نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
پژوهشگر دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2
استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران. نویسنده مسئول.
3
دانشیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
بیان مسئله: شهرسازی دوران قاجار، نقطه گسست گذشته سنتی با آینده مدرن ایران است و زمینه پیدایش تفکر دو دهه پهلوی اول را فراهم می‌سازد. همچنین در این دوران، در ازبکستان نیز تحولات متعددی تحت فرآیندهای مدرنیزاسیون شوروی سابق صورت می‌گیرند. از این‌رو، به نظر می‌رسد تحولات شکل‌گرفته در میادین ایران و ازبکستان در این ادوار، دارای شباهت‌ها و تفاوت‌هایی باشند.
هدف: هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش جریان‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نوگرای حاکم بر این جوامع و نحوه تاثیرگذاری آن‌ها بر تحولات میادین‌‌شهری ایران و ازبکستان در دوره قاجار و پهلویاول می‌باشد تا به این سوالات پاسخ داده شود: آیا جریان‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نو‌گرا در کشور‌های ایران و ازبکستان بر سیر تحول میادین شهری در این دو کشور تاثیر‌گذار بوده‌اند؟ تحولات شهرسازی ایران و ازبکستان در دوره قاجار و پهلویاول دارای چه ساختار، ماهیت و وجه‌های تفاوت و شباهتی بوده‌اند؟
روش: این پژوهش به صورت تاریخی-تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات اسنادی صورت‌گرفته است که از روشتحقیق تاریخی-تفسیری در بخش گردآوری مبانی نظری تاریخی و روشتحقیق توصیفی-تحلیلی در زمینه تحلیل و مقایسه تحولات شهرسازی طراحی میادین شهری ایران و ازبکستان استفاده شده‌‌است. جامعه‌آماری شامل تمام میدان‌هایی می‌باشد که در دوره قاجار و پهلویاول تحت‌تاثیر اندیشه‌های نوگرایانه دستخوش تغییرات کالبدی و عملکردی شدند و جامعه‌نمونه شامل آن تعداد از میدان‌هایی می‌باشد که در بازه‌زمانی مشابه قرار‌داشته‌اند و از نظر سیر تحولات کالبدی، عملکردی و عینی دارای شباهت‌هایی می‌باشند.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که مولفه‌های نوگرایانه در هر سه بعد عینی، کالبدی و عملکردی در دو کشور به صورت هم‌سان تجلی یافته‌اند و ظهور مولفه‌های عملکردی، نسبت به دو مولفه دیگر شاخص‌تر بوده است.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهند که در هر دو کشور طراحی میدان به شیوه‌های نوین با مولفه‌هایی نظیر اختلاط عملکردی کاربری‌های اطراف میدان، برون‌گرایی‌کالبدی، شفافیت‌‌‌بصری و ساختن ساختمان‌ها به سبک نئوکلاسیک به‌طور مشابه ظهور پیدا‌‌کرده‌است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Explaining the Role of Modernist Approaches in the Evolution of Urban Squares from the Perspectiveof Objective, Physical, and Functional Components in Iran and Uzbekistan during the Qajar and the First Pahlavi Periods
نویسندگان [English]
-
Nazanin Islami
1
-
Fariba Alborzi
2
-
Hossein Soltanzadeh
3
1
PH.D. Candidate, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
2
Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran. Corresponding Author,
3
Associate Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Background: Qajar urban planning is the Connection or breakpoint between the traditional past and the modern future of Iran and provides the Context for the emergence of the first two decades of Pahlavi thought. In the same period, the Soviet modernization campaign in Uzbekistan led to major developments in the country. In this light, Developments in urban squares emerging in the two countries appears to have some similarities and differences.
Objectives: This study aims to discover how the impact of modern Cultural, political and social progresses in these societies on the urban squares evolution in Iran and Uzbekistan during the Qajar and First Pahlavi Eras to answer these questions: Have the modern cultural, political and social progresses influenced the process of Urban Squares Evolution in Iran and Uzbekistan? What is the Structure, nature and aspects of differences and similarities of Urban Squares Evolution in Iran and Uzbekistan during Qajar and First Pahlavi Eras ?
Method: The present work is a Historical - comparative study and adopts a qualitative approach through documentary and field studies, relying on interpretive – historical methods for collecting the historical theoretical foundations and descriptive–analytical methods for analyzing urban Squares Evolution in Iran and Uzbekistan. The statistical population consists of all squares that underwent physical and functional changes during the Qajar and Pahlavi Eras due to modernist ideas and The sample population consists of a number of squares that belonging to the same period (in terms of evolution) and have stylistic similarities that share stylistic physical and functional similarities
Result: The results are suggestive of the objective, functional, and physical manifestation of the modernistic components in both countries, but functional components appear more accentuated.
Conclusion: In both countries components such as functional integration around squares, physical extroversion, visual transparency and neoclassical - style building construction have emerged similarly.
کلیدواژه‌ها [English]
-
Contemporary urban planning of Iran
-
Contemporary urban planning of Uzbekistan
-
Soviet modernism
-
Urban squares
)