازی دانشگاه‌های سطح یک کشور بوده است.
یافته‌ها: مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که مقوله­ ی فلسفه و نظریه ­ها اولویت اول در دانش و پژوهش داخلی و جهانی در دوران معاصر بوده است.
نتیجه ­گیری: درنتیجه‌ی مقایسه رابطه­ ی دانش-پژوهش داخلی و جهانی از خلال مطالعات صورت گرفته در این مقاله، می­توان گفت که پژوهشگر دوره دکتری برای تعیین موضوع رساله خود می­تواند سه هدف را دنبال کند. در پی غنی ساختن دانش شهرسازی ایران برآید؛ در راستای دانش شهرسازی جهانی گام بردارد یا تلفیقی از این دو هدف را مدنظر قرار دهد. مبتنی بر انتخاب هر یک از این اهداف، لیستی از اولویت­های موضوعی برای پژوهشگران دوره دکتری پیشنهادشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Iranian Ph.D. Theses on Urban Planning with Emphasis on the Relationship between Knowledge and Research

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mehdi Azizi 1
  • Mastooreh Gholiplour 2
1 Professor, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Background: A Review of the criticisms made about Iran's urban planning indicates significant points regarding the quality of professional planning activities, research outputs and its knowledge production system. It is supposed that current knowledge, research and profession defections and shortcomings that each experience individually are the result of a general flaw in the relationship between all of them. Establishing PhD planning courses in various world universities have a significant history and its research outcomes have been trying to enrich planning knowledge base. Iranian PhD Urban Planning courses began in 1968 at the University of Tehran. Since 2009, Shahid Beheshti and Tarbiat Modarres universities, then other universities have joined this movement. However, the question is how the content of the knowledge-research relationship is defined in Iranian urban planning and to improve the knowledge of Iranian urban planning, what content should Ph.D. theses cover?
Objectives: This study aims to find out what effect the content of PhD Urban Planning theses in Iranian urban planning knowledge in these years and the role they should play in the coming years.
Methodology: This article is a fundamental research type and the research method is based on qualitative content analysis. Therefore, 461 English PhD Urban Planning theses, 20199 English articles, 5199 Persian articles and 123 Persian PhD Urban Planning Theses were analyzed as study samples.
Results: The study showed that the categories of philosophy and theories have been the first priority in both knowledge of urban planning and research of the world as well as in Iran.
Conclusion: Comparing the relationship between Iranian and global knowledge-research, indicates that the PhD researchers can determine three goals to choose the subject of their theses. These goals include: enriching Iranian urban planning knowledge, take a step in the direction of global urban planning knowledge or considering a combination of these two goals. Based on the selection of each of these goals, a list of thematic priorities is proposed for PhD researchers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • PhD Theses
  • Urban Planning Research
  • Urban Planning Knowledge
  • Qualitative Content Analysis
بایر، مایکل؛ فرانک، نانسی و والریوس، جیسون. (2010). چگونه شهرساز شویم؟. ترجمه سید حسین بحرینی و الهام فلاح منشادی. (1393). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پاکزاد، جهانشاه. (1389الف). سیراندیشه ها در شهرسازی(1): از آرمان تا واقعیت. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
پاکزاد، جهانشاه. (1389ب). سیر اندیشه ها در شهرسازی(2): از کمیت تا کیفیت. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
پاکزاد، جهانشاه. (1389ج). سیراندیشه ها در شهرسازی(3): از فضا تا مکان. تهران: انتشارات آرمانشهر.
شوای، فرانسواز. (1965). شهرسازی واقعیات و تخیلات. ترجمه سید محسن حبیبی. (1384). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فریدمن، جان. (1987). برنامه ریزی در حوزه عمومی: از شناخت تا عمل. ترجمه عارف اقوامی مقدم. (1387). تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
کوهن، تامس. (1977). تنش جوهری: جستارهایی درباره دگرگونی و سنت علمی. ترجمه علی اردستانی. (1392). تهران: رخداد نو.
گلکار، کورش. (1393). آمارزدگی: نقدی بر افسون زدگی کمیت باورانه در پژوهش. مسکن و محیط روستا، 33(145)، 17-28.
یگانه، منصور و بمانیان، محمدرضا. (1394). معرفت شناسی فازی و سازگاری روش شناختی آن با پژوهش های معماری و شهرسازی. مدیریت شهری، 14(40)، 313-328.
وبسایت دانشگاه تهران، (1399). تاریخچه ی دانشکده شهرسازی. بازیابی شده در 31 تیر 1399.
وبسایت دانشگاه شهید بهشتی، (1399). دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی. بازیابی شده در 31 تیر 1399، از
وبسایت دانشگاه تربیت مدرس، (1399). گروه شهرسازی دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس. بازیابی شده در 31 تیر 1399، از
وبسایت دانشگاه علم و صنعت، (1399). تاریخچه دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت. بازیابی شده در 31 تیر 1399، از
وبسایت وزارت علوم تحقیقات و فناوری، (1395). معاونت آموزشی: سطح بندی دانشگاه های کشور. بازیابی شده در 31 تیر 1399، از
 https://edu.msrt.ir/fa/news/543/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86
وبسایت وزارت علوم تحقیقات و فناوری، (1399). فهرست نشریات معتبر و نامعتبر. بازیابی شده در 31 تیر 1399، از