سنجش پیاده‌مداری محله‌های شهری با استفاده از روش واک اسکور مطالعه موردی: محله‌های پیرسرا و گلسار رشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، ایران

2 استادیار و عضو هئیت علمی گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری دانشگاه گیلان، رشت

چکیده

بیان مسئله: صدمات وارده به محیط‌زیست برخاسته از اتکای بیش‌ازحد به خودرو، مانعی جدی در دستیابی به توسعه پایدار است. گسترش پیاده‌مداری ازاین‌رو، در مرکز توجه برنامه‌ریزان و طراحان شهری قرارگرفته است. ارزیابی پیاده‌مداری محلات می‌تواند به شناسایی نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت آن‌ها در این جهت کمک کند.
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، سنجش قابلیت پیاده‌مداری در دو محله‌ شهر رشت با استفاده از روش واک اسکور است. این روش چندان در ایران شناخته‌شده نیست و طرح آن می‌تواند در ارزیابی‌های ازاین‌دست کمک قابل‌توجهی باشد.
روش: واک اسکور یکی از روش‌های کاربردی سنجش میزان پیاده‌مداری است که در جهان با اقبال عام روبرو شده است. این روش بر فاصله قابل پیاده‌روی از واحد مسکونی تا هرکدام از خدمات موردنیاز خانوارها متکی است. امتیازدهی بر اساس کوتاهی فاصله انجام می‌شود و فواصل کوتاه‌تر، امتیاز بیشتری دریافت می‌کنند. امتیاز مزبور، نشان‌دهنده میزان پیاده‌مداری محله است.
یافته‌ها:  یافته‌ها نشان می‌دهد که هر دو محله پیرسرا و گلسار شهر رشت علی‌رغم تفاوت‌هایشان به لحاظ قدمت، ساختار کالبدی و وضعیت اقتصادی-اجتماعی ساکنان، از قابلیت پیاده‌مداری خوبی برخوردارند و اکثر سفرها می‌تواند به‌صورت پیاده انجام شود.
نتیجه ­گیری: روش واک اسکور به دلیل بررسی شاخص‌های کمی نظیر دسترسی به کاربری‌های جاذب سفر پیاده، تعداد تقاطع‌ها و متوسط طول بلوک بی‌چون‌وچرا دارای مزایایی است و می‌توان بخش مهمی از پژوهش‌های مرتبط با پیاده‌مداری را به کمک آن انجام داد. ولی با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در پژوهش حاضر باید اذعان داشت که علاوه بر معیارهای کمی، معیارهای کیفی را نیز می‌بایست در ارزیابی دخیل کرد؛ بنابراین کامل بودن روش واک اسکور موردتردید قرار می‌گیرد. زیرا این روش تنها بر معیارهای کمی استوار است و توجه به برخی شاخص‌های کیفی مؤثر بر پیاده‌مداری در آن مغفول واقع‌شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessing Walkability in Urban Neighborhoods by Using Walk Score Method Case study: Pirsara and Golsar neighborhoods of Rasht

نویسندگان [English]

  • Farangis Alizadeh Jorkouyeh 1
  • Mehrnaz Molavi 2
1 Master of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Iran
2 Ph.D, Assistant Professor, Department of Urban Planning, Art & Architecture Faculty, University of Guilan
چکیده [English]

Introduction: Sustainable transportation systems improve the quality of urban life, but today, excessive dependence on cars and lack of attention to walkability have caused problems in achieving sustainable development. Also, car dependency, endangers individual and social life, while the use of sustainable transportation systems improves the quality of life. Therefore, one of the sustainable transportation methods that interest urban planners and designers today is walkability. Walking is the most basic type of urban transportation, and also, it is the safest and most comfortable one. But in the last few decades, most of the cities have been car-oriented and walking has been neglected. In order to study the walkability in the cities the neighborhoods are the most important spaces. The main goal of the current research is to measure the walkability in two neighborhoods of Rasht using the walk score method. Although this method is known worldwide, very few researchers in Iran have used this method. Therefore, the innovation of the current research is the use of the walk score method to measure the walkability of Pirsara and Golsar neighborhoods of Rasht City, which are different in terms of structure, texture, and economic, cultural, and social characteristics.
Methodology: Walk score is one of the practical methods of analyzing the amount of walkability that has met with great popularity in the world. It should be noted that this method is used in various fields such as urban planning, health, transportation, and real estate. The walk score algorithm is based on the distance of the residential unit to the nearest amenities. These amenities include grocery stores, restaurants, coffee shops, cafes, cinemas, schools, parks, libraries, bookstores, sports clubs, pharmacies, digital stores, clothing, and music stores. Scoring is based on the shortness of the distance, and the shorter the distance, the better, and receives more points. This score indicates the walkability of the neighborhood. To perform the walk score method, three categories of information including network and walkability distances, street quantitative indicators (including the number of intersections and the average length of blocks), and the score of specific group users are required.
Results: The findings show that both Pirsara and Golsar neighborhoods of Rasht city, despite their differences in terms of age, physical structure, and socio-economic status of the residents, have good walking ability and most of the trips can be done on foot. The short distance between the blocks, high permeability, and also the presence of many retail stores in the Pirsara neighborhood have made it easy for the people of this neighborhood to access daily services on foot. The checkered and regular texture, high permeability, and the commercial edge of the main street of the Golsar neighborhood have also facilitated the access of the residents of this neighborhood to urban facilities and services. Therefore, the amount of walk score can be directly related to the environmental and physical characteristics of the neighborhoods.
Discussion: The high walk score in the two mentioned neighborhoods has different origins. Due to the short distance between the blocks, Pirsara has a high level of permeability, and at the same time, the presence of scattered commercial retail shops in the texture has made it easy for the people of this neighborhood to access daily services on foot. On the other hand, the checkered and regular texture of Golsar is the reason for the high permeability of this neighborhood and the commercial edge of its main street has facilitated the residents' access. Therefore, the walk score of these neighborhoods is directly related to the environmental characteristics related to walking. On the other hand, due to the lack of separation between pedestrians and vehicle way, the lack of proper flooring and attractions along the route, the walkability of Pirsara neighborhood is lower compared to its level of Golsar neighborhood. As a result, more attention should be paid to Pirsara neighborhood compared to Golsar district.
CONCLUSION: Although the Walk Score method pays attention to important quantitative indicators such as access to attractive uses for walkability, the number of intersections, and the average length of the block, many qualitative indicators of walkability such as the quality of footpath flooring, security and safety, street lighting and legibility of the environment are disregarded.  It ignores localities. Therefore, it is necessary to use other methods of walkability evaluation besides this method in order to get favorable results.Some indicators that the walk score method does not consider are the existence of a separate walking path with flooring and curbs, the quality of the walking path when it rains, the cleanliness of the walking paths at the alleys, the lighting of the neighborhood accesses at night, the safety of walkability during the day and night, the absence of obstacles, and the legibility of the environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: walkability
  • Walk Score
  • urban neighborhoods
  • Pirsara neighborhood
  • Golsar neighborhood
منابع
حبیبی، کیومرث. (1392). ارزیابی تجارب جهانی حمل‌ونقل و سیاست‌های مداخله در چینی‌جاهای کهن شهری با تکیه‌بر پیاده‌مداری. معماری و شهرسازی ایران، 4(5)، 33-48.
رضازاده، راضیه؛ زبردست، اسفندیار و لطیفی اسکویی، لاله. (1390). سنجش ذهنی قابلیت پیاده مداری و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر آن در محلات، مطالعه موردی: محله چیذر. مدیریت شهری، 9(28)، 297-313.
رمضانی، حمید و دادگر، مسعود. (1396). سطح‌بندی معابر بر اساس حجم جریان حرکت پیاده با استفاده از تحلیل‌های ساختار فضایی، در مقیاس ناحیه شهری. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 7(28)، 35-51.
ریحانی، فاطمه و شهابیان، پویان. (1397). سنجش کیفی و کمی وضعیت پیاده‌مداری در محلات شهری: موردمطالعه: محله کرمان. کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی جهان اسلام ایران- تبریز (پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی 2018).
سیف الهی فخر، سپیده؛ لاریمیان، تایماز و معززی مهر طهران، امیرمحمد. (1392). تعیین شاخص‌های مؤثر در خلق مکان‌های امن پیاده مدار جهت ارتقا تعاملات اجتماعی. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران. 4 (1). 85- 95.
شهرداری شهر رشت. (1394). سند توسعه محلات شهر رشت.
کلانتر، آمنه و شهابیان، پویان. (1397). سنجش پیاده‌مداری محله‌های شهری با استفاده از شیوه واک اسکور، مورد مطالعاتی: محله پارک لاله و محله ایوانک. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 11(23)، 211-223.
معینی، محمدمهدی. (1385). افزایش قابلیت پیاده مداری،گامی به‌سوی شهری انسانی‌تر. هنرهای زیبا، 27، 5-16.